Hương vị quê hương: Lạo xạo ốc hút

Phan Thị Thanh Ly17:09 23/07/2022

Trong ấu thơ vụng dại một thời, làm sao thiếu được mùi thơm nồng cay tô cháo ốc nóng hổi dưới bếp của má, hay đĩa ốc hút nóng – món ăn mà cả tuần mong chờ đến thứ bảy, chủ nhật nghỉ học đòi má đi bắt ốc cho bằng được.

Ốc sông thường nổi lên mặt nước vào mỗi sáng sớm để ăn rong rêu, hít khí trời nên bắt ốc khoảng thời gian này là thích hợp nhất. Chỉ cần mang theo một cái thau hoặc giỏ, chúng tôi hào hứng lội xuống dùng tay chộp từng con. Đến khi ánh mặt trời chiếu rọi, những giọt mồ hôi thấm đầy lưng, ốc đủ đầy, chúng tôi mới quay về.

Hấp dẫn món ốc hút xào sả ớt THANH LY

Ốc bắt về được má đem ngâm nước vo gạo chừng vài tiếng đồng hồ, để chúng nhả hết cát, bùn. Nếu muốn nhanh hơn, có thể giã một trái ớt chín, khuấy đều vào nước ngâm ốc. Sau đó, thay nước lạnh, chà sạch và chặt đuôi ốc rồi rửa lại để khỏi sót những vụn vỏ trước khi chế biến. Công đoạn sơ chế xong, má thường bảo phải liền tay chế biến ốc mới ngon.

Video đang HOT

Ốc sông quê dễ thương ở chỗ chế biến kiểu gì cũng ngon, tùy thời tiết tâm trạng, sức khỏe … mà biến tấu. Xưa má thường nấu cho chị em tôi chén cháo ốc nóng hổi kèm miếng bánh tráng nướng giòn vào những đêm học bài khuya. Nhưng chúng tôi vẫn mê nhất món ốc hút. Ốc sau khi làm sạch thêm chén nước mắm sả, ớt tươi xắt nhỏ cùng nhiều gia vị khác trộn đều ướp chừng mươi lăm phút. Tiếp tục đun nóng dầu, phi tỏi thơm, cho ốc vào, thêm một ít ớt bột, dùng đũa đảo mạnh tay và đun lửa lớn, nêm nếm lại gia vị. Ốc chưa chín, lâu lâu má lại mở vung, nheo mắt đảo đảo như thể đang xào rau, có lẽ vì vậy mà đôi khi ốc hút còn được gọi là ốc xào.

Món ốc hút của má đặc biệt ở chỗ không bao giờ thiếu lá chanh đã thái nhỏ cho vào nồi đảo đều trước khi tắt bếp. Thịt ốc béo ngọt hòa cùng mùi thơm của lá chanh và cay nồng của ớt, sả. Mấy chị em tôi vừa ăn vừa hít hà, nhất là vào đúng những hôm trời chiều trở lạnh thì thật tuyệt.

Đi bắt ốc tuy cực nhưng được ăn vô tư vì nhiều, ăn ốc hút đến khi miệng đỏ như thoa son vì sả vì ớt nhưng một tay vẫn nhón lấy con ốc, một tay vẫn cầm gai hoặc cây tăm chăm chú lôi từng thân ốc béo thơm để tiếp tục xuýt xoa, hít hà.

Nơi tôi sống hiện giờ ở vùng cuối sông đổ ra biển, nổi tiếng nhiều ốc và cá sông. Dẫu vậy, giá món ốc hút cũng không phải rẻ. Tháng ba, vào mùa ốc, thỉnh thoảng ghé quán mua vài lon ốc đã đến trăm ngàn, cả nhà xúm xít, lạo xạo mười lăm phút vèo cái đã hết.

Gần hai mươi năm trôi qua rồi, giá ốc tăng vọt so với thời còn học cấp ba, nhưng hương vị đậm đà, thơm lừng của món ăn vẫn cứ thôi thúc. Nhiều lúc nghĩ, người Quảng tấm lòng vốn chan chứa quá chừng, thành ra cả nồi ốc xưa rày khi nào gia vị cũng đậm đà, dồi dào sả ớt. Khách phương xa ghé thăm, ăn một lần là nhớ mãi. Dù không phải vì ngon, thì cũng vì hương vị quê hương nồng nàn. Điều đặc biệt hơn, ốc hút là cái cớ để lũ trẻ xưa mỗi lần về quê được dịp xúm xít lại với nhau, lạo xạo tiếng hút ốc trong niềm vui khó tả!

