Israel sắp leo thang ở Gaza, hi vọng hòa bình của Tổng thống Trump mờ dần

Các nhà phân tích cho rằng trước chuyến công du Trung Đông, Tổng thống Mỹ Donald Trump dường như không quan tâm tới cuộc xung đột ở Gaza nữa.

Tuy nhiên, giờ đây ông buộc phải quyết định cách phản ứng.

Binh sĩ và xe quân sự Israel được triển khai tại Dải Gaza ngày 18/4/2025. Ảnh: THX/TTXVN

Theo tờ The New York Times ngày 5/5, khi Tổng thống Trump đón Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tại Nhà Trắng hồi đầu tháng 4, một phóng viên đã nhắc ông Trump rằng lời hứa trong chiến dịch tranh cử năm 2024 về chấm dứt chiến tranh ở Gaza vẫn chưa được thực hiện.

Khi đó, Israel vừa phá vỡ một lệnh ngừng bắn mong manh trong cuộc chiến kéo dài 18 tháng với Hamas và nối lại các đợt oanh kích Gaza. Tuy nhiên, ông Trump vẫn tỏ ra lạc quan. Ông nói: “Tôi muốn chiến tranh chấm dứt. Tôi nghĩ chiến tranh sẽ chấm dứt vào một thời điểm nào đó, không quá xa đâu”.

Một tháng sau, triển vọng hòa bình ở Gaza càng trở nên u ám.

Ngày 5/5, Thủ tướng Netanyahu cảnh báo Israel sẽ leo thang quy mô lớn tại Gaza sau khi nội các an ninh phê duyệt kế hoạch huy động hàng chục nghìn quân dự bị để thực hiện một cuộc tấn công mới.

Các nhân vật Israel theo quan điểm cứng rắn khẳng định chỉ có vũ lực mới buộc Hamas trả tự do cho trên 20 con tin còn bị giam giữ và kết thúc cuộc xung đột. Tuy nhiên, nhiều nhà phân tích cho rằng leo thang quân sự quy mô lớn có thể dập tắt mọi hy vọng hòa bình còn sót lại.

Câu hỏi hiện nay là ông Trump sẽ phản ứng ra sao . Các nhà phân tích bình luận rằng sau một giai đoạn đầu hoạt động ngoại giao rầm rộ nhằm giải cứu con tin và tìm kiếm một thỏa thuận lâu dài, ông Trump và các quan chức cấp cao của ông đã dần sao nhãng cuộc xung đột ở Gaza. Điều này đồng nghĩa với việc ông Netanyahu gần như được tự do hành động và sẵn sàng tận dụng điều đó.

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tuyên bố đẩy mạnh chiến dịch quân sự mới tại Gaza. Ảnh: THX/TTXVN

Ông Ilan Goldenberg, chuyên gia Trung Đông từng phục vụ trong chính quyền thời Tổng thống Barack Obama và Joe Biden, nhận định: “Ngay từ đầu nhiệm kỳ, có nhiều lời hứa về vấn đề Gaza. Nhưng khi lệnh ngừng bắn sụp đổ, ông Trump về cơ bản đã bật đèn xanh cho Israel muốn làm gì thì làm. Quan điểm của tôi là ông ấy không còn quan tâm nhiều nữa. Ông ấy dường như đã chán”.

Theo kế hoạch, Tổng thống Trump sẽ tới Trung Đông vào tuần tới, dừng chân tại Saudi Arabia, Qatar và Các Tiểu vương Arab Thống nhất. Trong bối cảnh đó, leo thang bạo lực ở Gaza sẽ khiến Tổng thống Trump không hài lòng và đây là lời nhắc rõ ràng rằng ông đã thất bại trong thực hiện lời hứa mang lại hòa bình.

Cũng có khả năng ông Trump đã mất kiên nhẫn và hoan nghênh những lời kêu gọi ở Israel về giáng đòn chí tử cuối cùng vào Hamas. Thủ tướng Netanyahu nói rằng các quan chức quân sự Israel gọi đây là “các bước đi kết thúc” cuộc chiến.

Ông Trump cũng có thể sẵn sàng chấp nhận để Israel sử dụng hỏa lực mạnh. Ông từng cảnh báo Hamas sẽ chịu hậu quả lớn nếu nhóm này không thả các con tin còn lại.

Ông Michael Makovsky, Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc của Viện An ninh Quốc gia Do Thái tại Mỹ, cũng đồng tình rằng ông Trump hiện ít quan tâm đến vấn đề Gaza hơn chính quyền trước.

Khi làm tổng thống, ông Biden và các cố vấn hàng đầu đã dành nhiều thời gian sau các vụ tấn công của Hamas hôm 7/10/2023 để quản lý chiến dịch của Israel ở Gaza. Mục tiêu của họ là giảm thiểu thương vong dân thường và giúp Israel tránh bị cộng đồng quốc tế lên án, dù nhiều người chỉ trích họ quá dung túng với việc Israel sử dụng vũ lực.

Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Nhà Trắng ngày 1/5/2025. Ảnh: THX/TTXVN

Ông Trump từng bày tỏ quan ngại đối với người dân Gaza và ngày 5/5, ông nói sẽ giúp người dân Gaza có được chút lương thực giữa lúc bị Israel phong tỏa. Dù vậy, sự chú ý của ông với cuộc xung đột này rất thất thường.

Ông Makovsky bình luận: “Khác biệt một trời một vực so với chính quyền Tổng thống Biden, những người cố gắng điều phối từng chi tiết trong chiến dịch của Israel”.

Theo ông Makovsky, các quan chức Israel không còn nhận được các cuộc điện thoại từ Mỹ. Ông nói: “Tôi nghĩ họ không bị thúc ép về số lượng xe chở hàng viện trợ được phép vào Gaza”.

Theo trang tin Axios, Israel sẽ phát động một chiến dịch trên bộ mới ở Gaza nếu không đạt được thỏa thuận với Hamas trước khi ông Trump trở về từ chuyến công du Trung Đông.

Khi nói tới vấn đề Trung Đông, ông Makovsky cho rằng Tổng thống Trump đang tập trung nhiều hơn vào hoạt động ngoại giao nhằm ngăn chặn Iran phát triển vũ khí hạt nhân.

Trong tuyên bố ngày 5/5, ông Brian Hughes – người phát ngôn của Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ – cho biết ông Trump vẫn cam kết bảo đảm con tin được thả ngay lập tức và chấm dứt sự cai trị của Hamas ở Gaza. Ông nói thêm rằng Hamas hoàn toàn chịu trách nhiệm cho cuộc xung đột này và là lý do khiến Israel nối lại các hành động thù địch.

Một dấu hiệu cho thấy thay đổi trọng tâm là vai trò của đặc phái viên Trung Đông – ông Steve Witkoff. Trong những ngày đầu nhiệm kỳ tổng thống của ông Trump, ông Witkoff tích cực tham gia hoạt động ngoại giao giữa Israel và Hamas nhằm kéo dài lệnh ngừng bắn tạm thời đạt được vào ngày 15/1. Nhưng hiện tại, ông Witkoff đã trở thành một “siêu đặc phái viên lưu động” đảm nhiệm nhiều sứ mệnh. Ông Witkoff cũng đã tiếp nhận hồ sơ Iran và gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin bốn lần để thảo luận về vấn đề Ukraine.

Trong khi đó, chưa có nhiều dấu hiệu cho thấy Ngoại trưởng Marco Rubio đã can dự vào tình hình ở Gaza. Ông Rubio đến nay vẫn chưa đến thăm Israel.