Kế hoạch tham vọng của chính quyền Trump 2.0

Viễn cảnh đảng Cộng hòa kiểm soát lưỡng viện Quốc hội Mỹ sẽ giúp Tổng thống đắc cử Donald Trump dễ dàng thực thi kế hoạch chính sách của ông.

Tính đến hôm qua 9.11, hầu hết các cơ quan truyền thông lớn tại Mỹ dự phóng ông Donald Trump giành chiến thắng tại bang Nevada, nâng tổng số phiếu đại cử tri của ông lên 301, trong khi Phó tổng thống Kamala Harris có 226 phiếu. Như vậy, chỉ còn lại bang Arizona (11 phiếu) là chưa ngã ngũ nhưng hầu hết chỉ dấu cho thấy nhiều khả năng ông Trump cũng thắng, thâu tóm toàn bộ 7 bang chiến trường trong kỳ bầu cử lần này.

Đảng Cộng hòa đã cầm chắc chiến thắng tại Thượng viện với ít nhất 53 ghế và chỉ còn một ghế chưa có kết quả. Tại Hạ viện, CNN dự phóng đảng Cộng hòa đang tiến gần thế đa số hơn so với đảng Dân chủ, khi chỉ cần giành 5 ghế nữa là thắng, trong khi còn 18 cuộc đua chưa có kết quả.

Ông Donald Trump, thượng nghị sĩ J.D. Vance và Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson tại Đại hội đảng Cộng hòa hồi tháng 7. ẢNH: AFP

Lợi thế rất lớn

Phe Cộng hòa nếu giành quyền kiểm soát lưỡng viện quốc hội và Nhà Trắng sẽ là màn trở lại ngoạn mục cho ông Trump và các đồng minh, tương tự như năm 2017, khi ông và đảng của mình nắm quyền tại Nhà Trắng, Thượng viện lẫn Hạ viện. Hai nhánh lập pháp và hành pháp thống nhất giúp ông Trump dễ dàng hơn trong việc thực thi chương trình chính sách nước Mỹ trước tiên của mình, theo báo The Times.

Thẩm phán tạm dừng vụ kiện ông Trump sau chiến thắng bầu cử

Việc đảng Cộng hòa kiểm soát Thượng viện sẽ là lợi thế lớn cho ông Trump để bổ nhiệm các quan chức trong chính phủ và thẩm phán, bởi cơ quan lập pháp này là nơi phê chuẩn đề cử của chủ nhân Nhà Trắng. Trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông Trump đã bổ nhiệm thành công 234 thẩm phán liên bang, trong đó có 3 thẩm phán Tòa án Tối cao, theo CNBC. Những đề cử của ông Trump đã đẩy cán cân trong Tòa án Tối cao Mỹ nghiêng về phía các thẩm phán có quan điểm bảo thủ truyền thống (6 người), so với chỉ 3 thẩm phán có quan điểm cởi mở hơn.

Tòa án Tối cao hồi năm 2022 đã đưa ra phán quyết quan trọng, đảo ngược án lệ Roe kiện Wade, cho phép các tiểu bang tự do quyết định có cho phép phá thai hay không. Cạnh đó, hồi tháng 7, tòa án cũng tuyên bố cựu tổng thống có quyền miễn trừ truy tố đối với những hành động chính thức khi còn tại nhiệm, phán quyết được coi là chiến thắng cho ông Trump trước những nỗ lực truy tố nhằm vào ông.

Thượng viện do đảng Cộng hòa kiểm soát có thể tạo điều kiện thuận lợi cho kế hoạch giảm thuế, cải cách y tế và chính sách năng lượng của tổng thống đắc cử. Trong khi đó, khả năng duy trì thế đa số tại Hạ viện cũng mang lại lợi thế cho ông Trump, khi các đồng minh của ông sẽ kiểm soát vị trí lãnh đạo các ủy ban chủ chốt. Ông Trump đã đe dọa tiến hành điều tra các đối thủ chính trị nếu tái đắc cử, kế hoạch sẽ dễ dàng được thực hiện hơn nếu đồng minh của ông ngồi ở những vị trí chủ chốt ở Hạ viện.

Ông Donald Trump mừng chiến thắng hôm 6.11. ẢNH: REUTERS

Kế hoạch 100 ngày

Theo Đài WHYY, Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson tỏ ra tự tin về sự thắng thế của đảng Cộng hòa. Ông cho biết đảng Cộng hòa ở lưỡng viện đang chuẩn bị một chương trình nghị sự 100 ngày đầy tham vọng, gồm kế hoạch giảm thuế, đảm bảo an ninh biên giới và loại bỏ triệt để các quy định liên bang bị cho là gây cản trở cho doanh nghiệp hoặc phát triển kinh tế. Ông Johnson cũng đề cập một kế hoạch của đảng Cộng hòa là di chuyển các cơ quan chính phủ ra khỏi thủ đô Washington D.C, nơi tập trung nhiều cơ quan liên bang và bộ ngành, đồng thời thay đổi nhân viên liên bang để lực lượng lao động này hoạt động hiệu quả hơn.

Thượng nghị sĩ John Barrasso nói rằng đảng Cộng hòa đang tập trung đưa đất nước trở lại quỹ đạo phát triển sau khi được cử tri tin cậy, giao cho “cơ hội tuyệt vời”. “Với thế đa số của đảng Cộng hòa tại Thượng viện, trọng tâm của chúng tôi sẽ là thực hiện chương trình nghị sự phản ánh ưu tiên của nước Mỹ: giảm giá cả, bớt chi tiêu, đảm bảo an toàn biên giới và sự thống trị của Mỹ về năng lượng. Đó là điều chúng tôi đặt mục tiêu thực hiện vào ngày đầu tiên”, ông Barrasso nói.

Bà Nancy Pelosi trách Tổng thống Biden

Trong cuộc phỏng vấn với The New York Times được công bố ngày 8.11, cựu Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi tỏ ý trách móc Tổng thống Joe Biden vì rút lui quá trễ, khiến việc lựa chọn ứng viên thay thế ông để tranh cử tổng thống không diễn ra được. Tổng thống Biden dừng chiến dịch tái tranh cử vào cuối tháng 7. Giới lãnh đạo đảng Dân chủ được cho là đã gây sức ép để ông Biden rút lui bất chấp nhà lãnh đạo ban đầu cương quyết ở lại cuộc đua. Sau đó, Tổng thống Biden ngay lập tức đề xuất Phó tổng thống Harris làm người thay ông tranh cử. “Nếu tổng thống rút lui sớm hơn, có thể đã có những ứng viên khác trong đường đua. Kỳ vọng khi đó là nếu tổng thống bước sang một bên, sẽ có một cuộc bầu cử sơ bộ mở”, bà Pelosi nói.