Israel ‘làm nóng’ nhiều mặt trận, nhưng không ai rõ mục đích cuối cùng của ông Netanyahu
Ông Netanyahu đang chơi một trò chơi phức tạp, cố gắng cân bằng các yêu cầu trái ngược nhau của nhiều đồng minh mà ông không thể để mất.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu (giữa, phía trước) chủ trì cuộc họp Nội các an ninh sau vụ tấ.n côn.g của Iran, tại Jerusalem ngày 1/10/2024. Ảnh: THX/TTXVN
Khi lực lượng Israel giế.t chế.t thủ lĩnh Hamas Yahya Sinwar – được cho là chủ mưu vụ thả.m sá.t ngày 7/10/2023, vào tuần trước, nhiều người ở trong và ngoài Israel hy vọng đó có thể là thời điểm Thủ tướng Benjamin Netanyahu tuyên bố chiến thắng và thu hẹp quy mô hoạt động ở Gaza với hy vọng đảm bảo lệnh ngừng bắ.n và thỏa thuận thả con tin.
Nhưng một tuần sau cái chế.t của Sinwar, ngày càng rõ là họ đã sai.
Nghi ngờ về mục tiêu cuối cùng của ông Netanyahu
Ông Netanyahu, người vừa kỷ niệm sinh nhật lần thứ 75 hôm 21/10, là thủ tướng tại vị lâu nhất của Israel, đang lãnh đạo đất nước vượt qua cuộc chiến dài nhất từ trước đến nay.
Các đồng minh quốc tế của Israel, cũng như nhiều người trong nước, đang gây sức ép buộc ông Netanyahu chấm dứt cuộc chiến đó ngay lúc này, chỉ ra rằng vụ á.m sá.t Sinwar diễn ra sau những thành công quân sự khác, đáng chú ý nhất là vụ tiê.u diệ.t thủ lĩnh Hezbollah Hassan Nasrallah.
Nhưng thay vào đó, ông Netanyahu thề sẽ tiếp tục chiến đấu, khiến thế giới đoán già đoán non về mục tiêu cuối cùng của ông.
Thủ tướng Israel đã ám chỉ rằng tham vọng của mình có thể vượt xa việc đè bẹp Hamas và Hezbollah, hai mối đ.e dọ.a cấp bách nhất mà Tel Aviv đang phải đối mặt. Ông cho biết vụ á.m sá.t Nasrallah là “một bước đi cần thiết” hướng tới việc thay đổi “cán cân quyền lực trong khu vực trong nhiều năm tới”. Quan điểm này làm dấy lên lo ngại về ý định của ông đẩy Israel vào cuộc đối đầu trực tiếp với Iran.
Israel và Iran hiện đang ở rất gần một cuộc leo thang lớn khác sau khi Iran phóng một cuộc tấ.n côn.g bằng tên lửa đạn đạo lớn vào Israel vào ngày 1/10. Ông Netanyahu ngay lập tức thề sẽ trả đũa, nhưng ba tuần sau, thế giới vẫn đang chờ xem Israel sẽ làm gì tiếp theo. Mỹ và các đồng minh khác đã thúc giục ông Netanyahu kiềm chế và tránh tấ.n côn.g các tài sản hạt nhân và dầu mỏ của Iran, nhưng không rõ liệu họ có thành công hay không.
Thủ tướng Netanyahu đã công khai tuyên bố rằng ông muốn quân đội của mình loại bỏ các lực lượng ủy nhiệm của Iran đang gây ra mối đ.e dọ.a trực tiếp nhất đối với Israel, đó là Hamas ở Gaza và Hezbollah ở miền nam Liban. Nhưng ngày càng rõ ràng rằng điều đó có thể không thể đạt được.
Tình hình hiện tại ở phía bắc Gaza cho thấy lý do tại sao. Quân đội Israel đã rút khỏi khu vực này hai lần sau khi cả hai lần đều tuyên bố rằng họ đã đán.h bại Hamas ở đó.
Tuy nhiên, đầu tháng này, IDF đã tiến vào một lần nữa sau khi tuyên bố có dấu hiệu Hamas tái xuất hiện trong khu vực.
