Kê Gà (Bình Thuận): Ngọn hải đăng cổ xưa nhất Việt Nam

Theo dõi VGT trên

Hải đăng Kê Gà là ngọn hải đăng cao nhất và cổ xưa nhất Việt Nam, nằm trên một hòn đảo thuộc xã Thuận Quý, thuộc huyện Hàm Thuận Nam, cách thành phố Phan Thiết 30 km về hướng Tây Nam.

Có nhiều giải thích về tên gọi Kê Gà hay còn gọi là Khe Gà. Cách giải thích phổ biến nhất là vì mũi đất này có khe giống đầu mỏ của một con gà. Một cách giải thích khác cho rằng ngày xưa ở đây có nhiều gà rừng sinh sống. Thời Pháp thuộc, khi vẽ bản đồ hành chính người ta ghi là Kéga, theo cách phát âm của người Pháp, về sau quen gọi là Kê Gà.

Nhìn từ đất liền qua những bãi đá, đảo hải đăng vô cùng quyến rũ. Mỗi khi bình minh hay hoàng hôn, hải đăng Kê Gà trở nên đẹp tuyệt vời bởi sự phản chiếu của ánh sáng với bãi đá vàng tạo nên những khung cảnh huyền hoặc. Gần các phiến đá lớn nước sâu, có rất nhiều loại cá và du khách vẫn có thể câu được cá lớn tại đây.

Theo lịch sử hàng hải ở khu vực này, mũi Kê Gà xưa kia được coi là một vị trí cực kỳ hiểm yếu của vùng biển từ Phan Rang đi Vũng Tàu. Vào các thế kỷ trước, đã có nhiều thuyền buôn qua lại nơi đây và bị đắm. Chính vì thế, người Pháp đã nghiên cứu và cho xây dựng ngọn hải đăng Kê Gà.

Cuối năm 1898 hải đăng Kê Gà, do kiến trúc sư người Pháp Snavat thiết kế, được hoàn thành và đưa vào hoạt động năm 1900. Như vậy tính đến nay ngọn hải đăng này đã 110 tuổi, được xem là ngọn hải đăng “già” nhất Việt Nam.

Hòn đảo, nơi xây dựng ngọn hải đăng, có diện tích khoảng 5 ha. Trên đảo có hàng ngàn hòn đá hoa cương vàng màu sắc tuyệt đẹp, thiên hình vạn trạng và cả trăm cây sứ đại thụ to lớn. Ngọn tháp hải đăng hình bát giác, xây trên đỉnh cao nhất của đảo. Tháp đèn xây bằng đá cao 35 m, độ cao toàn bộ từ tầm ngọn đèn đến mặt biển là 65 m (tương đương với tòa nhà cao 12 tầng). Kích thước cạnh của tháp rộng 3 m, đỉnh rộng 2,5 m, chiều dày tường tháp từ chân tháp đến độ cao 6m là 1,6m, càng lên cao độ dày càng giảm từ 1,5m và mỏng nhất ở đỉnh tháp là 1m. Trên ngọn tháp có bóng đèn lớn 2.000W, có bán kính quét sáng 22 hải lý (tương đương 40 km).

Bên trong hải đăng có 183 bậc thang xoắn ốc bằng thép cùng hàng chục bậc tam cấp dẫn lên đến đỉnh đèn. Chiếc cầu thang xoáy ốc này thực sự là một tác phẩm tuyệt đẹp mà không một nhiếp ảnh gia chuyên hay không chuyên nào đến đây có thể bỏ qua. Trên tháp có một balcon rộng, từ đây, khách tham quan có thể nhìn toàn cảnh cả vùng trong gió biển lồng lộng. Đứng nơi đây nhìn ra, choáng ngợp bởi mênh mông biển trời và gió, bạn sẽ vừa nhận ra sự nhỏ bé của mình, vừa ý thức được sức mạnh con người trước thiên nhiên.

Bãi đá cổ ở "vương quốc" Thanh Long, Bình Thuận

Được Trung tâm Sách kỷ lục Việt Nam (Vieetbook) công nhận là "Bãi đá có hình dạng, màu sắc nhiều nhất Việt Nam", bãi đá Cổ Thạch là niềm kiêu hãnh của người dân Bình Thuận.

