Hung thần tiếng ồn

Tiếng ồn đang là một vấn nạn với các thành phố lớn. Bởi ở đây có muôn vàn kiểu tiếng ồn gây khó chịu và bức xúc cho người dân: từ tiếng ồn giao thông,tiếng ồn do xây dựng, sản xuất, đến tiếng ồn karaoke, tiếng ồn loa kéo đường phố. Tất cả đều khiến người ta kinh sợ…

Ô nhiễm tiếng ồn: Khi nỗi sợ đến từ âm thanh

Tiếng ồn là gì? Tiếng ồn được định nghĩa là những âm thanh không mong muốn gây khó chịu cho người nghe. Nó ảnh hưởng tới quá trình làm việc và nghỉ ngơi. Tiếng ồn vật lý là những dao động sóng âm với cường độ và tần số khác nhau, sắp xếp không có trật tự và được lan truyền trong môi trường đàn hồi, đơn vị đo là dB (đề-xi-ben).

Với chúng ta, tiếng ồn là một dạng kích thích. Nhưng khi chúng ta cảm thấy không thể kiểm soát được tiếng ồn thì thường sẽ trở nên lo lắng hơn. Mặc dầu việc kiểm soát những thay đổi trong môi trường xung quanh là một nhiệm vụ mà cá nhân mỗi người đều rất giỏi và đang thực hiện hàng ngày tồn tại và thích nghi với cuộc sống, công việc.

Trong thế giới hiện đại, cường độ của tiếng ồn ngày càng có xu hướng tăng đặc biệt ở các thành phố lớn. Ngày càng khó để một cá nhân chúng ta có thể tác động, kiểm soát được những nguồn tiếng ồn. Và điều này là một nhân tố làm tăng mức độ stress cho chúng ta.

Trên thực tế, có những người nhạy cảm hơn với âm thanh, Ví dụ những nhạc sỹ sẽ thường bị chú ý với các âm thanh, cao độ đến mức có thể phân biệt các nốt khi được gõ lên. Đối với những người càng nhạy cảm như vậy, một kích thích tiếng ồn có thể trở nên cực kỳ chói tai và khó chịu về mặt cảm xúc .

Vì vậy, nếu bạn là một người nhạy cảm với âm thanh, bạn đang phải chịu đựng tiếng ồn mà không thể có phản ứng kiểm soát tác động để thay đổi được chúng thì bạn dễ trở nên căng thẳng và thậm chí dẫn tới một số phản ứng thiếu kiểm soát.

Hậu quả của tiếng ồn

Cơ thể tôi đang run lên. Tai tôi đang ù đi. Cái đầu và bộ não dường như tê liệt. Còn trái tim thì đang đập liên hồi… Đó không phải là mô tả của một người mới ốm dậy hay tâm trạng của một người mới được ngỏ lời yêu. Đó là tình cảnh của tôi sau mấy tiếng nhận lời ngồi với bạn bè tại một quán nhậu vỉa hè với rất nhiều tiếng cười nói ồn ào của người bàn bên, tiếng bát đĩa, tiếng hô của người phục vụ được tăng cường bởi tiếng hát loa những người bán kẹo kéo trên đường mà chúng tôi chẳng thể nào kiểm soát. Trải nghệm này sau đó mới làm tôi tò mò tìm hiểu xem ảnh hưởng của âm thanh không mong muốn đối với tâm lý của con người là như thế nào

Vì chúng ta không nhìn thấy tiếng ồn, phần lớn chúng ta không để ý đến những tác hại của chúng đối với chúng ta như thế nào ngay cả khi tiếng ồn được chúng ta trông đợi.

Quá trình tìm hiểu dẫn đến một số sự thật gây sốc.

Nguyên nhân hàng đầu của việc giảm thính lực của con người không phải là do lão hóa mà là do tiếng ồn.

Tiếng ồn quá mức (dẫu cá nhân trông đợi như tiếng ồn ở một quán ăn, tiếng ồn khi chúng ta đi tàu, tiếng ồn khi sửa nhà…) đều có thể dẫn đến hàng loạt các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như bệnh mạch vành, huyết áp cao, tăng mức độ stress, đau nửa đầu, viêm loét đại tràng, giảm chất lượng giấc ngủ.

Tiếng ồn quá mức là nguyên nhân dẫn đến các vấn đề cảm xúc như sự mệt mỏi về tinh thần, cảm giác lo lắng và hành vi hung hăng.

