Iran khẳng định đủ năng lực làm giàu uranium ở độ tinh khiết 90%

Người phát ngôn của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Iran (AEOI) Behrooz Kamalvandi tuyên bố Iran có thể làm giàu uranium ở độ tinh khiết tới 90%.

Bên trong một nhà máy điện hạt nhân ở miền Nam Iran . Ảnh: AFP/TTXVN

Theo đó, trả lời kênh truyền hình quốc gia ngày 7/1, ông Behrooz Kamalvandi cho biết Iran có đủ năng lực sản sản xuất uranium ở độ tinh khiết với các tỉ lệ phần trăm khác nhau lên tới 90%. Nếu mức độ làm giàu uranium với độ tinh khiết trên 20% được yêu cầu tại một vài khu vực, AEOI có thể làm điều đó.

Quy trình làm giàu uranium với độ tinh khiết 20% đã được khởi động vào ngày 4/1 như một phần của Kế hoạch Hành động Chiến lược của Iran đã được Quốc hội nước này thông qua vào tháng 12/2020 nhằm chống lại các lệnh trừng phạt của Mỹ.

Giám đốc AEOI, Ali Akbar Salehi hôm 5/1 tuyên bố nước này sẽ sản xuất tới 9 kg uranium đã được làm giàu với độ tinh khiết 20% mỗi tháng.

Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif cho biết việc Iran tiếp tục làm giàu uranium với độ tinh khiết 20% đã được Quốc hội nước này phê chuẩn. Ngoài ra, Tehran cũng đã thực hiện đúng quy trình thông báo tới Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) về kế hoạch này.

Ông Zarif khẳng định quyết định trên hoàn toàn phù hợp với nội dung nêu trong đoạn thứ 36 của Thỏa thuận hạt nhân lịch sử năm 2015, hay còn gọi là Kế hoạch hành động chung toàn diện (JCPOA), sau nhiều năm một số bên khác tham gia JCPOA không tuân thủ thỏa thuận. Mặc dù vậy, Ngoại trưởng Iran cũng nêu rõ nước này hoàn toàn có thể hủy bỏ các biện pháp hạt nhân, nếu tất cả các bên khác tham gia JCPOA cùng tuân thủ đầy đủ thỏa thuận này.

Căng thẳng liên quan JCPOA gia tăng kể từ tháng 5/2018, khi Mỹ đơn phương rút khỏi thỏa thuận hạt nhân này và áp đặt trở lại các biện pháp trừng phạt Iran nhằm gây áp lực buộc Tehran đàm phán lại thỏa thuận. Đáp lại, Iran đã giảm một số cam kết trong thỏa thuận, đồng thời tăng mức làm giàu uranium. JCPOA quy định Iran chỉ được làm giàu uranium ở mức 3,67%, thấp hơn mức 20% mà Iran đã thực hiện trước khi thỏa thuận được ký kết. Mức làm giàu uranium để chế tạo vũ khí hạt nhân là 90%.

Iran thông báo tăng mức làm giàu uranium

Iran đã thông báo với Cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) về kế hoạch tăng làm giàu uranium, một nhiên liệu có thể dùng chế tạo vũ khí hạt nhân, lên mức tinh khiết 20%, vi phạm thỏa thuận đã ký năm 2015 với các cường quốc.

BBC trích dẫn tuyên bố của IAEA cho hay, Iran đã báo cho cơ quan này biết nơi sẽ thực hiện kế hoạch trên là nhà máy làm giàu nhiên liệu Fordow, cơ sở nằm sâu trong một quả núi ở nước này. Tuy nhiên, bức thư Iran gửi IAEA không đề cập thời điểm bắt đầu xúc tiến hoạt động làm giàu uranium đến độ tinh khiết mới.

Lãnh đạo Iran đi thăm một cơ sở hạt nhân của nước này. Ảnh: EPA

Theo các chuyên gia, để chế tạo được bom nguyên tử, uranium làm giàu cần đạt độ tinh khiết tới 90%, đồng nghĩa mức làm giàu của Iran vẫn còn quá thấp so với ngưỡng đó. Tuy nhiên, thỏa thuận đã ký với các cường quốc năm 2015 ấn định Tehran phải làm giàu nhiên liệu này dưới 4%.

Báo cáo của IAEA hồi tháng 11 năm ngoái xác nhận, Iran đang làm giàu uranium ở mức cao hơn mức cam kết 3,67% theo thỏa thuận, nhưng không vượt quá 4,5% và vẫn tuân thủ cơ chế kiểm soát rất nghiêm ngặt của cơ quan giám sát thuộc Liên Hợp Quốc.

Iran bắt đầu vi phạm cam kết sau khi Tổng thống Donald Trump hồi tháng 5/2018 đơn phương rút Mỹ khỏi thỏa thuận và tái áp đặt các biện pháp trừng phạt quốc gia Hồi giáo. Song, Anh, Pháp, Đức, Nga và Trung Quốc vẫn hy vọng có thể cứu vãn thỏa thuận.

Một số nhà quan sát nhận định, vụ ám sát nhà khoa học hạt nhân Iran Mohsen Fakhrizadeh hồi tháng 11/2020 có thể góp phần dẫn đến quyết định mới của Tehran.

Các quan chức Iran từng tuyên bố sẽ trả thù cho cái chết của ông Fakhrizadeh. Cuối năm ngoái, quốc hội nước này cũng thông qua một dự luật gây tranh cãi kêu gọi sản xuất và dự trữ "ít nhất 120kg uranium đã được làm giàu 20% mỗi năm" và "chấm dứt" hoạt động thanh tra của IAEA.