Cá đục nướng trui

Người làng chài quê tôi không chỉ sành ăn cá mà còn làm "thơ" về cá nghe cũng vui. Mọi người vẫn thường nghêu ngao: "Nướng trui cá đục ngon ghê/ Chấm với muối ớt thì hết chê chỗ nào". Cá đục nướng trui là món ăn khoái khẩu của nhiều người.

Cá đục có quanh năm. Riêng mùa hè, vùng biển gần bờ nước ấm và trong, phiêu sinh vật phong phú, dễ bắt mồi, nên cá đục nhiều hơn và ngon hơn các mùa khác. Cá đục hay dính lưới bén, lưới xâu. Cư dân làng chài có thú ra gành ngồi câu cá đục. Cá đục mình thon dài, hao hao giống cá bống nước ngọt, nên còn được gọi là cá bống biển. Khi trưởng thành, cá đục dài gần bằng gang tay người lớn.

Món cá đục nướng trui. Ảnh: Cao Duyên

Thịt cá đục săn chắc, ngọt và rất thơm nên thường được dùng làm món gỏi, ngon không kém so với gỏi cá trích, cá chuồn, cá lao... Các bà nội trợ khi thấy cá đục là nghĩ ngay đến món kho rim với nghệ kèm sả ớt để ăn với cơm. Riêng món cá đục tươi đem nướng trui trên lửa than thì ngon phải biết!

Vào mỗi buổi chiều hè, ngư dân hành nghề lưới thúng, xuồng câu, lưới xâu, lưới bén đánh bắt trong vùng cửa biển. Họ thong dong, bồng bềnh độ hai tiếng đồng hồ trên biển thì vô bờ, thả tay lưới lên bãi. Người dân xúm lại gỡ cá. Mạnh ai nấy gỡ, để riêng từng nhúm cá chừng vài chục con. Gỡ xong, họ hỏi chủ lưới nhúm cá này bao nhiêu tiền. "Cứ lấy đi. Ngang qua nhà đưa cho vợ tui vài chục nghìn là được mà", chủ lưới nói. Đó là giá "tình làng nghĩa xóm", chứ còn giá ở chợ cũng phải trên 200 nghìn đồng một ký cá đục. Mua cá thời điểm này, con nào con nấy tươi xanh, nhiều con còn quẫy đành đạch.

Về làng chài ở Sa Huỳnh, phường Phổ Thạnh (TX.Đức Phổ) lúc chiều tà, nếu bạn thấy những bếp than trước hiên nhà sát biển, bếp than dưới gốc dừa, gốc dương, đó là người dân đang nướng cá, nhiều nhất là nướng cá đục. Cách nướng cá dân dã lắm, nướng trui mà. Cá không cạo nhớt, không đánh vảy, không mổ bụng, không móc mang, cũng không tẩm ướp gia vị. Cứ để nguyên con cá xếp lên vỉ, nướng trên bếp than hồng, trở cá cho đều. Chờ khi bộ vảy cá cháy sém, mùi thơm khó cưỡng thì cá đã chín ở mức đạt "chuẩn". "Chuẩn" ở đây có nghĩa là khi cầm con cá lên, lột nhẹ lớp vảy, lộ ra từng mảng thịt trắng phau, thơm nức mũi.

Các món nướng thường ăn với muối ớt, nhất là cá nướng. Bởi vậy, phải làm chén muối ớt thật ngon. Giã muối sống hoặc muối hầm với ớt xanh, pha với ớt đỏ, ớt vàng, trộn tí bột ngọt nữa là đã có chén muối mặn mà.

Gỡ từng miếng thịt cá đục săn chắc, chấm với muối ớt rồi thưởng thức. Ôi thôi, ngon không gì sánh bằng. Cá đục nướng trui ngon ngọt, béo bùi, thơm dịu... ăn một lần nhớ mãi.

Nhớ món canh hến của mẹ Mẹ vẫn thường bảo "Ăn cơm có canh như tu hành có bạn". Ấy là mẹ muốn nhắc nhở anh em tôi rằng, dẫu đông hay hè, dù thịnh soạn hay đạm bạc thì mỗi bữa cơm cũng cần có một bát canh. Sáng nay đi chợ, vừa về tới nhà, mẹ liền lấy túi hến ra, giọng hồ hởi: "Trời nắng nóng...