Khám phá nền văn minh từ 130.000 năm trước

Hy Lạp là quốc gia có bề dày lịch sử, là cái nôi của toàn bộ nền văn minh châu Âu hiện đại.

Ví dụ rõ ràng nhất, thể hiện tất cả sự phong phú trong quá khứ, là hang động Teopetra trong các tảng đá của Meteora. Đó thực sự là một kỳ quan khảo cổ, tiết lộ tất cả những bí mật về lịch sử phát triển của nền văn minh nhân loại hơn 130.000 năm.

Hang Theopetra và những bí mật

Những người hâm mộ lịch sử cổ đại của nền văn minh nhân loại chắc chắn sẽ vô cùng cảm kích trước kỳ tích phát hiện mới đây của giới khảo cổ học.

Nhìn xuống thung lũng Meteora, khu vực có hang động Theopetra cho biết quá khứ của nhân loại.

Hang động Theopetra được phát hiện trên sườn của một tảng đá vôi khổng lồ, tọa lạc tại Thessaly, phía đông nam của một kiến tạo đá vôi, cách 3 km về phía nam Kalambaka. Một bầu không khí khó tả ngự trị ở đây, một cửa sổ thực sự nhìn vào quá khứ, nơi con người có thể nhìn lại mình hàng ngàn năm trước. Hang động khá rộng rãi – gần 500 ô vuông, lối vào bị chặn bởi bức tường đá ấn tượng.

Hang Theopetra được đặt tên để vinh danh thành phố gần đó – vùng Thessaly được gọi là Aeolia vào thời cổ đại. Homer đã viết về điều này trong tác phẩm Odyssey của mình. Chính tại đây, theo thần thoại Hy Lạp cổ đại, đã diễn ra trận chiến định mệnh hoành tráng giữa các Titan và các vị thần trên đỉnh Olympus.

Địa điểm này ngày càng trở nên quan trọng vì sự hiện diện của con người được quy cho tất cả các giai đoạn thời kỳ đồ đá thạch cao, trung đại và thượng đại, giai đoạn Mesolithic, Neolithic và những năm khác nối Pleistocene với Holocene.

Ngày chính xác phát hiện ra hang động Theopetra vẫn chưa được biết và các cuộc khai quật ở đó bắt đầu vào nửa cuối những năm 1980. Vào thời ấy, hang động được sử dụng bởi những người chăn cừu, khi điều kiện thời tiết bất lợi xảy ra, những con cừu được lùa vào để trú ẩn trong những hang đá đáng tin cậy này.

Các nhà khảo cổ đã phát hiện ra một số lượng đáng kinh ngạc các di tích lịch sử và văn hóa trong hang động, từ thời kỳ Đồ đá cũ đến thời kỳ Đồ đá mới. Các lớp trầm tích đất đã cho các nhà khoa học biết nhiều bí mật về những người sinh sống ở Theopetra vào những thời điểm khác nhau.

Hang động Theopetra có chứa một trong những trình tự khảo cổ học dài nhất ở Hy Lạp, bao gồm các di tích văn hóa đá cẩm thạch, trên đá trung đại và thượng đại cũng như các tàn tích văn hóa đá thạch cao và thời kỳ Đồ đá mới. Các hồ sơ đã cho thấy những dữ liệu quan trọng về môi trường sinh thái dựa trên các đặc tính trầm tích và các tàn dư thực vật. Sự hình thành đá vôi đã được ghi nhận vào thời kỳ Phấn Trắng (kỷ Creta), cách thời nay từ 145 triệu năm – khoảng 66 triệu năm. Các cuộc khai quật bắt đầu vào năm 1987, dưới sự chỉ đạo của N. Kyparissi-Apostolika, có nghĩa là đưa ra một số câu trả lời cho bí ẩn của thạch tín Paleolithic Tesalia. Bằng chứng phóng xạ carbon cho thấy sự hiện diện của con người ở đây đã có ít nhất từ 50.000 năm trước.

Trước cửa hang động Theopetra là một bức tường đá chặn hai phần ba lối vào. Theo Bộ Văn hóa Hy Lạp thì đây là ví dụ được biết đến lâu đời nhất trên Trái đất của một cấu trúc nhân tạo được tìm thấy trong một hang động thời tiền sử ở miền trung Hy Lạp. Nó được xây dựng cách đây 23.000 năm, có lẽ là một bức bình phong để chắn những cơn gió lạnh. Các hang động Theopetra được khai quật cho biết đến như là nơi tốt nhất cho các nhà cổ sinh học và nó là nơi được sử dụng để sinh sống liên tục ngay từ thời kỳ Đồ đá cũ trở đi (từ 50.000 đến 5.000 năm trước).

Trong thế kỷ IX, một nhóm các tu sĩ khổ hạnh đã tới các đỉnh tháp đá nhọn. Họ là những người đầu tiên định cư ở Meteora. Họ sống trong những hốc và các khe nứt trong các tháp đá. Một số tháp đá nằm ở độ cao khoảng 550m trên khu vực đồng bằng – điều này khiến nó trở thành một nơi biệt lập. Ban đầu, các ẩn sĩ sống cô đơn, chỉ gặp vào ngày chủ nhật và những ngày đặc biệt để cầu nguyện tại một nhà nguyện được xây dựng dưới chân một tảng đá được gọi là Dhoupiani.

Thời gian chính xác lập ra các tu viện cũng chưa rõ. Tuy nhiên, vào cuối thế kỷ XI – đầu thế kỷ XII, một tu viện đã được lập ra gọi là Skete và vào cuối thế kỷ XII, một nhóm nhà tu khổ hạnh đã đến Meteora.

