IAEA nhận định thỏa thuận AUKUS ‘làm khó’ việc thanh sát hạt nhân

Phan An00:49 29/09/2021

Ngày 28/9, Giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế ( IAEA) Rafael Grossi cho rằng thỏa thuận an ninh ba bên Mỹ – Anh – Australia (AUKUS), trong đó Canberra sẽ tiếp nhận công nghệ tàu ngầm hạt nhân của Mỹ, là một vấn đề “rất phức tạp” về mặt thanh tra song có thể xử lý được.

Giám đốc IAEA Rafael Grossi phát biểu tại một cuộc họp báo ở Vienna, Áo. Ảnh: AFP/TTXVN

Phát biểu trong chương trình HardTalk của kênh BBC, ông Grossi nêu rõ: “Đây là một câu hỏi rất phức tạp về mặt kỹ thuật và sẽ là lần đầu tiên một quốc gia không sở hữu vũ khí hạt nhân có tàu ngầm hạt nhân”. Ông xác nhận, một nước ký kết Hiệp ước Không Phổ biến Vũ khí Hạt nhân (NPT) có thể loại bỏ các nguyên liệu hạt nhân ra khỏi sự giám sát của IAEA, trong khi nguyên liệu này có thể sử dụng cho tàu ngầm. Rất hiếm có ngoại lệ IAEA giám sát liên tục tất cả các vật liệu hạt nhân nhằm đảm bảo hạt nhân không được sử dụng để chế tạo bom nguyên tử.

Ông Grossia nói thêm: “Nói cách khác, một quốc gia… sẽ né tránh việc thanh sát nguyên liệu trong một thời gian dài. Và chúng ta đang nói đến urani được làm giàu ở mức độ rất cao. Điều đó có nghĩa chúng tôi cùng Australia, Mỹ và Anh đang bước vào một cuộc đàm phán kỹ thuật phức tạp để đảm bảo điều này không dẫn tới sự suy yếu của chương trình không phổ biến vũ khí hạt nhân”.

Video đang HOT

Mỹ, Anh và Australia đã công bố thiết lập mối quan hệ đối tác an ninh ba bên, có tên gọi AUKUS, ở Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương. Theo quy định của AUKUS, Washington và London sẽ cung cấp cho Canberra công nghệ và năng lực triển khai các tàu ngầm hạt nhân. Như vậy, Australia sẽ là nước thứ hai được tiếp cận công nghệ của Mỹ để đóng tàu ngầm hạt nhân, sau khi Anh được tiếp cận công nghệ này năm 1958. Thỏa thuận này cũng đánh dấu lần đầu tiên một thành viên của NPT sở hữu tàu ngầm hạt nhân, ngoại trừ 5 quốc gia được phép sở hữu vũ khí hạt nhân gồm Mỹ, Nga, Trung Quốc, Pháp và Anh.

Sau khi đạt được thỏa thuận AUKUS, Australia đã từ bỏ hợp đồng mua 12 tàu ngầm chạy bằng năng lượng thông thường trị giá 66 tỷ USD với Pháp, động thái khiến Paris tức giận.

IAEA: Thỏa thuận tàu ngầm AUKUS 'làm khó' các thanh sát viên hạt nhân

Tổng Giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) Rafael Grossi cho biết thỏa thuận AUKUS trong đó Australia sẽ được chuyển giao công nghệ tàu ngầm hạt nhân từ Mỹ là một vấn đề "rất khó" về mặt thanh tra nhưng có thể quản lý được.

Tổng Giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) Rafael Grossi phát biểu khai mạc Đại hội đồng IAEA tại trụ sở của cơ quan này ở Vienna, Áo, ngày 20/9/2021. Ảnh: Reuters

Theo Reuters, người đứng đầu Cơ quan giám sát nguyên tử của Liên hợp quốc cho biết thỏa thuận AUKUS trong đó Australia sẽ được chuyển giao công nghệ tàu ngầm hạt nhân từ Mỹ là một vấn đề "rất khó" về mặt thanh tra nhưng có thể quản lý được.

Thỏa thuận tàu ngầm này là một phần của Hiệp ước an ninh ba bên được Washington, London và Canberra công bố hồi tháng trước, khiến Pháp nổi giận vì Australia sẽ hủy đơn đặt hàng hiện có đối với tàu ngầm chạy bằng động cơ diesel của Pháp, để theo đuổi tàu ngầm chạy năng lượng hạt nhân của Mỹ, Anh.

