Ít ai “bì được” CEO Facebook ở t.uổi 28

Theo dõi VGT trên

Ngày 14/5 là sinh nhật lần thứ 28 của ông chủ Facebook – Mark Zuckerberg. Ở độ t.uổi này, ít nhân vật nổi tiếng trong làng công nghệ làm được như anh.

Ít ai bì được CEO Facebook ở t.uổi 28 - Hình 1

Đây là một tuần nhiều sự kiện với Mark. Đứa con tinh thần của 8 năm qua chuẩn bị IPO vào sáng thứ 6 (17/5/2012 theo giờ Mỹ). Mark đã xuất phát cuộc hành trình xuyên quốc gia, gặp gỡ các ngân hàng đầu tư nóng lòng muốn “dốc t.iền” vào Facebook.

Trên hết, 14/5 là sinh nhật lần thứ 28 của ông chủ mạng xã hội lớn nhất hành tinh. Khi so sánh với một vài tên t.uổi lớn nhất giới công nghệ, có thể thấy Zuckerberg thành công hơn họ rất nhiều ở t.uổi 28.

Trước tiên là Steve Jobs. T.uổi 20 của Jobs khá bình lặng. Năm 28 t.uổi, ông tuyển dụng John Sculley – cựu TGĐ Pepsi – về làm TGĐ Apple Computer, người cuối cùng lại “tống cổ” Jobs ra khỏi chính công ty mình sáng lập. Sculley đã phải tiếp quản Apple trong thời kì được xem là đen tối nhất trong lịch sử 36 năm. Jobs cũng chuẩn bị ra mắt Lisa – một trong những máy tính thương mại thất bại lớn nhất Apple từng tung ra vào năm ông 28 t.uổi. Nói cách khác, t.uổi 28 không phải là năm thành công trong sự nghiệp của Jobs.

Năm tốt nhất của “Steve Jobs của Amazon” – Jeff Bezos cũng không tới sớm như vậy. Ở t.uổi 28, anh mới chỉ lần đầu tiên nhìn thấy cơ hội trong việc sử dụng Internet phát triển thần tốc khắp đất nước. 2 năm sau, Bezos bắt đầu tự gây dựng Amazon.

Bill Gates thành lập Microsoft năm 1976 – thời đó được biết với cái tên “Micro-Soft”, tại một văn phòng nhỏ cùng với Paul Allen ở t.uổi 20. Zuck cũng chính thức sáng lập Facebook trong phòng kí túc xá Harvard khi 20 t.uổi. Trước năm 28 t.uổi, Gates bắt đầu cấp giấy phép sử dụng MS-DOS, song năm tốt nhất chưa tới: 2 năm sau, Gates mới tung ra phiên bản hệ điều hành Windows 8 bán lẻ đầu tiên.

Larry Page và Sergey Brin – đồng sáng lập Google – đã 28 t.uổi trước khi Google IPO 3 năm sau đó. Đó là năm cả hai quyết định trao quyền cho Eric Schmidt – vị lãnh đạo giàu kinh nghiệm từng phục vụ trong nhiều công ty công nghệ hàng đầu. Không giống Zuckerberg – người kiểm soát toàn bộ Facebook, Page và Brin giao phó Google trong những ngày đầu tiên.

Dường như Zuck đã làm rất tốt. Vẫn còn 2 năm trước khi tới mốc 30 t.uổi, anh đã xếp thứ 35 trong danh sách các nhà tỉ phú của tạp chí Forbes, với tài sản ròng ước tính 17,5 tỉ USD. Hơn hết, anh còn sở hữu một tình yêu lâu dài và một chú chó đáng yêu có tên “Beast”.

Video đang HOT

Theo ICTnew

Facebook và nỗi sợ 100 tỷ USD

800 triệu người dùng, ngốn trung bình 23 phút của mỗi người một ngày... Facebook đang trở thành một phần không thể thiếu đối với cư dân trên toàn cầu. Sắp tới, cổ phiếu Facebook sẽ chính thức được niêm yết trên sàn chứng khoán. Theo các nhà phân tích, giá trị của mạng xã hội này hiện tại là trên 65 tỷ USD và nếu đúng như vậy, lần IPO của Facebook sẽ là thương vụ IPO có giá trị lớn nhất trong lịch sử thế giới.

Thậm chí, theo nhiều nguồn tin, Facebook có thể định giá IPO của mình lên đến khoảng 100 tỷ USD - gấp hơn 4 lần giá trị của Google khi hãng này IPO hồi năm 2004 (23 tỷ USD). Chưa rõ lượng cổ phiếu mà Facebook sẽ tung ra trong đợt IPO này là bao nhiêu nhưng theo các nhà phân tích đợt IPO của Facebook hoàn toàn có thể phá vỡ kỷ lục về lần IPO lớn nhất trong lịch sử (hiện đang thuộc về Industrial & Commercial Bank of China với trị giá 22 tỷ USD hồi năm 2006).

Facebook và nỗi sợ 100 tỷ USD - Hình 1

Nếu dự đoán này trở thành hiện thực, Facebook sẽ có giá trị thị trường lớn hơn cả HP, Nokia, Dell, Intel... ngang ngửa với Samsung và chỉ chịu thua Microsoft, Google và Apple.

IPO là gì, tại sao và bao giờ Facebook tiến hành IPO

IPO (Initial Public Offering) là việc một công ty chào bán chứng khoán lần đầu tiên ra công chúng. Sau IPO, công ty tư nhân hay công ty cổ phần khi đó sẽ trở thành công ty đại chúng. Có nhiều sự khác nhau giữa các loại hình căn bản của các dạng công ty này nhưng trong trường hợp của Facebook mà chúng ta bàn đến trong ngày hôm nay, đó là việc mạng xã hội này sẽ buộc phải công bố báo cáo doanh thu và chịu nhiều ảnh hưởng của các nhà đầu tư hơn trước đây.

Đối với hầu hết các công ty, IPO là nhằm mục đích thu hút vốn đầu tư từ thị trường chứng khoán. Nhưng trong trường hợp của Facebook, đây không phải là nguyên nhân. Thật ra, các lãnh đạo hiện tại của Facebook đã và đang trì hoãn vụ IPO rất được kỳ vọng này. Lý do mạng xã hội buộc phải "lên sàn" là bởi hiện đã có hơn 500 nhà đầu tư góp vốn vào nó. Theo luật Mỹ, khi một công ty có đúng hoặc hơn 500 thành viên góp vốn, nó buộc phải đưa ra các báo cáo tài chính chi tiết, chịu các quy chế quản lý đặc biệt... hoặc lên sàn chứng khoán. Thường thì đa số các công ty chọn giải pháp thứ hai.

Facebook và nỗi sợ 100 tỷ USD - Hình 2


Như đã nói ở trên, Facebook hiện tại đang cố trì hoãn lần IPO nhưng chắc chắn, vụ IPO lớn nhất trong lịch sử ngành công nghệ sắp diễn ra. Theo luật, sau thời điểm có đủ hoặc hơn 500 thành viên góp một công ty, công ty này sẽ có 1 năm để quyết định và 4 tháng để tiến hành các bước cho lần ra mắt công chúng đầu tiên. Facebook đã có thành viên góp vốn thứ 500 vào khoảng giữa năm 2010 nhưng do thời điểm kiểm tra của SEC là vào 1/1 hàng năm nên, hạn cuối để Facebook đưa ra kế hoạch cụ thể cho lần IPO này là 1/1/2012 tiến hành vào tháng 4/2012 tới.

Facebook IPO: Lợi thì ít mà hại thì nhiều

Với Facebook

Thường thì các công ty rất mong chờ được IPO bởi đây sẽ là cơ hội thu hút vốn không thể tốt hơn dành cho họ. Tuy nhiên, với một mạng xã hội mà số người dùng suýt soát 10 chữ số thì t.iền không phải là vấn đề quá cấp thiết và mang lại nhiều ý nghĩa cho lắm. Có quá nhiều lý do để tin rằng lần IPO của Facebook sẽ mang lại nhiều "họa" hơn là phúc cho mạng xã hội này.

Yếu tố đầu tiên phải nhắc đến là doanh nghiệp này sẽ phải công bố báo cáo tài chính hàng quý, hàng năm và đặc biệt, là cả những dự định làm sao để tăng lợi nhuận trong tương lai. Với một công ty mà những bí mật về cách thức hoạt động, các nguồn thu, kế hoạch như Facebook, việc này sẽ ảnh hưởng nhiều đến sự phát triển của hãng trong tương lai. Các khoản đầu tư, các nguồn thu, các kế hoạch của Facebook sẽ ít nhiều mất đi tính "bất ngờ" như hiện tại. Không phải vô cớ mà đến giờ, Zuckerberg vẫn giữ bí mật những khoản doanh thu và chi phí của Facebook.

Thứ hai, sau khi IPO, ban giám đốc hiện tại của Facebook sẽ phải đối mặt với những đối thủ lớn nhất: đến ngay từ chính trong nội bộ của mình: các nhà đầu tư. Họ sẽ phải đối mặt với các cuộc điện thoại, email... từ các cổ đông của chính mình. Họ sẽ phải liên tục đối đầu với các câu hỏi kiểu: các cậu dùng t.iền kiểu gì, doanh thu năm tới sẽ ra sao, lợi nhuận được chia là như thế nào, thay đổi này tốt hay xấu... những câu hỏi sẽ khiến cho bất cứ ban lãnh đạo nào phát điên. Rồi những kế hoạch lớn đề phải thông qua đại hội cổ đông, chờ đợi quyết định... Facebook sẽ mất đi ít nhiều sự linh động, táo bạo và bất ngờ trong những quyết định của mình. Điều này càng nguy hiểm hơn khi các kẻ thù của mạng xã hội này hoàn toàn có thể thông qua thị trường chứng khoán "chen chân" và tìm cách kiểm soát mạng xã hội này.

Facebook và nỗi sợ 100 tỷ USD - Hình 3

... và quan trọng hơn với người dùng

Hai lý do trên là quan trọng nhưng có lẽ không phải điều mà nhiều người trong chúng ta quá quan tâm, đó là chuyện của Facebook. Tuy nhiên, ở góc nhìn của người dùng, có quá nhiều thứ để chúng ta lo lắng về tương lai của mạng xã hội này trong tương lai (gần).

Ai đầu tư cũng mong đem lại lợi nhuận, nhất là những nhà đầu tư đã "dám" đổ t.iền v.ào Facebook. Điều họ quan tâm nhiều khi không phải là cảm nhận của người dùng hay tương lai phát triển của mạng xã hội này (tất nhiên là tùy người) mà là Facebook sẽ đem lại bao nhiêu t.iền cho họ. Họ, bằng quyền của mình sẽ ép ban điều hành của Facebook tăng doanh thu, lợi nhuận... Điều này sẽ đồng nghĩa với lượng quảng cáo nhiều lên, game sẽ mang tính "hút máu" hơn, các tính năng sẽ thương mại hơn...

Hãy nhớ thêm một điều, Facebook có được như ngày hôm nay, chúng ta được thoải mái sử dụng mạng xã hội với ít quảng cáo như hiện giờ là nhờ sự "không ham tiền" có tiếng của Zuckerberg. Tất nhiên, ai cũng cần t.iền để sống nhưng t.iền, có vẻ không phải là mục đích quá lớn của ông trùm Facebook. Năm 2006 - 2007, Mark đã từ chối phương án quảng cáo trên Facebook, khi đó đã thừa sức để thu t.iền từ các nhà bán hàng, chàng sinh viên trẻ này đã từ chối lời đề nghị 1 tỷ USD của Yahoo! - số t.iền mà rất nhiều người sẽ không thể cưỡng lại được. Với Mark, Facebook không phải công cụ k.iếm t.iền, nó còn hơn thế, là một niềm đam mê.

Điều cuối cùng mà cả chúng ta lẫn Facebook phải đối mặt trong đợt IPO này là... sự giàu lên đột xuất của các thành viên, đặc biệt là các thành viên chủ chốt của Facebook. Họ chắc chắn đang nắm không ít cổ phần của Facebook và nếu như, Facebook IPO thành công với giá trị cỡ 100 tỷ USD thì không ít trong số họ sẽ trở thành tỷ phú hoặc chí ít là triệu phú đô la. Với lượng tài sản này, lượng hiện Facebook trả không còn thấm tháp vào đâu. Điều này sẽ làm giảm đi không ít động lực làm việc của họ dẫn đến chất lượng sản phẩm (Facebook) giảm xuống. Thật ra, điều này đã xảy ra với không ít công ty công nghệ, gần gũi nhất trong số chúng ta chính là ví dụ của tập đoàn FPT hồi thị trường chứng khoán Việt Nam mới ra đời.

Facebook và nỗi sợ 100 tỷ USD - Hình 4

Ngoài ra, với những người thực sự có tài, họ sẽ không bao giờ chấp nhận mãi mãi làm thuê. Một trong những yếu tố mà rất nhiều người như vậy thiếu chính là vốn. Với số t.iền sẽ có được bằng việc bán cổ phiếu tại Facebook, vốn sẽ không còn là vấn đề làm đau đầu họ. Facebook khi đó sẽ đối mặt với một cuộc c.hảy m.áu chất xám mạnh sau khi họ lên sàn - thảm họa với bất cứ công ty công nghệ nào. Thực tế, xu thế các nhân vật chủ chốt của các công ty lớn tách ra "làm riêng" đang ngày càng trở nên phổ biến ở thung lũng Silicon.

Kết

Chuyện Facebook IPO đã không còn là chuyện riêng của mạng xã hội này với các nhà đầu tư. Đợt IPO này được cả thị trường chứng khoán, giới công nghệ trên toàn thế giới ngóng trông từng ngày. Nó không chỉ đơn giản là 100 tỷ USD, nó còn là niềm hi vọng của thị trường chứng khoán Mỹ vốn đang trong giai đoạn ảm đạm.

Tuy nhiên, khi mà những cái lợi (t.iền) không còn quá nhiều ý nghĩa trong khi cái hại lại quá nhiều và rõ ràng, không quá bất ngờ khi Mark và các cộng sự tìm mọi cách để trì hoãn ngày lên sàn của mạng xã hội lớn nhất hành tinh.

Theo ICTnew

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Có;
Không

Tin liên quan

    Tin đang nóng

    Chân dung chủ homestay nghi "gian díu" với Nam Thư, em gái tố bản tính dơ bẩn
    16:02:40 05/07/2024
    Được hỏi làm gì khi đóng cảnh hôn có phản ứng sinh lý, Lưu Diệc Phi trả lời 1 câu khiến ai cũng thán phục
    13:00:39 05/07/2024
    Vũ Luân xoá sạch MV có Hồng Loan, nghi bị huỷ show, phong sát như Hồng Phượng
    14:53:06 05/07/2024
    Căng đét: Mẹ Nine Naphat đáp trả khi bị tố là nguyên nhân khiến con trai chia tay Baifern
    14:34:22 05/07/2024
    "Tiểu tam" khiến Baifern - Nine Naphat chia tay là đây?
    15:01:53 05/07/2024
    Rộ tin tài tử Truyền Thuyết Jumong đã ly hôn, Daehan - Minguk - Manse bị chính mẹ ruột bỏ rơi
    12:45:21 05/07/2024
    Phía homestay vụ drama Nam Thư bị tố giật chồng lên tiếng làm rõ 1 điều
    12:39:09 05/07/2024
    Nam Thư mê khoe dáng p.hồn t.hực, chuộng style kiệm vải, U40 "dao kéo" 1 bộ phận
    14:02:11 05/07/2024

    Tin mới nhất

    Nâng cao và biến đổi hình ảnh của bạn bằng trình chỉnh sửa video trực tuyến CapCut

    15:45:56 16/01/2024
    Đã đến lúc bỏ lại các công cụ chỉnh sửa cũ và chấp nhận giải pháp thay đổi cuộc chơi. Gặp gỡ Trình chỉnh sửa video trực tuyến CapCut - giải pháp sẽ nâng cao, nâng cao và cách mạng hóa thế giới sáng tạo nội dung trực quan của bạn

    Cách đăng Facebook để có nhiều lượt thích và chia sẻ

    22:01:27 21/12/2022
    Chắc hẳn là ai trong chúng ta cũng luôn muốn các bài đăng trên Facebook có được nhiều lượt thích và chia sẻ. Tuy nhiên, làm thế nào để tối ưu bài đăng thì không phải ai cũng biết

    Thêm nhiều bang của Mỹ cấm TikTok

    21:03:46 21/12/2022
    Louisiana và Tây Virginia là hai bang mới nhất cấm công chức sử dụng TikTok trên thiết bị công do lo ngại Trung Quốc có thể theo dõi người Mỹ và kiểm duyệt nội dung

    Microsoft cấm khai thác t.iền điện tử trên các dịch vụ đám mây để bảo vệ khách hàng

    20:03:41 21/12/2022
    Microsoft đã cập nhật thỏa thuận cấm khai thác t.iền điện tử trên các dịch vụ trực tuyến của mình. Việc khai thác t.iền điện tử trên dịch vụ của Microsoft cần có sự cho phép bằng văn bản của công ty, nhưng cũng chỉ nhằm mục đích thử nghiệ...

