Indonesia bị “giằng xé” giữa Mỹ và Trung Quốc

Indonesia – quốc gia lớn nhất Đông Nam Á đang đau đầu vì phải tìm cách cân bằng giữa một bên là mối quan hệ lâu dài với Mỹ và một bên là mối quan hệ ngày càng quan trọng với Trung Quốc.

Ngoại trưởng Mỹ (bên trái) và Ngoại trưởng Indonesia trong một cuộc gặp gần đây

Indonesia và Mỹ đã xây dựng được một mối quan hệ gắn bó chặt chẽ từ thời Chiến tranh Lạnh. Khi đó, Indonesia từng là tiền đồn chiến lược của Mỹ trong cuộc đối đầu với các nước xã hội chủ nghĩa. Và trong thời gian gần đây, với tư cách là quốc gia Hồi giáo đông dân nhất thế giới, Indonesia cũng nổi lên là một đồng minh then chốt của Mỹ trong cuộc chiến chống khủng bố toàn cầu. Bên cạnh đó, Mỹ và Indonesia còn phát triển mối quan hệ hợp tác toàn diện trên nhiều lĩnh vực khác như kinh tế, văn hóa, giáo dục…

Tuy nhiên, quan hệ Mỹ -Indonesian còn đi xa hơn những lĩnh vực được đề cập ở trên. Đất nước gồm 17.000 hòn đảo lớn nhỏ ở Đông Nam Á này chứa một số trong những tuyến đường biển chiến lược quan trọng nhất thế giới như Eo biển Malacca, Sunda và Lombok.

Những eo biển trên là nơi gần một nửa tàu thuyền thương mại của thế giới đi qua hàng năm cũng như là nơi chuyên chở phần lớn nguồn cung cấp nhiên liệu cho Đông Bắc Á. Tỉ lệ xảy ra các vụ cướp biển ở những tuyến đường biển này là cao nhất thế gới. Vì vậy, việc đảm bảo an ninh cho các eo biển và cho hàng hoá đi lại qua khu vực là một trong những mục tiêu chiến lược quan trọng của Mỹ.

Trong khi đó, quan hệ giữa Indonesia và Trung Quốc chủ yếu tập trung vào lĩnh vực thương mại, kinh tế. Indonesia đã ký các Thoả thuận Đối tác Chiến lược về Kinh tế với Trung Quốc năm 2005. Với tư cách là một thị trường khổng lồ và là cường quốc kinh tế lớn thứ 2 thế giới, Trung Quốc ngày càng trở nên quan trọng với Indonesia. Tính đến năm 2011, tổng giá trị thương mại giữa hai nước đã đạt xấp xỉ 61 tỷ USD.

Như vậy, rõ ràng, cả Trung Quốc và Mỹ đều là những đối tác hết sức quan trọng của Indonesia. Mọi việc sẽ không có gì đáng nói nếu như Trung Quốc không tăng cường củng cố vị thế ở Châu Á và Mỹ không tìm cách quay trở lại khu vực năng động, giàu tiềm năng này.

Indonesia giữa ngã ba đường

Đông Nam Á đang trở thành điểm nóng thu hút sự chú ý lớn của dư luận quốc tế trong những năm gần đây khi Trung Quốc tăng cường các hoạt động trong khu vực. Song song với việc củng cố sức mạnh quân sự, đặc biệt là hải quân, Trung Quốc đang tìm cách có được sự thống trị đối với Biển Đông. Đây là khu vực biển giàu dầu mỏ, khí đốt và chứa nhiều tuyến đường biển chiến lược quan trọng.

Trong quá trình thực hiện mục tiêu trên, Trung Quốc đã liên tục thể hiện thái độ “hiếu chiến” và cứng rắn với các nước đang có tranh chấp ở Biển Đông. Hiện tại, Bắc Kinh đang có tranh chấp chủ quyền trên Biển Đông với một loạt nước láng giềng gồm Philippines, Malaysia, Brunei, Việt Nam và Vùng lãnh thổ Đài Loan.

Thái độ của Trung Quốc đã dẫn đến nhiều cuộc đụng độ căng thẳng trong khu vực. Gần đây nhất, Bắc Kinh và Manila đã rơi vào một cuộc khủng hoảng trầm trọng kéo dài suốt 2 tháng vì tranh chấp bãi cạn Scarborough ở Biển Đông. Sự thay đổi chiến lược của Trung Quốc đã đẩy nhiều nước láng giềng của họ “ngả vào vòng tay” của Mỹ. Điều đó được thể hiện rõ nhất trong trường hợp của Philippines vừa qua. Đáng chú ý là, Mỹ cũng đang chuyển trọng tâm chiến lược của nước này sang khu vực Châu Á-Thái Bình Dương. Cường quốc số 1 thế giới đang tìm mọi cách “ ve vãn” các nước ở Châu Á.

Trong bối cảnh trên, Indonesia bị đẩy vào một tình huống nhạy cảm, tiến thoái lưỡng nan. Nếu ngả về phía đồng minh lâu đời là Mỹ, Indonesia có thể làm Trung Quốc tức giận và điều đó sẽ ảnh hưởng đến lợi ích kinh tế to lớn của nước này. Trong khi đó, bản thân Indonesia lại không có mâu thuẫn đáng kể gì với Trung Quốc. Gần như tất cả những vấn đề an ninh cấp bách của Indonesia lại xuất phát từ bên trong nội bộ. Tuy nhiên, ngược lại, nếu đứng về phía Trung Quốc, Indonesia không chỉ phá hỏng mối quan hệ gắn bó quan trọng với Mỹ mà còn làm ảnh hưởng quan hệ giữa nước này với nhiều nước thành viên ASEAN.

Khi mà cả Trung Quốc và Mỹ đều đang tìm cách “ve vãn” Indonesia thì Jakarta đang phải đau đầu tìm cách cân bằng mối quan hệ với cả hai nước này để đảm bảo lợi ích lớn nhất cho họ. Vì thế, trong thời gian qua, người ta chứng kiến Indonesia luôn tìm cách đứng trung lập trong các cuộc tranh chấp ở khu vực.

Jakarta công khai cho biết, họ không muốn phải lựa chọn giữa Trung Quốc hay là Mỹ. Điều này được thể hiện trong phát biểu của Ngoại trưởng Indonesia Marty Natalegawa tại Hội nghị An ninh Châu Á mới đây. Ông Natalegawa cho biết, “điều làm chúng tôi lo sợ là bị bắt phải lựa chọn. Chúng tôi hoàn toàn không muốn mình phải rơi vào tình huống như thế”.

Theo VNMedia