Đây cũng sẽ là lần đầu tiên một bên của Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT) có được tàu ngầm hạt nhân, ngoài 5 quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân được NPT công nhận - gồm Mỹ, Nga, Trung Quốc, Pháp và Anh. Ấn Độ, quốc gia không ký NPT, cũng có tàu ngầm hạt nhân.

"Đây là một vấn đề rất phức tạp về mặt kỹ thuật và đây sẽ là lần đầu tiên một quốc gia không có vũ khí hạt nhân nhưng sở hữu tàu ngầm hạt nhân", Giám đốc IAEA Rafael Grossi nói với chương trình HardTalk của BBC ngày 28/9.

Ông Grossi xác nhận rằng một bên ký kết NPT có thể loại trừ vật liệu hạt nhân khỏi sự giám sát của IAEA, trong khi vật liệu đó đang tiếp nhiên liệu cho tàu ngầm. Đó là một ngoại lệ hiếm hoi khi IAEA liên tục giám sát tất cả các vật liệu hạt nhân để đảm bảo nó không được sử dụng để chế tạo bom nguyên tử.

Tổng giám đốc IAEA cho biết: "Nói cách khác, một quốc gia đang sử dụng vật liệu hạt nhân mà không có các thanh sát viên, và chúng ta đang nói về urani được làm giàu rất cao".

"Điều này có nghĩa là chúng tôi, cùng với Australia, Mỹ và Anh, phải tham gia vào một cuộc đàm phán kỹ thuật, rất phức tạp để chứng kiến kết quả của việc này là không có sự suy yếu của cơ chế không phổ biến hạt nhân".

Trước đó, ngày 15/9, Tổng thống Mỹ Joe Biden, Thủ tướng Anh Boris Johnson và Thủ tướng Australia Scott Morrison đã tuyên bố thành lập liên minh AUKUS ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương. Đây là một liên minh phòng thủ chiến lược ba bên mới giữa Australia, Anh và Mỹ, tập trung vào khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương. Trong dự án đầu tiên thuộc AUKUS, Washington và London sẽ cung cấp cho Canberra công nghệ và năng lực triển khai các tàu ngầm hạt nhân.

Việc tham gia AUKUS đồng nghĩa Australia sẽ chấm dứt hợp đồng ký với Pháp vào năm 2016 để đóng 12 tàu ngầm chạy bằng điện diesel nhằm thay thế hạm đội tàu ngầm Collins hiện có của nước này.

Hiện chưa có thời gian cụ thể cho sự ra đời của các tàu ngầm hạt nhân. Tuy nhiên, 3 nước cho biết quá trình này sẽ kéo dài 18 tháng. Có khả năng Mỹ sẽ tạm thời vận hành các tàu ngầm tấn công tại HMAS Stirling, một căn cứ hải quân của Australia ở gần thành phố Perth. Mỹ sẽ dẫn đầu trong các dự án hợp tác và hiện vẫn chưa rõ chính xác công nghệ tàu hạt nhân mà Mỹ sẽ chia sẻ cũng như vai trò của Anh trong việc sản xuất tàu ngầm hạt nhân cho Australia.

Việt Nam vào Hội đồng Thống đốc IAEA Việt Nam được bầu vào Hội đồng Thống đốc nhiệm kỳ 2021-2023 của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế trong kỳ họp tại Vienna. Cuộc bỏ phiếu diễn ra trong phiên họp ngày 23/9 của Đại hội đồng Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) khóa 65. Phiên họp được tổ chức theo hình thức kết hợp trực tiếp...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Nội bộ Mỹ mâu thuẫn về Ukraine?08:24