    Facebook trấn áp hàng loạt công ty phần mềm gián điệp

    20:01:24 21/12/2022
    Meta (công ty mẹ của Facebook) cho biết họ đã ngăn chặn không dưới 200 hoạt động bí mật, trấn áp hàng loạt công ty phần mềm gián điệp kể từ năm 2017 tại khoảng 70 quốc gia

    Meta đối mặt cáo buộc vi phạm các quy tắc chống độc quyền với mức phạt 11,8 tỷ đô

    19:01:39 21/12/2022
    Ủy ban Châu Âu - cơ quan điều hành của EU cho biết, đã phát hiện Meta vi phạm các quy tắc chống độc quyền của EU bằng cách bóp méo sự cạnh tranh trên thị trường quảng cáo trực tuyến. Meta có thể phải đối mặt với khoản t.iền phạt lên tới ...

    Không cần thăm dò, Musk nên sớm từ chức CEO Twitter

    15:01:33 21/12/2022
    Người dùng Twitter, các nhà đầu tư Tesla và chuyên gia phân tích trong ngành đều cho rằng Elon Musk nên sớm từ chức CEO Twitter

    Đại lý Việt nhập iPhone 14 kiểu 'bia kèm lạc'

    14:01:42 21/12/2022
    Muốn nhập được các mẫu bán chạy như iPhone 14 Pro/Pro Max, các chuỗi đại lý bán lẻ ủy quyền của Apple bắt buộc phải nhập thêm hàng loạt phụ kiện đi kèm

    Khai trương hệ thống vé điện tử và dịch vụ trải nghiệm thực tế ảo XR tại Quần thể Di tích Cố đô Huế

    09:38:18 21/12/2022
    Sáng 20/12, tại Ngọ Môn, Đại Nội Huế, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế đã tổ chức Lễ Khai trương Hệ thống vé điện tử và dịch vụ trải nghiệm thực tế ảo XR

    'Dở khóc dở cười' với tính năng trợ giúp người bị tai nạn ôtô của Apple

    09:37:54 21/12/2022
    Tính năng phát hiện tai nạn ôtô mới ra mắt trên Apple iPhone và Apple Watch sẽ tự động tìm kiếm sự trợ giúp từ bộ phận cấp cứu khi có nguy cơ xảy ra tai nạn

    Xiaomi sa thải hàng nghìn nhân sự

    09:35:12 21/12/2022
    Gã khổng lồ smartphone Trung Quốc Xiaomi đang lên kế hoạch sa thải 15% trong số hơn 30.000 nhân sự trong bối cảnh công ty gặp khó khăn

    Apple sẽ bắt đầu sản xuất MacBook tại Việt Nam vào giữa năm 2023

    09:34:00 21/12/2022
    Đối với Trung Quốc, việc mất vị trí độc quyền sản xuất MacBook tượng trưng cho vị thế công xưởng thế giới của Trung Quốc đang bị suy yếu

    Có thể bạn quan tâm

    8 thực phẩm ức chế sự thèm ăn giúp giảm cân

    Sức khỏe

    18:30:41 05/07/2024
    Trà xanh có chứa caffeine và catechin, là những chất kích thích làm tăng quá trình đốt cháy chất béo và ức chế sự thèm ăn ngoài việc thúc đẩy quá trình trao đổi chất và giảm mỡ.

    Mô tô nước phát nổ khi đang phục vụ du khách trên biển Cô Tô

    Tin nổi bật

    18:27:39 05/07/2024
    Ngày 5/7, thông tin từ UBND huyện đảo Cô Tô (tỉnh Quảng Ninh) cho biết, cơ quan chức năng địa phương đang phối hợp vào cuộc xác minh, làm rõ vụ việc 1 chiếc mô tô nước phát nổ khi đang phục vụ khách du lịch trên vùng biển địa phương.