Video đang HOT
Tương tự như vậy, nhiều tuần sau khi Israel tiến hành chiến dịch ở Liban, Hezbollah vẫn tiếp tục tấ.n côn.g. Hôm 21/10, một UAV phóng từ Liban đã lọt qua hệ thống phòng không Israel, đán.h trúng ngôi nhà bên bãi biển của ông Netanyahu cách biên giới Liban khoảng 80km.
Áp lực trong nước
Việc ông Netanyahu còn do dự chưa ký kết thỏa thuận ngừng bắ.n, ngay cả sau khi giành được một số chiến thắng quân sự, đã khiến nhiều người ở Israel tức giận. Các cuộc biểu tình hàng tuần chống lại ông và chính phủ Israel lại tiếp tục, yêu cầu một thỏa thuận với Hamas nhằm đảm bảo việc thả 101 con tin vẫn bị giam giữ ở Gaza.
Aviv Bushinsky, cựu cố vấn của ông Netanyahu, hiện là nhà phân tích chính trị, cho biết số phận của các con tin – mà hàng chục người trong số đó được cho là vẫn còn sống – là yếu tố quan trọng đối với di sản tương lai của ông.
“Nếu ông Netanyahu không thể thả thêm bất kỳ con tin nào nữa, dù bằng biện pháp quân sự hay ngoại giao, người ta sẽ nói rằng ông ấy đã thất bại”, ông nói.
Ông Bushinsky nói rằng nếu chiến tranh kết thúc mà không có thêm con tin hoặc th.i th.ể nào được thả hoặc giải cứu, thì có thể một số người cuối cùng sẽ bắt đầu đặt câu hỏi về quyết định giế.t Sinwar – điều mà hầu như tất cả người dân trên khắp Israel đều hoan nghênh vào tuần trước.
“Và đây là nỗi sợ hãi lớn nhất của tôi, rằng mọi người sẽ nói, ‘ồ, bạn thấy đấy, chúng tôi đã phạm sai lầm khi loại bỏ một nhân vật duy nhất mà bạn có thể đàm phán… Ai biết điều gì sẽ xảy ra, nhưng ít nhất bạn cũng có một cánh cửa nào đó để gõ’”, ông Bushinsky nói thêm.
‘Không có động lực để chấm dứt chiến tranh’
Theo các nhà phân tích, ông Netanyahu đang chơi một trò chơi phức tạp, cố gắng cân bằng các yêu cầu mâu thuẫn của nhiều đồng minh mà ông không thể để mất.
Chính phủ của ông dựa vào sự ủng hộ của những nhân vật cực hữu như Bộ trưởng An ninh Itamar Ben-Gvir và Bộ trưởng Tài chính Bezalel Smotrich, những người không hề che giấu sự thật rằng họ muốn Israel tiếp tục chiếm đóng Gaza và thậm chí còn đề xuất xây dựng các khu định cư Do Thái ở đó.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu trong một cuộc điện đàm với Tổng thống Mỹ Joe Biden. Ảnh: THX/TTXVN
Tỷ lệ ủng hộ ông Netanyahu đã cải thiện trong năm qua, nhưng không đủ để ông có thể kêu gọi một cuộc bầu cử mới và giành chiến thắng. Vì vậy, ông đã bị mắc kẹt.
“Kết thúc chiến tranh Gaza và chiến tranh Liban không phải là một lựa chọn cho các đối tác chính trị của ông trong liên minh. Họ muốn đi đến cùng, vì vậy ông không thể kết thúc chiến tranh với liên minh hiện tại”, Gayil Talshir, một nhà khoa học chính trị tại Đại học Hebrew ở Jerusalem, cho biết.
“Một Netanyahu thường thấy trong 15 năm qua có lẽ sẽ hướng đến một chính phủ đoàn kết dân tộc và một thỏa thuận (ngừng bắ.n) lớn với sự hỗ trợ của Mỹ. Nhưng đây không phải là tình hình chính trị mà chúng ta thực sự đang trải qua, vì vậy về mặt chính trị, với liên minh này, ông ấy không có động lực để chấm dứt chiến tranh”, bà Talshir giải thích.
Bà Talshir nói thêm rằng một chính phủ đoàn kết dân tộc rộng lớn hơn không phải là một lựa chọn cho ông Netanyahu vì điều đó có thể đồng nghĩa là một cuộc điều tra công khai về những thất bại dẫn đến các cuộc tấ.n côn.g ngày 7/10 sẽ được mở ra.
Ảnh hưởng từ Mỹ
Trong khi đó, ông Netanyahu cũng cần cân nhắc đến những yêu cầu từ Mỹ. Chính quyền Tổng thống Biden đã nói rất rõ rằng họ muốn Israel hướng tới một thỏa thuận chấm dứt chiến tranh. Ngoại trưởng Antony Blinken vừa đến thăm Israel ngày 22/10, thúc giục Netanyahu và chính phủ của ông làm nhiều hơn nữa để xoa dịu căng thẳng.
Nhưng Thủ tướng Israel dường như ngày càng trở nên miễn nhiễm với áp lực từ Mỹ. Chuyến đi của ông Blinken trong tuần này là chuyến thăm Trung Đông thứ 11 của ông trong một năm, nhưng giống như những lần trước, chuyến đi này dường như không đạt được nhiều thành quả.
Căng thẳng vốn đã rõ ràng giữa ông Netanyahu và Tổng thống Mỹ Joe Biden được cho là có khả năng tệ hơn nhiều trong tương lai gần.
Với cuộc bầu cử Tổng thống đang ở giai đoạn nước rút và sít sao, ông Biden phải cân nhắc cẩn thận cách tiếp cận của mình đối với Israel để không làm tổn hại đến cơ hội chiến thắng của Phó Tổng thống Kamala Harris. Ông cần được coi là người có lập trường cứng rắn về tình hình nhân đạo khủng khiếp ở Gaza để ngăn chặn người Mỹ gốc Arab và những người theo chủ nghĩa tiến bộ rời bỏ đảng của ông vì cuộc chiến mà Israel đang tiến hành ở đó. Tuy nhiên, ông cũng phải tiếp tục ủng hộ Israel để không làm phật lòng những cử tri ôn hòa và Do Thái, những người mong đợi Mỹ sẽ ủng hộ nhà nước Do Thái bất kể điều gì xảy ra.
“Cuộc bầu cử Mỹ đóng vai trò quan trọng trong cách Netanyahu nhận thức về những gì sẽ xảy ra”, bà Talshir nói và lưu ý rằng, bất kể ai thắng cử, chính quyền Mỹ có thể gây nhiều áp lực hơn nữa lên Israel để chấm dứt chiến tranh trong khoảng thời gian 2 tháng kể từ ngày bầu cử đến lễ nhậm chức của tân tổng thống Mỹ.
Miền Bắc Israel 'chìm trong biển lửa' sau khi bị tên lửa của Hezbollah tấ.n côn.g
Vào đêm ngày 3/6, phần lớn miền Bắc Israel chìm trong biển lửa sau khi bị tên lửa Hezbollah oanh tạc. Không gây chú ý như miền Nam với cuộc chiến ở Gaza, nhưng miền Bắc Israel thực sự đang "bốc cháy" không chỉ theo nghĩa đen.
Hỏa lực xuyên biên giới tăng cường giữa Israel và Hezbollah trong những ngày gần đây đã gây ra nhiều đám cháy lớn. Ảnh: JP
Những đám cháy dữ dội đã thiêu rụi hàng nghìn hecta đất. Đó là một lời nhắc nhở rằng cuộc chiến kéo dài ở Gaza không chỉ tàn phá người dân Palestine và đ.e dọ.a tính mạng của các con tin bị Hamas bắt giữ, mà còn gây ra hậu quả nghiêm trọng cho miền Bắc Israel, khu vực phần lớn đã bị bỏ hoang kể từ tháng 10 năm ngoái. Một thực tế ngày càng rõ rằng nếu không có lệnh ngừng bắ.n, tình hình ở biên giới phía Bắc Israel có thể nhanh chóng xấu đi thành một cuộc chiến toàn diện giữa Israel và Hezbollah.
Hai mặt trận phía Bắc và Nam đã được liên kết ngay từ đầu cuộc chiến. Hezbollah tham gia cuộc xung đột vào ngày 8/10, bắ.n vào các vị trí quân sự của Israel ở Cao nguyên Golan trong chưa đầy 24 giờ sau cuộc tấ.n côn.g của Hamas từ Gaza.
Israel kể từ đó đã bị mắc kẹt trong một cuộc chiến tiêu hao, dù có giới hạn, với tình trạng đấu pháo, tên lửa và tấ.n côn.g UAV gần như hàng ngày, đòi hỏi nguồn lực quân sự mạnh mẽ và liên tục.
Thủ lĩnh Hezbollah, Hassan Nasrallah nhiều lần tuyên bố rằng Hezbollah sẽ tiếp tục các cuộc tấ.n côn.g chừng nào tình trạng thù địch ở Gaza vẫn tiếp diễn. Nhóm này đã chỉ ra rằng ngay cả việc tạm dừng giao tranh ở Gaza cũng sẽ khiến họ - ít nhất là tạm thời - rút lui nếu Israel làm điều tương tự, giống như họ đã làm trong thời gian tạm dừng giao tranh kéo dài một tuần vào cuối năm ngoái. Bất kỳ thỏa thuận nào nhằm ổn định tình hình ở miền Bắc Israel sẽ phụ thuộc vào việc đạt được giải pháp cuối cùng cho cuộc xung đột ở Gaza mà Hamas chấp nhận.
Ngay cả khi đó, những người Israel di dời vẫn nghi ngờ liệu lệnh ngừng bắ.n theo sau một thỏa thuận ngoại giao có thể khôi phục an ninh. Hơn 60.000 người Israel từng sống trong phạm vi 5 km tính từ biên giới Liban, đã sơ tán kể từ mùa thu năm ngoái theo yêu cầu của chính phủ. Hàng ngàn người khác đã tự rời khỏi khu vực này. Việc sơ tán hàng loạt dân thường Israel và việc tạo ra một vùng đệm trên thực tế đã gây ra những hậu quả nghiêm trọng, cho phép Hezbollah bắ.n phá tự do hơn nhiều vào các thị trấn phía Bắc Kiryat Shmona, Metula và Margalio.
Những cuộc bắ.n phá như vậy không gây thương vong với dân thường, nhưng vẫn gây ra thiệt hại cho nhiều ngôi nhà và cơ sở hạ tầng, trong hàng chục nghìn người Israel đã rời đi không thể biết khi nào họ có thể trở về nhà và với những điều kiện nào.
Khi năm học sắp kết thúc và mọi người cần lên kế hoạch cho mùa thu, nhiều người không biết liệu họ có thể quay lại cuộc sống bình thường hay không. Một số đã chọn rời khỏi khách sạn và chuyển đến nơi khác ít nhất một năm nữa. Nhiều người đang gặp khó khăn về kinh tế vì không thể hoạt động kinh doanh.
Việc Hezbollah tham gia vào cuộc chiến có tác động rất lớn. Nhóm này là trụ cột của cái gọi là "Trục kháng cự" do Iran dẫn đầu, bao gồm người Houthi ở Yemen; dân quân người Shiite ở Iraq và Syria; các nhóm Thánh chiến Hồi giáo và Hamas ở lãnh thổ Palestine. Hezbollah đã đẩy mạnh nỗ lực "kháng chiến" kể từ cuộc Chiến tranh Liban lần thứ hai năm 2006. Nhưng cái giá của bất kỳ sự leo thang nào nữa, đối với cả hai bên, sẽ cao hơn rất nhiều so với những cuộc xung đột trước đó.
Tuy nhiên, hiện nay giới chính trị Israel vẫn ưu tiên đán.h bại Hamas ở Gaza, mặc dù kho vũ khí của Hezbollah mạnh hơn nhiều. Israel tuyên bố họ đang đạt được những thành tựu chiến thuật quan trọng chống lại Hezbollah trong nỗ lực bảo đảm biên giới. Nhưng với số lượng thiết bị bay không người lái và tên lửa được bắ.n từ Liban ngày càng tăng (tháng 5 có số vụ tấ.n côn.g cao nhất kể từ tháng 10/2023), giờ đây việc đi lại quanh các thị trấn phía Bắc có lẽ nguy hiểm hơn nhiều so với các thành phố gần Gaza.
Rocket được bắ.n từ phía Liban rơi xuống miền Bắc Israel, gây hỏa hoạn ngày 12/6/2024. Ảnh: AFP/TTXVN
"Thí nghiệm" của Hezbollah và nguy cơ chiến tranh tổng lực
Các cuộc tấ.n côn.g của Hezbollah cũng ngày càng tinh vi với UAV có công nghệ tiên tiến và đạn dẫn đường chính xác, chứng tỏ rằng "những thành tựu chiến thuật" mà Israel tuyên bố đã không thể làm suy giảm khả năng của nhóm. Những tiến bộ này cũng có thể chỉ ra điều gì đó thậm chí còn đáng lo ngại hơn: Hezbollah có thể tin rằng họ đang đạt được những lợi ích chiến lược lớn hơn những tổn thất của mình. Tình hình đó đã tạo ra một "phòng thí nghiệm" khủng khiếp, nơi Hezbollah có cơ hội nghiên cứu kỹ lưỡng khả năng phòng thủ và giám sát của Israel trong một thời gian dài. Rõ ràng họ đang tìm kiếm và phát hiện những điểm yếu của Israel để xâm nhập và áp đảo hệ thống phòng thủ của nước này thông qua các cuộc tấ.n côn.g đa dạng và đa hướng.
Đó là lý do tại sao, một cuộc tấ.n côn.g bằng UAV của Hezbollah vào một vị trí quân sự hôm 6/5 đã giế.t chế.t hai binh sĩ Israel. Theo một tướng Israel, điều này xảy ra bất chấp việc nó nằm ở nơi được coi là cơ sở được bảo vệ. Đó cũng là lý do tại sao vào ngày 5/6, ít nhất hai UAV tấ.n côn.g đã nhắm vào những người lính Israel đóng quân ở làng Hurfeish mà không kích hoạt còi báo động, giế.t chế.t một binh sĩ và làm bị thương 9 người khác.
Nói cách khác, Hezbollah có thể đang chuẩn bị cho một cuộc chiến tranh tổng lực với Israel, trong đó hành động đầu tiên và chủ yếu của họ sẽ là cố gắng làm suy yếu và vô hiệu hóa hệ thống phòng thủ của Israel.
Các quan chức quân sự và chính trị Israel khẳng định Tel Aviv không thể dừng cuộc chiến ở Gaza, không chỉ vì Hamas vẫn chưa bị đán.h bại hoàn toàn, mà còn vì ý nghĩa của việc thể hiện sức mạnh của Israel trong khu vực, đặc biệt là đối với Hezbollah và Iran. Nhiều quan chức Israel tin rằng một cuộc chiến khác với Hezbollah chỉ là vấn đề thời gian. Các chính trị gia cực hữu hiện đã bắt đầu kêu gọi một cuộc tấ.n côn.g vào Liban.
Nhưng theo tờ Thời báo New York, tình hình thực địa lại kể một câu chuyện khác. Quân đội Israel, vốn đã quen với các cuộc chiến tranh ngắn, dường như đã mệt mỏi - cũng như người dân Israel muốn có một chính phủ mới. Và nếu Israel vẫn chưa thể tiê.u diệ.t được Hamas, một đối thủ nhỏ hơn và kém ghê gớm hơn nhiều so với Hezbollah, sau 8 tháng chiến tranh và gần 17 năm phong tỏa Gaza, thì điều gì khiến người Israel nghĩ rằng họ có thể đán.h bại Hezbollah ở Liban?
Việc tiếp tục quỹ đạo leo thang các cuộc tấ.n côn.g ăn miếng trả miếng như hiện nay cũng rất nguy hiểm, không chỉ vì những gì Hezbollah đang học được mà còn vì nguy cơ xảy ra chiến tranh tổng lực, dù không ai muốn, đang không ngừng gia tăng vì những tính toán sai lầm trong chiến trường mở rộng và hiệu lực của các loại vũ khí được sử dụng.
WB cảnh báo tác động đối với kinh tế toàn cầu Chủ tịch Ngân hàng Thế giới (WB) Ajay Banga cảnh báo xung đột lan rộng ở Dải Gaza có thể gây ra những tác động lớn đối với nền kinh tế toàn cầu. Những tòa nhà bị phá hủy sau cuộc không kích của Israel xuống Meidoun, Liban. Ảnh: THX/TTXVN Trong cuộc trả lời phỏng vấn của báo giới, ông Banga cho biết,...