Ông Trump 'ra tay' trước khi nhậm chức09:28

Nga liên lạc với 'lực lượng mạnh nhất' ở Syria14:18

Trăn khổng lồ xuất hiện trên đường ngập nước sau trận mưa lớn08:31

Tổng thống Putin: Nga sẵn sàng cho một cuộc 'đấu tên lửa' với Mỹ08:11

Triều Tiên lần đầu lên tiếng về vụ thiết quân luật Hàn Quốc09:01

Nga phóng gần 300 tên lửa và UAV, Ukraine điều F-16 ứng phó?08:24

Chính phủ mới Syria muốn Nga 'xem xét lại' hiện diện quân sự08:31

Mỹ cảnh báo khả năng Nga công nhận chương trình hạt nhân Triều Tiên15:14

Chồng tổ chức hiếp dâm tập thể đối với vợ, lãnh án 20 năm tù09:18

Tin đồn 'ông Putin cho con trai đến Ukraine chiến đấu' có chính xác?06:34

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Sự cần thiết của thoả thuận hòa hoãn biên giới Trung Quốc - Ấn Độ

11:10:19 24/12/2024

Thỏa thuận này tập trung vào hai khu vực tranh chấp lâu đời là Depsang và Demchok thuộc phía Đông, đánh dấu một bước tiến hiếm hoi trong mối quan hệ đầy sóng gió giữa hai cường quốc châu Á.

Quan chức Nga nhận định thời điểm chấm dứt xung đột Ukraine

10:32:37 24/12/2024

Theo Bloomberg, Kiev đang phải đối mặt với giải pháp cay đắng , khi phải chấp nhận từ bỏ các tuyên bố về lãnh thổ cũng như tư cách thành viên NATO để đổi lấy các đảm bảo an ninh.

Nga cảnh báo đưa quân đến biên giới quốc gia NATO

10:16:31 24/12/2024

Đại sứ Nga tuyên bố Moscow không phải là mối đe dọa đối với Thụy Điển hay Phần Lan, nhưng sẵn sàng đối mặt với bất kỳ mối đe dọa nào.

Không quân Mỹ lên tiếng sau khi ông Elon Musk chê tiêm kích F-35 lỗi thời

10:13:29 24/12/2024

Bộ trưởng Không quân Mỹ lên tiếng sau khi tỷ phú Elon Musk chê các máy bay có người lái là lỗi thời, ví dụ như tiêm kích hiện đại nhất của Washington hiện tại là F-35.

Ông Trump nói về danh xưng "tổng thống ngầm" của tỷ phú Elon Musk

09:46:09 24/12/2024

Tổng thống đắc cử Donald Trump đã phản bác việc đảng Dân chủ gọi tỷ phú Elon Musk là Tổng thống ngầm của Mỹ, khẳng định ông Musk không thể trở thành chủ nhân của Nhà Trắng.

Ông Trump gợi lại ý tưởng Mỹ mua đảo lớn nhất thế giới

09:38:13 24/12/2024

Tổng thống đắc cử Donald Trump nói rằng việc kiểm soát Greenland, hòn đảo lớn nhất thế giới là, là tuyệt đối cần thiết đối với nước Mỹ.

Nga chưa có kế hoạch cho hội đàm Trump - Putin

08:57:42 24/12/2024

Điện Kremlin cho biết, Moscow chưa có bất cứ sự chuẩn bị nào cho một cuộc gặp tiềm năng giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump.

Đà phản công gây khó hiểu của Ukraine ở mặt trận Zaporizhia

08:51:40 24/12/2024

Ukraine phản công vào khu vực Zaporizhia, giành lại được một phần lãnh thổ nhưng gây khó hiểu cho giới quan sát về mục tiêu chiến lược thực sự của Kiev.

Đảng đối lập Hàn Quốc dọa luận tội quyền Tổng thống

08:38:20 24/12/2024

Đảng đối lập Hàn Quốc dọa luận tội quyền Tổng thống Han Duck-soo nếu ông không công bố luật mở cuộc điều tra của công tố viên đặc biệt về việc Tổng thống Yoon Suk-yeol ban bố lệnh thiết quân luật.

Ba Lan nói có thể bắt giữ Thủ tướng Israel Netanyahu

08:35:31 24/12/2024

Quan chức ngoại giao Ba Lan cảnh báo nguy cơ Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu bị bắt giữ nếu ông tham dự một sự kiện tại nước này vào tháng tới.

Panama phản hồi cảnh báo của ông Trump về "đòi lại" kênh đào chiến lược

08:33:25 24/12/2024

Tổng thống Panama Jose Raul Mulino có bài phát biểu trước toàn quốc để đáp trả lời cảnh báo giành quyền quản lý kênh đào Panama của Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump.