Khám phá phố Tàu bí ẩn nằm dưới mặt đất hơn 100 năm ở Mexico

Các công trình ngầm ở La Chinesca, nằm cách cảng biên giới Calexico chưa đầy 1km, ẩn chứa nhiều huyền thoại và truyền thuyết về lịch sử và sự phồn thịnh của cộng đồng người Hoa ở nơi đây.

Bên dưới thành phố Mexicali, thuộc miền Bắc Mexico giáp ranh với Mỹ, “La Chinesca”, khu phố bí ẩn của người Hoa đã ẩn mình trong lòng đất hơn 100 năm nay và gần đây thu hút sự quan tâm của chính quyền, giới kinh doanh và các chuyên gia.

Chuyên gia địa phương Arturo Villaseor Valladolid cho biết các công trình ngầm ở La Chinesca, nằm cách cảng biên giới Calexico chưa đầy 1km, ẩn chứa nhiều huyền thoại và truyền thuyết về lịch sử và sự phồn thịnh của cộng đồng người Hoa ở nơi đây.

Năm 1900, những người di cư Trung Quốc từ Quảng Châu đã đến canh tác ở Thung lũng Mexicali theo hợp đồng với công ty Colorado River Land có trụ sở tại Mỹ. Hợp đồng kết thúc, cộng đồng này đã quyết định ở lại Mexicali và xây dựng một khu phố nhỏ dưới lòng đất, với bệnh viện, casino, ký túc xá và một ngôi đền. Việc xây dựng khu phố ngầm giúp cư dân tránh được cái nóng gay gắt từ 40-48 độ C ở bang Baja California.

La Chinesca phồn thịnh nhất trong giai đoạn 1920-1933. Trong kỷ nguyên cấm rượu toàn quốc ở Mỹ, các sòng bạc và hộp đêm nở rộ ở biên giới Mexico, thu hút cả người Mỹ lẫn người bản xứ đến phố Tàu để giải trí.

Trong thời kỳ này, người ta thường thấy những ngôi sao điện ảnh như Charles Chaplin hay Rodolfo Valentino, nhưng cũng có những nhân vật như Al Capone thường xuyên lui tới quán bar El Tecolote, từ đó sinh ra huyền thoại rằng ông trùm gangster với biệt danh “Mặt sẹo” đã buôn lậu rượu sang Mỹ thông qua những đường hầm ở La Chinesca.

Theo ông Villaseor Valladolid, trong giai đoạn này ở La Chinesca đã xảy ra vụ ám sát thủ lĩnh mafia Rafael Maffey, kéo theo nhiều vụ đụng độ và vụ hỏa hoạn lớn đầu tiên trong khu vực.

Mặc dù ở thời điểm đó các phương tiện truyền thông đều im hơi lặng tiếng, song biến cố này đã châm ngòi một loạt xung đột trở nên gay gắt vào năm 1927, khi tranh chấp giữa các tổ chức ngầm dẫn đến phong trào phân biệt chủng tộc đối với người Hoa trong thập niên 1930.

Cộng đồng ban đầu của La Chinesca tồn tại cho đến những năm 1970, khi lũ lụt và kinh doanh sa sút buộc người dân phải tìm kiếm không gian mới. Thế nhưng, giờ đây các hiệp hội người Hoa ở địa phương và chính quyền bang Baja California đang nỗ lực bảo tồn nghệ thuật và văn hóa truyền thống thông qua các lễ hội, câu lạc bộ thư pháp và các lớp học tiếng Trung.

Sau nhiều năm bị bỏ hoang, các tòa nhà ở La Chinesca đã được tu sửa, từ đó mọc lên các doanh nghiệp mới và thậm chí cả bảo tàng ẩm thực Wok, được đặt tên theo các món ăn được chế biến trong chảo gang truyền thống của Trung Quốc.

Là nơi có cộng đồng người di cư gốc Hoa lớn nhất ở Mexico, đến với thành phố Mexicali không thể bỏ qua đặc sản ẩm thực Quảng Đông, với hơn 320 nhà hàng Trung Quốc.

Trải qua những thăng trầm lịch sử, khu phố Tàu bí ẩn một thời đã mở rộng cánh cửa với thế giới. Người gốc Hoa tại đây đang giữ gìn, phát huy bản sắc truyền thống và được tôn trọng như một cộng đồng có ảnh hưởng ở Mexicali.