Iran cảnh báo chấm dứt thỏa thuận tạm thời mới đạt được với IAEA
Iran cảnh báo sẽ chấm dứt một thỏa thuận mang tính tạm thời đã ký với Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) vào cuối tuần trước nếu IAEA ủng hộ nỗ lực do Mỹ dẫn đầu chỉ trích Tehran trong cuộc họp vào tuần tới.
Tổng Giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) Rafael Grossi (phải) trong cuộc gặp Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif (trái) tại Tehran, ngày 21/2/2021. Ảnh: THX/TTXVN
Trong chuyến thăm Iran cuối tuần trước của Tổng Giám đốc IAEA Rafael Grossi, hai bên đã đạt được một “giải pháp tạm thời” kéo dài 3 tháng, cho phép IAEA tiếp tục thực hiện công tác thanh sát hạt nhân ở nước CH Hồi giáo này nhưng mức độ tiếp cận sẽ bị hạn chế kể từ ngày 23/2.
Theo văn bản gửi đến các nước thành viên của IAEA trước thềm cuộc họp hằng quý vào tuần tới của ban lãnh đạo cơ quan này, Mỹ bày tỏ mong muốn về một nghị quyết thể hiện quan ngại sâu sắc hơn của IAEA về sự hợp tác của Iran. Cụ thể, IAEA cần yêu cầu Iran tuân thủ thỏa thuận và hợp tác để làm rõ về lượng urani được tìm thấy ở các cơ sở cũ mà nước này chưa khai báo. IAEA đã xác nhận thông tin này trong một báo cáo mới nhất.
Tuy nhiên, trong văn bản gửi đến các quốc gia khác mà hãng tin Reuters có được, Iran cho rằng động thái này không mang tính xây dựng và coi đó là dấu chấm hết cho thỏa thuận chung mang tính kỹ thuật tạm thời ký ngày 21/2 vừa qua giữa Iran và IAEA. Điều này có thể khiến tình hình phức tạp hơn nữa liên quan đến thỏa thuận hạt nhân Iran mang tên Kế hoạch Hành động chung toàn diện (JCPOA).
Trong tuần này, Iran đã tạm dừng thực thi Nghị định thư Bổ sung đối với Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT). Iran cũng chính thức bắt đầu hạn chế các cuộc thanh sát của IAEA đối với các cơ sở hạt nhân của nước này. Đây là những bước đi nhằm đáp trả các biện pháp trừng phạt mà Mỹ đã tái áp đặt với Iran sau khi rút khỏi JCPOA vào năm 2018.
Hiện Mỹ và Iran dường như đang tranh cãi việc bên nào phải hành động trước để cứu vãn JCPOA. Iran cho rằng Mỹ nên dỡ bỏ trừng phạt trước, trong khi Mỹ muốn Iran ngừng các hành động đáp trả mà Washington cho là vi phạm thỏa thuận trước.
Iran áp đặt hạn chế đối với thanh sát viên của LHQ
Truyền hình nhà nước Iran ngày 23/2 đưa tin nước này chính thức bắt đầu hạn chế các cuộc thanh sát quốc tế đối với các cơ sở hạt nhân của nước này, được cho là nhằm gây áp lực để với các nước châu Âu và chính quyền của Tổng thống Mỹ Joe Biden dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt kinh tế và khôi phục thỏa thuận hạt nhân kí năm 2015.
Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif. Ảnh: AFP/TTXVN
Bản tin của truyền hình nhà nước xác nhận Iran đã thực hiện tuyên bố cắt giảm hợp tác với các thanh sát viên Cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA). Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif tuyên bố :"Đạo luật đã có hiệu lực từ sáng nay", đồng thời tái khẳng định Iran sẽ không chia sẻ hình ảnh giám sát trực tiếp các cơ sở hạt nhân của mình với IAEA nữa.
Ông Zarif phản ứng thận trọng với đề nghị đàm phán của Chính quyền Tổng thống Biden đồng thời cho biết Iran đang đánh giá ý tưởng về một cuộc gặp không chính thức với các bên tham gia thỏa thuận trong đó Mỹ cũng được mời.
Trong một động thái khác, người phát ngôn nội các Iran, ông Ali Rabiei cho biết trong 3 tuần qua, Iran đã lắp đặt và bắt đầu cung cấp khí đốt cho thêm 148 máy ly tâm công nghệ IR2 tại cơ sở làm giàu hạt nhân Natanz và tổ hợp hạt nhân được gia cố tại Fodo, đưa tổng số máy li tâm lên 492. Một tổ hợp 492 máy ly tâm khác sẽ được lắp trong tháng tới. Người phát ngôn trên nói thêm Iran đã lắp đặt 2 nhóm máy li tâm tiên tiến hơn tại các cơ sở làm giàu hạt nhân của mình, tuy nhiên không cho biết địa điểm cụ thể.
Phản ứng trước việc chính quyền mới ở Mỹ đã bãi bỏ các biện pháp trừng phạt mà cựu Tổng thống Trump áp đặt và nới lỏng hạn chế đối với đi lại trong nước đối với các nhà ngoại giao Iran được bổ nhiệm tại LHQ, ông Rabie đánh giá các bước đi này mang tính xây dựng nhưng "chưa đủ".
Động thái mới nhất của Iran diễn ra sau chuyến thăm cuối tuần qua của Tổng Giám đốc IAEA Rafael Grossi đến Tehran để đảm phán về các cơ chế thanh sát. Như một phần của thỏa thuận tạm thời, ông Grossi cho biết IAEA sẽ giữ nguyên số thanh sát viên tại Iran. Tuy nhiên, các hạn chế của Tehran sẽ tác động đến các cuộc thanh sát đột xuất cơ sở hạt nhân.
Iran: Chuyến thăm của Giám đốc IAEA đạt 'thành quả đáng kể' Bộ Ngoại giao Iran ngày 22/2 cho biết chuyến thăm của Giám đốc Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) Rafael Grossi đã đạt "thành quả đáng kể", một ngày trước khi một đạo luật hạn chế thanh sát có hiệu lực. Giám đốc Cơ quan Năng lượng nguyên tử Iran (AEIO) Ali Akbar Salehi (trái) trong cuộc gặp Giám đốc...