Hương vị quê hương: Mứt lưỡi long miền sóng vỗ

Sa Huỳnh nằm ở phía nam tỉnh Quảng Ngãi có xóm Cỏ chừng 80 căn nhà nằm bên sườn đồi, trong thung lũng nhỏ hẹp giữa những ngọn núi nhấp nhô.

Lưỡi long mọc quanh vườn nhà (trái); Mứt lưỡi long ăn kèm bánh tráng nướng chín ẢNH: TRANG THY

Bóng tà dương gác non đoài tạo nên khung cảnh lung linh, huyền ảo. Người dân nơi đây hiền hòa, hiếu khách, khéo léo chế biến nhiều món ăn ngon đến nao lòng. Cá tôm vừa vớt lên từ biển, rau trái trong vườn nhà hay trên gò đồi được họ nấu, nướng, chiên, xào… thơm ngon. Và, nhiều người hẳn sẽ ngạc nhiên khi thưởng thức mứt lưỡi long rim đường.

Lưỡi long mọc hoang dại dưới tán thùy dương râm mát trên cồn cát, ven những con đường nhỏ lên xuống, uốn lượn quanh xóm làng… Nhánh lưỡi long thân mỏng, lớn chừng bàn tay. Những nốt u quanh thân có những chiếc gai tí xíu rất khó nhận thấy bằng mắt thường. Khi bẻ lưỡi long phải nhẹ nhàng, khéo léo, kẻo bị gai đâm vào tay. Loại rau này hiện diện trên mâm cơm thanh đạm với các món: nấu canh, trộn gỏi… Người dân xóm Cỏ còn chế biến món mứt lưỡi long với hương vị đặc trưng.

Lưỡi long làm mứt phải chọn những nhánh già hơn khi dùng để nấu canh, trộn gỏi… Hái lưỡi long vào lúc tinh sương, khi vị chua thanh đọng trong lớp da xanh láng, rồi bỏ vào rổ tre hay nhựa đảo sơ cho rụng gai. Dùng dao gọt bỏ những nốt u quanh thân và rửa sạch, xắt sợi lớn hơn đũa ăn cơm rồi trụng qua nước sôi. Rang ít mè (hạt vừng) đã tách vỏ trong chảo, khi tỏa hương thơm dịu thì nhấc xuống. Cạo rời đường muỗng (đường nấu thủ công chứa trong muỗng đất để rút mật) rồi cho vào nồi cùng lưỡi long, vắt ít nước cốt chanh rồi bắc lên bếp lửa lớn. Dùng đũa khuấy đều và hạ lửa dần, khi nước đường sền sệt tỏa hương thơm thì nhấc xuống khỏi bếp. Đợi đường và lưỡi long hạ nhiệt còn âm ấm thì rắc hạt mè lên trên là đã có món mứt đậm đà hương vị.

Thưởng thức mứt quê với đường dẻo, lưỡi long giòn quyện vào răng tựa sóng rì rầm vỗ về cát vàng bên biển xanh. Vị chua dịu từ lưỡi long ẩn trong lớp đường ngọt ngào đủng đỉnh vào từng tế bào vị giác. Hương thơm từ những hạt mè bé tí xíu. Mứt ăn kèm với bánh tráng nướng chín khiến bao người ngẩn ngơ. Bánh tráng giòn bị đường dẻo níu kéo vị ngọt lẫn chua dịu lưu lại nơi đầu lưỡi.

Mứt lưỡi long có thể cho vào hũ nhựa, thủy tinh bảo quản trong tủ lạnh hay nơi râm mát với thời gian khá dài. Khách phương xa đến thăm xóm Cỏ có thể mua những hũ mứt nhỏ xinh mang về làm quà biếu người thân, sẻ chia hương vị đặc trưng miền sóng vỗ.