Giữa trùng dương trùng điệp và vùng cát trắng mênh mông, sự xuất hiện của bãi đá như điểm hồng tâm đã kéo chân ngày càng nhiều du khách tìm đến thưởng lãm.
Cách TP.HCM 300km, cách Phan Thiết 90km và cách Phan Rí Cửa gần 25km, từ quốc lộ 1A đến đoạn Long Hương - Tuy Phong, rẽ vào khoảng 10km là đặt chân đến biển Cổ Thạch, vùng đất hoang sơ có ngôi cổ tự chùa Hang tồn tại gần 2 thế kỷ được khách hành hương khắp mọi vùng miền ngày đêm trẩy hội.
Do nằm ở vị trí không mấy thuận lợi về giao thông lại ở vùng khí hậu khắc nghiệt nên ngoài khách hành hương, Cổ Thạch chưa được nhiều du khách biết đến. Cũng nhờ vậy mà vùng biển này còn giữ được những nét hoang sơ, không bị người ta tô son trát phấn bằng những công trình resort kiên cố hay những tòa biệt thự bêtông xám xịt.
Hướng Đông, đứng trên đỉnh chùa Hang, phóng tầm mắt xuống dưới đã thấy bờ bãi Cổ Thạch tồn lưu vẻ đẹp và những điều kỳ lạ vẫn chưa được thế nhân giải mã trọn vẹn. Những bí ẩn của tự nhiên và bàn tay tác tuyệt của tạo hóa đã tô điểm dung nhan cho hàng trăm ngàn viên đá nơi đây muôn vàn sắc màu và hình thù kỳ lạ.
Trong ánh xanh biếc ngút ngàn của đại dương bao la và trong gió lộng chốn thiền tịnh, hòa thượng Thích Minh Đức, trụ trị chùa, năm nay đã ngoài 80, trước khi chỉ đường cho khách nhàn du xuống bãi đá đã giải thích: "Cổ Thạch có nghĩa đá xưa. Cái tên này không biết có từ khi nào, có lẽ do những bậc tiền nhân hay đi du ngoạn sơn thủy khai sinh chăng?".
Ven bờ bãi ở các tỉnh miền Trung như Ninh Thuận, Khánh Hòa, Phú Yên, Bình Định... đều có những bãi đá nguyên sinh nhưng được tiền nhân "phong" là "Cổ Thạch" chỉ có một. Dài 1,5km, lớp dày nhất trên 2m, theo ước tính của các nhà khoa học, trữ lượng của bãi đá Cổ Thạch lên đến 245.000 tấn. Điều kỳ lạ là bãi đá qui tụ hàng trăm ngàn viên sỏi có hình dáng, sắc màu quái lạ.
Không như những viên sỏi dẹp, tròn, có màu xám, xanh như thường thấy, sỏi Cổ Thạch phong phú cấu hình như vuông, tam giác, lục giác, đa giác, hình thoi. Kỳ lạ hơn, mỗi viên sỏi đều có sắc màu khác nhau như trắng, đen, vàng, nâu, tím, xanh, lam..., lại có viên đỏ như máu, vàng như ánh mặt trời, xanh như màu xanh ngọc bích của nước biển. Không những thế, mỗi viên đều có đường vân, hoa văn do dòng chảy của ngàn năm bào thành.
Ánh nắng chiếu thẳng vào bãi đá bảy màu làm hắt lên những gam màu kỳ lạ, huyền ảo như sắc cầu vồng. Lúc này đây, những viên sỏi tầm thường lột xác thành kho trân châu, ngọc quý. Hòa thượng Thích Minh Đức kể chuyện, nhân lúc vãn cảnh chùa, qua đàm đạo, nhiều nhà khoa học nghiên cứu về bãi đá suy định, những viên sỏi này được hình thành do dòng chảy nham thạch, qua hàng triệu năm được sóng biển, dòng chảy bào mòn và được thủy triều đẩy từ lòng biển lên bờ.
Rêu phong bám vào đá được ánh mặt trời nung nóng, được sương khí phủ dày nên sắc màu được hình thành. Đấy chính là lý do mà khi bị đập vỡ, phần lõi của những viên trân châu xanh tím, đỏ, vàng... kia chỉ một màu xám ngắt.
Không chỉ hấp dẫn du khách bằng bãi thạch ngọc, bãi đá Cổ Thạch còn mê hoặc những đôi chân ưa khám phá bằng hình ảnh những khối đá to được bà mẹ thiên nhiên kiến tạo với muôn hình vạn trạng. Đặc biệt là những mẩu chuyện ly kỳ có liên quan đến bãi đá.
Rong chơi và no mắt với bãi trân châu bảy màu rồi, đã đến lúc khám phá mê trận thạch đồ nhô lên từ lòng biển. Lúc này đây, bao quanh bạn là những khối đá to như trái núi được xếp chồng lên nhau như có bàn tay người sắp đặt. Xen kẽ là những phiến đá được thời gian bào mòn, gọt đẽo có dáng hình như bàn thạch, đài sen, mẹ bồng con và các loài chim thú.
Tiếp tục dấn bước, sẽ thấy có bãi đá nhấp nhô như thắng tích Hòn Chồng - Nha Trang, có bãi đá trông như đoàn thủy quái khổng lồ đang ngoi lên từ lòng biển... Và có bãi đá vươn cao, nhô về phía biển như những con sóng chuẩn bị vỗ bờ.

Hướng Tây Nam của bãi đá có dãy thạch đồ nhấp nhô, đen bóng trông từ xa như thành quách, cung điện của ngàn năm trước. Bao quanh khối thạch cung này là bãi cát vàng hoang sơ có tên Bãi Tiên. Theo truyền truyết, nơi này đã từng có nhiều nàng tiên sa thiên tắm múa, hát ca. Dưới chân thạch cung có một hang động ăn sâu vào núi, thông lên phía sau Lầu Trống của chùa Hang.
Vì những giá trị sinh thái, văn hóa và lịch sử mà cụm thắng tích (chùa Cổ Thạch, bãi đá Cổ Thạch) đã được Nhà nước xếp hạng Di tích thắng cảnh cấp quốc gia vào năm 1993.

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Có;
Không

Tin liên quan

Tiêu điểm

Tam Chúc đẹp tựa chốn bồng lai tiên cảnhTam Chúc đẹp tựa chốn bồng lai tiên cảnh
09:04:28 16/01/2025
Michelin Guide gợi ý Đà Nẵng là điểm đến ẩm thực phải tới trong năm 2025Michelin Guide gợi ý Đà Nẵng là điểm đến ẩm thực phải tới trong năm 2025
10:51:36 16/01/2025
Khám phá top 5 bãi biển đẹp nhất miền Bắc Việt NamKhám phá top 5 bãi biển đẹp nhất miền Bắc Việt Nam
08:48:05 17/01/2025
Ga xe lửa cổ Đà Lạt - điểm đến hấp dẫn dịp Tết Ất TỵGa xe lửa cổ Đà Lạt - điểm đến hấp dẫn dịp Tết Ất Tỵ
10:46:48 16/01/2025
Mộc Châu rực rỡ trong sắc mai anh đào ngày giáp TếtMộc Châu rực rỡ trong sắc mai anh đào ngày giáp Tết
08:36:58 17/01/2025
Hội An đứng thứ 4 trong những điểm đến trăng mật hàng đầu thế giớiHội An đứng thứ 4 trong những điểm đến trăng mật hàng đầu thế giới
08:39:44 17/01/2025
Hà Nội góp phần gia tăng độ 'hot' châu Á qua Top 50 thành phố tuyệt nhất thế giới 2025Hà Nội góp phần gia tăng độ 'hot' châu Á qua Top 50 thành phố tuyệt nhất thế giới 2025
08:42:28 17/01/2025
Hà Nội, Hội An, TPHCM được vinh danh trên nền tảng du lịch lớn nhất thế giớiHà Nội, Hội An, TPHCM được vinh danh trên nền tảng du lịch lớn nhất thế giới
08:45:19 17/01/2025

Tin đang nóng

Nhà báo dùng điện thoại quay clip xe múc đất đá rồi "gợi ý quà Tết"Nhà báo dùng điện thoại quay clip xe múc đất đá rồi "gợi ý quà Tết"
21:27:21 17/01/2025
Sự thật bất ngờ về clip "thầy tặng mỗi học sinh 1 triệu đồng để ăn Tết"Sự thật bất ngờ về clip "thầy tặng mỗi học sinh 1 triệu đồng để ăn Tết"
19:08:37 17/01/2025
Điều tra vụ 4 người trong một gia đình tử vong ở Hà NộiĐiều tra vụ 4 người trong một gia đình tử vong ở Hà Nội
20:57:53 17/01/2025
Vụ gần 47 tỷ đồng gửi Sacombank "bốc hơi": Tạm dừng phiên tòaVụ gần 47 tỷ đồng gửi Sacombank "bốc hơi": Tạm dừng phiên tòa
21:52:39 17/01/2025
Éo le: Vô tư nhờ người lạ chụp ảnh trên Hồ Gươm nhưng không hề nhận ra đó là 1 sao nam nổi tiếng VbizÉo le: Vô tư nhờ người lạ chụp ảnh trên Hồ Gươm nhưng không hề nhận ra đó là 1 sao nam nổi tiếng Vbiz
17:43:11 17/01/2025
Tai nạn máy bay tại Hàn Quốc: Tìm thấy lông chim và máu trong động cơ máy bayTai nạn máy bay tại Hàn Quốc: Tìm thấy lông chim và máu trong động cơ máy bay
19:57:16 17/01/2025
Lê Tuấn Khang chia sẻ 8 chữ giữa tâm điểm tranh luậnLê Tuấn Khang chia sẻ 8 chữ giữa tâm điểm tranh luận
18:11:31 17/01/2025
Cành đào huyền có giá "ngã ngửa", chính chủ đăng ảnh lập tức có người trả gấp 10 lần giá mua!Cành đào huyền có giá "ngã ngửa", chính chủ đăng ảnh lập tức có người trả gấp 10 lần giá mua!
21:28:36 17/01/2025

Tin mới nhất

Hà Nội và Hội An vào top điểm đến tốt nhất thế giới 2025

Hà Nội và Hội An vào top điểm đến tốt nhất thế giới 2025

08:50:25 17/01/2025
Nền tảng du lịch Tripadvisor vừa công bố top 25 điểm đến tốt nhất trên thế giới năm 2025. Trong đó, Việt Nam có hai đại diện là Hà Nội và Hội An, lần lượt xếp ở vị trí thứ 7 và thứ 11.
Thênh thang giữa 'cánh đồng' điện gió

Thênh thang giữa 'cánh đồng' điện gió

09:16:55 15/01/2025
Trong hành trình khám phá Bạc Liêu, vùng đất miền Tây Nam Bộ trù phú và ấm áp, hầu như mọi du khách đều không thể bỏ qua trải nghiệm tham quan các nhà máy điện gió với vẻ đẹp độc đáo
Du lịch Phần Lan mùa đông hấp dẫn với xe trượt tuyết chó kéo

Du lịch Phần Lan mùa đông hấp dẫn với xe trượt tuyết chó kéo

09:14:35 15/01/2025
Vùng đông bắc giá lạnh ở Phần Lan có vẻ khắc nghiệt nhưng hấp dẫn nhiều du khách đến tham quan và ngắm cảnh Bắc Cực quang tuyệt đẹp.
Ấn tượng hang Khao Quang

Ấn tượng hang Khao Quang

09:11:22 15/01/2025
Tuyên Quang với diện tích tự nhiên là núi đồi, trong đó nhiều dãy núi đá vôi có độ đa dạng sinh học cao, chứa đựng nhiều loại động thực vật đặc hữu.
Đèo Prenn - cung đường uốn lượn, đẹp mê hoặc

Đèo Prenn - cung đường uốn lượn, đẹp mê hoặc

09:08:16 15/01/2025
Đèo Prenn là cửa ngõ đưa du khách đến với Đà Lạt mộng mơ, gây ấn tượng bằng nét hoang sơ, thử thách nhưng vẫn mang đặc trưng rất riêng chỉ có ở xứ ngàn hoa.
Du khách chịu rét đi leo núi, check-in vùng băng giá phủ trắng xóa ở Lào Cai

Du khách chịu rét đi leo núi, check-in vùng băng giá phủ trắng xóa ở Lào Cai

09:05:46 15/01/2025
Do ảnh hưởng của không khí lạnh tăng cường, nhiều đỉnh núi cao ở vùng núi phía Bắc như Lảo Thẩn, Kỳ Quan San (Lào Cai), Phja Oắc (Cao Bằng),...
Trải nghiệm Hà Nội và các vùng xung quanh lọt Top '10 chuyến đi mơ ước tại châu Á 2025'

Trải nghiệm Hà Nội và các vùng xung quanh lọt Top '10 chuyến đi mơ ước tại châu Á 2025'

09:00:00 15/01/2025
Cho dù đang theo đuổi mục đích tìm hiểu lịch sử, văn hóa hay kết nối sâu sắc với thiên nhiên, thì du khách vẫn có thể kết hợp cả 3 yếu tố đó qua một chuyến đi mơ ước tới châu Á nói chung và Việt Nam nói riêng trong năm 2025.
Trọn bộ kinh nghiệm tham quan Thung lũng Tình Yêu ở Đà Lạt

Trọn bộ kinh nghiệm tham quan Thung lũng Tình Yêu ở Đà Lạt

05:36:07 14/01/2025
Thung lũng Tình Yêu ở Đà Lạt mang cảnh sắc lãng mạn, phù hợp cho các cặp đôi hoặc các bạn gái thích mơ mộng. Thung lũng Tình Yêu nằm trên một quả đồi rừng thông với tổng diện tích lên tới hơn 140ha.
Những cánh đồng hoa đẹp ngất ngây ở Lâm Đồng

Những cánh đồng hoa đẹp ngất ngây ở Lâm Đồng

05:31:11 14/01/2025
Những cánh đồng hoa là địa điểm check-in đẹp mê li mà bạn không thể bỏ qua khi du lịch Lâm Đồng. Thung lũng hoa Tà Nung tựa như một khu vườn tuyệt đẹp ngập tràn các loài hoa
Yang Bay - Sắc xuân rực rỡ nơi đại ngàn

Yang Bay - Sắc xuân rực rỡ nơi đại ngàn

05:26:09 14/01/2025
Mỗi độ xuân về, Yang Bay - viên ngọc xanh giữa đại ngàn Khánh Hòa lại khoác lên mình sắc màu tươi mới, căng tràn sức sống.
Ngắm cảnh Hang Kia - Pà Cò và vui hội Gầu Tào

Ngắm cảnh Hang Kia - Pà Cò và vui hội Gầu Tào

05:22:30 14/01/2025
Hang Kia - Pà Cò là hai xã thuộc diện vùng cao của huyện miền núi Mai Châu tỉnh Hòa Bình. Khoảng mười lăm năm trở về trước hai xã này nổi tiếng là điểm nóng về ma túy.
Giới trẻ 'săn' ảnh Tết, metro số 1 'chiếm sóng'

Giới trẻ 'săn' ảnh Tết, metro số 1 'chiếm sóng'

05:16:42 14/01/2025
Chưa đầy 2 tuần nữa sẽ đến Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025, thời điểm này nhiều bạn trẻ tại TPHCM đã diện áo dài để chụp các bộ ảnh.

Có thể bạn quan tâm

Solskjaer trở lại ghế nóng, chuẩn bị đối đầu Mourinho

Solskjaer trở lại ghế nóng, chuẩn bị đối đầu Mourinho

Sao thể thao

00:59:51 18/01/2025
Ole Gunnar Solskjaer sắp được bổ nhiệm làm HLV trưởng của Besiktas - đội bóng giàu truyền thống ở Thổ Nhĩ Kỳ. Besiktas hiện chưa có thuyền trưởng chính thức sau khi sa thải Giovanni van Bronckhorst hồi tháng trước.
Dọn nhà, cặp đôi vứt nhầm gần 800 triệu đồng tiền mặt vào thùng rác

Dọn nhà, cặp đôi vứt nhầm gần 800 triệu đồng tiền mặt vào thùng rác

Lạ vui

00:59:26 18/01/2025
Trong lúc bất cẩn, cặp vợ chồng trẻ đã ném nhầm 230.000 Nhân dân tệ (gần 800 triệu đồng) tiền tiết kiệm vào túi giấy rồi vứt đi. Khi phát hiện ra, cả hai vội gọi người giúp tìm kiếm.
Nóng: Sao nam 10X bị lừa bán sang biên giới Thái Lan được giải cứu thành công, nhìn ngón tay cái ai cũng thấy khiếp sợ

Nóng: Sao nam 10X bị lừa bán sang biên giới Thái Lan được giải cứu thành công, nhìn ngón tay cái ai cũng thấy khiếp sợ

Sao châu á

23:45:51 17/01/2025
Ngày 17/1, Sina đưa tin nam người mẫu diễn viên Dương Trạch Kỳ đã được giải cứu và đoàn tụ với gia đình sau 28 ngày mất tích trên đất Thái Lan.
Phim cổ trang gây bão MXH nhờ lập kỷ lục 19 năm mới có 1 lần, cặp chính nhan sắc tuyệt đỉnh càng xem càng cuốn

Phim cổ trang gây bão MXH nhờ lập kỷ lục 19 năm mới có 1 lần, cặp chính nhan sắc tuyệt đỉnh càng xem càng cuốn

Phim châu á

23:43:33 17/01/2025
Ngày 16/1, trang 163 đưa tin bộ phim Quốc Sắc Phương Hoa đã vượt qua Đại Phụng Đả Canh Nhân để vươn lên đứng top 1 thị phần khán giả với 20,3% tương đương đạt 56 triệu lượt xem/ngày.
Taylor Swift rơi vào vòng xoáy kiện tụng quấy rối tình dục

Taylor Swift rơi vào vòng xoáy kiện tụng quấy rối tình dục

Sao âu mỹ

23:37:06 17/01/2025
Cuộc chiến pháp lý giữa Justin Baldoni và Blake Lively xoay quanh vụ kiện quấy rối tình dục sau khi ra mắt phim It Ends With Us có diễn biến mới, khi mới đây cái tên Taylor Swift đã được nhắc đến.
Cô gái đóng 'tiểu tam' gây sốt vì ăn 20 cú tát là ai?

Cô gái đóng 'tiểu tam' gây sốt vì ăn 20 cú tát là ai?

Hậu trường phim

23:34:02 17/01/2025
Trong những tập phát sóng gần đây của Tiểu tam không có lỗi?, phân đoạn Thiên Kim (Minh Khuê thủ vai) đối chất với Hana và cho tiểu tam cú tát trời giáng nhận được sự quan tâm của người xem.
Phương Nhi làm dâu hào môn, Mai Phương - Bảo Ngọc ra sao sau Miss World Vietnam?

Phương Nhi làm dâu hào môn, Mai Phương - Bảo Ngọc ra sao sau Miss World Vietnam?

Sao việt

23:31:22 17/01/2025
Ghi tên mình vào top 3 cuộc thi Hoa hậu Thế giới Việt Nam 2022, Mai Phương - Bảo Ngọc - Phương Nhi có cho mình định hướng riêng sau 2 năm.
Bí mật về quê sau 11 năm ở Hàn Quốc, chàng trai tặng bố mẹ 'món quà' bất ngờ

Bí mật về quê sau 11 năm ở Hàn Quốc, chàng trai tặng bố mẹ 'món quà' bất ngờ

Netizen

23:07:07 17/01/2025
Cộng đồng mạng những ngày cuối năm chia sẻ nhiều video xúc động, quay lại cảnh những người con nhiều năm xa quê trở về đoàn tụ với gia đình.
Công an Hà Nội phá đường dây mua bán thận

Công an Hà Nội phá đường dây mua bán thận

Pháp luật

23:03:05 17/01/2025
Qua mạng xã hội, nhóm của Tân đã tìm và kết nối được 2 vụ mua bán thận. Sau mỗi phi vụ, Tân và đồng bọn kiếm hàng chục triệu đồng.
10 thời điểm then chốt trong cuộc xung đột Israel - Hamas

10 thời điểm then chốt trong cuộc xung đột Israel - Hamas

Thế giới

22:32:04 17/01/2025
Trong hơn 15 tháng, cuộc xung đột giữa Israel và Hamas đã xảy ra hàng loạt biến cố lớn không chỉ ở Dải Gaza mà còn trên cả khu vực.
"Gặp nhau cuối tuần" trở lại VTV3 sau gần 2 thập kỷ

"Gặp nhau cuối tuần" trở lại VTV3 sau gần 2 thập kỷ

Tv show

22:19:38 17/01/2025
Thông tin chương trình Gặp nhau cuối tuần trở lại VTV3 sau 19 năm phát sóng, nhận được sự chú ý và khiến khán giả đứng ngồi không yên .