6 tu viện được xây dựng trên một khối đá sa thạch tự nhiên trông như một trụ cột khổng lồ, là một trong những ví dụ về sự biến đổi kiến trúc mạnh mẽ nhất từ một nơi cheo leo hiểm trở trở thành một nơi để tĩnh tâm, thiền định và cầu nguyện. Các tu viện được xây dựng trên đỉnh một khối đá cao có nguồn gốc châu thổ, được gọi là Meteora, cao trên 400m so với thung lũng Peneas và thị trấn nhỏ Kalambaka trên đồng bằng Thessalia. Trong thời gian bất ổn chính trị vào thế kỷ XIV, để bảo đảm sự an toàn, các tu viện đã được xây dựng trên các đỉnh núi không thể nào tiếp cận được. Đến cuối thế kỷ XV đã có 24 tu viện như vậy ra đời và tiếp tục phát triển cho đến thế kỷ XVII. Ngày nay, chỉ còn lại 4 tu viện – Aghios Stephanos, Aghia Trias, Varlaam và Meteoron – vẫn là những ngôi nhà của các cộng đồng tôn giáo.

Hình tượng người đàn ông nhóm ngọn lửa đầu tiên.

Những gì các nhà khoa học đã phát hiện ra

Các nhà khảo cổ đã cố gắng hệ thống hóa thông tin nhận được về nơi cư trú của con người tại hang động Theopetra trong khoảng thời gian vài chục thiên niên kỷ. Các ngôi mộ – cũng như các công cụ bằng đá cổ xưa hơn, đĩa đất sét, xương động vật – được tìm thấy ở đây có niên đại 8.000 năm trước Công nguyên và thậm chí còn lâu hơn.

Hang Theopetra không chỉ là ngôi nhà của những người đầu tiên, mà còn là công trình nhân tạo lâu đời nhất. Với sự trợ giúp của các phương pháp hiện đại, các nhà khoa học đã có thể phát hiện ra rằng bức tường đá che lối vào được người cổ đại dựng lên bằng tay. Rõ ràng, người cổ đại đã bỏ công sức ra để ngăn ngừa lượng mưa xâm nhập vào nơi cư trú và bảo vệ mình khỏi gió lạnh.

Ở hang động Theopetra từng chứa hài cốt nhân loại có từ thời đại Đồ đá cũ, thời đại Đồ đá giữa đến thời đại Đồ đá mới. Một xương sọ của người con gái đã được khai quật đầu tiên tại đây vào năm 1993. Phân tích xương ban đầu cho biết cô gái này qua đời khi 15 tuổi. Các nhà nghiên cứu đã bắt đầu với việc tạo ra một bản sao in 3D của hộp sọ bằng máy quét CT. Sử dụng kiến thức chuyên môn từ nền tảng khoa học phong phú, sau đó họ đã tạo ra các ước tính về độ dày của thịt tại các điểm giải phẫu đặc biệt trên khuôn mặt. Những thông tin này về sau đã được kết hợp để tạo nên diện mạo của cô gái 18 tuổi. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu không thể tìm hiểu được những đặc điểm khác, như màu tóc và màu mắt, nên họ đã suy luận dựa theo đặc điểm dân số khái quát của thời đại và khu vực đó.

Oscar Nilsson, một nhà khảo cổ học và điêu khắc người Thụy Điển tham gia dự án, nói với National Geographic: “Hộp sọ và những đặc điểm trên khuôn mặt rất độc đáo, không điển hình cho nữ tính. Sau khi đã khôi phục diện mạo cho nhiều đàn ông và phụ nữ từ thời kì Đồ đá, tôi cho rằng một vài đặc điểm trên khuôn mặt có vẻ như đã biến mất hoặc trở nên mềm mại hơn theo thời gian. Nói chung, ngày nay, con người trông ít nam tính hơn, kể cả đàn ông và phụ nữ”.

Tuy vậy, bộ răng, thường cho biết niên đại chính xác hơn, cho thấy cô gái này khoảng 18 tuổi. Trang tin tức Hy Lạp Greek Reporter đưa tin một đội các nhà khoa học và khảo cổ học người Hy Lạp thuộc trường Đại học Athens, đứng đầu là bác sĩ chỉnh hình răng hàm mặt Manolis Papagrigorakis, đã công bố công trình khôi phục mới cô gái này tại Viện bảo tàng Acropolis ở thủ đô Athens.

Vào năm 2011, đội nghiên cứu đó cũng đã khôi phục khuôn mặt của Myrtis, một bé gái 11 tuổi người Athens sống vào khoảng năm 430 trước Công nguyên. Phân tích hài cốt cho biết cô bé chết vì bệnh thương hàn trong thời kỳ bệnh dịch hạch hoành hành ở Athens.

Năm 2016, các nhà nghiên cứu đã chiết xuất thành công DNA từ xương chày của hai người bị chôn trong hang động Theopetra. Cả hai cá thể này đều được tìm thấy trong trạng thái mai táng Mesolithic và có niên đại riêng biệt đến 7288-6771 năm và 7605-7529 năm trước Công nguyên.

Hang động Theopetra là một địa điểm khảo cổ cho thấy: loài người đã sống ở đây trong một thời gian rất dài, có bằng chứng về sự sống của con người cách đây 130.000 năm. Các nhà khoa học ước tính tuổi của gò đất từ 60 đến 140 triệu năm, nó cung cấp một cái nhìn vô cùng ngoạn mục của thị trấn dưới chân và dòng sông chảy quanh đó.