    3 người đàn ông thế lực chống lưng cho Lưu Diệc Phi

    Sao châu á

    18:01:51 05/07/2024
    Ngoài nhan sắc và tài năng, sự nghiệp rực rỡ mà Lưu Diệc Phi có được ngày hôm nay phần nhiều dựa vào sự hậu thuẫn vững chắc 3 người đàn ông quan trọng nhất cuộc đời cô.

    Cặp đôi bị đồn "phim giả tình thật" vì tình tứ như yêu thật, nhà trai còn có hành động khiến dân tình "quắn quéo"

    Phim châu á

    17:54:52 05/07/2024
    Bộ phim Giấc Mơ Lọ Lem hiện đang nhận nhiều sự chú ý và phản ứng tích cực của người xem nhờ phản ứng ngọt ngào của bộ đôi diễn viên chính Pyo Ye Jin và Lee Jun Young.

    Chu Thanh Huyền cố bắt chước Doãn Hải My, Quang Hải thái độ mệt mỏi ra mặt?

    Netizen

    17:38:09 05/07/2024
    Quang Hải là cầu thủ nổi tiếng, gặt hái nhiều thành tích ngưỡng mộ trong làng thể thao Việt. Về cuộc sống đời tư, anh đã tổ chức đám cưới với Chu Thanh Huyền vào tháng 3 năm nay. Cặp đôi đang hào hứng chờ đợi ngày chính thức chào đón co...

    800 hộ dân Quảng Trị đang sống trong vùng sạt lở thực sự nguy hiểm

    Thế giới

    17:30:59 05/07/2024
    Đến đầu tháng 7/2024, tỉnh Quảng Trị có trên 133 km sạt lở bờ sông, bờ biển chưa được khắc phục xử lý, gồm: Gần 30 km sạt lở đặc biệt nguy hiểm, gần 73 km sạt lở nguy hiểm, trên 33 km sạt lở bình thường.

    Vụ hotgirl 22 t.uổi ở HN qua đời ở sinh nhật bạn: Mẹ khóc ngất, kể cuộc gọi cuối

    Pháp luật

    17:29:02 05/07/2024
    Một lãnh đạo Công an Thành phố Hà Nội cho biết, lực lượng chức năng đang điều tra, truy bắt đối tượng hại cô gái 22 t.uổi, xảy ra ở phường Ngọc Thụy, quận Long Biên (Hà Nội).

    Bác dâu giàu có nhưng lại mang 2 lon sữa ông thọ đến để nhờ tôi xin việc cho con gái mình vào tập đoàn lớn

    Góc tâm tình

    17:27:44 05/07/2024
    Tôi nghĩ thêm cân đường nữa là đủ combo huyền thoại đi thăm người ốm. Tôi 42 t.uổi, đang làm tại một công ty trực thuộc tập đoàn khá lớn trong nước, tôi xin phép giấu tên nơi mình đang công tác.

    Tận hưởng vòng knock-out UEFA EURO 2024 cùng FC Online

    Mọt game

    17:07:58 05/07/2024
    Euro đã trải qua nửa chặng đường với rất nhiều cung bậc cảm xúc sau vòng đấu Knock-out. Những bất ngờ vẫn đang chờ đón NHM khi ở vòng tứ kết năm nay, sẽ có rất nhiều cuộc chạm trán nảy lửa diễn ra sẽ diễn ra vào đêm mai.

    "Idol lookbook" có tiếng Hà Thành: Gái 1 con xinh sang dáng chuẩn, mặc đồ gì cũng được "xin info" ầm ầm

    Phong cách sao

    16:52:34 05/07/2024
    Là một người mẫu lookbook có tiếng Hà Thành, Túc Anh Hoa (sinh năm 1999) không chỉ có body nuột nà mà style ăn mặc cũng vô cùng ấn tượng.

    Ảnh vui 4-7: Khi căn nhà có cảm xúc

    Lạ vui

    16:37:06 05/07/2024
    Đừng có nói xấu căn nhà đó nghen bà ơi, nó hiểu hết đó , một người qua đường nhắc.Những hình ảnh hài hước sau giúp bạn đọc giảm bớt căng thẳng và mệt mỏi sau ngày làm việc vất vả.