Chúng ta đang trầm trọng hóa vấn đề?

Không hề. Theo Viện nghiên cứu Quốc gia về Điếc và các rối loạn thính giác của Hoa Kỳ, âm thanh quá lớn, kéo dài quá lâu sẽ hủy hoại các tế bào lông trong tai có nhiệm vụ truyền âm thanh đến não của chúng ta. Những tế bào lông này cũng rất nhạy cảm, một khi bị tổn thương, chúng sẽ không thể nào tái tạo hoặc mọc trở lại. Những người thường xuyên tiếp xúc với tiếng ồn có thể xuất hiện cảm giác ù tai hoặc nghe thấy những âm thanh vo ve, kỳ quái trong tai mặc dầu người khác không nghe thấy.

Một nghiên cứu trên 2000 nhà hàng ở Manhattan kết luận rằng vào khung giờ cao điểm khoảng 60% các quán bar ồn ào đến mức nguy hiểm. Nếu bạn là khách thì bạn có thể rời đi, còn những nhân viên sẽ phải chịu trận. Và thực tế là có đến khoảng 30% người trẻ làm việc trong các môi trường ồn ào ngày này qua ngày khác như quán bar, sàn nhảy đã suy giảm thính lực và mất thính lực vĩnh viễn.

Tỉ lệ công nhân xây dựng bị suy giảm thính lực cũng cao. Một nghiên cứu thực hiện trên 30.000 công nhân Hà Lan cho thấy mức độ khiếm thính của họ cao hơn so với các đồng nghiệp thuộc các ngành nghề khác. Nghiên cứu chỉ ra rằng chỉ cần tiếp xúc với âm thanh với cường độ từ 85 db trở lên trong vòng 2 phút (theo Tổ chức Y tế thế giới) đã bắt đầu làm suy giảm thính lực

Tiếng ồn quá mức cũng gây hại cho sức khỏe thể chất. Tiếp xúc với tiếng ồn lâu quá mức thường gây ra phản ứng căng thẳng. Khi nghe một âm thanh lớn, căng thẳng bắt đầu, các chất dẫn truyền thần kinh như adrenaline và cortisol được giải phóng, mạch máu co lại, các cơ bắp căng lên, huyết áp cũng tự động tăng dần.

Người ta còn ước tính nguy cơ bệnh tim tăng lên 6% cho mỗi 10 decibel thơ một nghiên cứu. Nguyên nhân là do nồng độ cortisol tiết ra thúc đẩy tình trạng viêm giống như cơ thể đang phải chống chọi với bệnh nhiễm trùng vậy. Tình trạng này gây ra những gánh nặng lớn cho tim của chúng ta.

Tiếng ồn cũng đã được chứng minh có liên quan đến hành vi hung hăng và hành động bạo lực, giảm sự kiên nhẫn, giảm động lực và hiệu quả làm việc. Mức độ tiếng ồn còn làm suy giảm nhận thức của trẻ em. Nghiên cứu trên nhóm trẻ sống gần đường tàu cho thấy tỉ lệ cao trong các em gặp những khó khăn về khả năng tập trung, kém hơn trong kỹ năng đọc, nói và khối lượng ghi nhớ ngắn hạn.

Trong giáo dục, tiếng ồn và âm học kém ở các nhà trường là một lý do phổ biến làm giảm chất lượng sống, không hài lòng với công việc và mong muốn chuyển công việc của người giáo viên. Trên thực tế, những người tiếp xúc với tiếng ồn nhiều mất đi độ nhạy cảm với âm thanh ở cường độ bình thường. Tiếng ồn cản trở khả năng nghe và tiếp thu của cá nhân.

Do nghe kém, họ sẽ có xu hướng cô lập bản thân hơn, cảm thấy cô đơn hơn và trong những giai đoạn khó khăn sẽ trở nên dễ trầm cảm hơn.

Mặc dầu mất thính lực liên quan đến tuổi tác là điều chúng ta không thể tránh khỏi. Hạn chế suy giảm thính lực và tăng cường hiệu quả làm việc do tiếng ồn thì có thể ngăn ngừa được 100%. Với những người đã sống cùng tiếng ồn, chúng ta không thể đảo ngược thời gian, nhưng ngay bây giờ cần hành động để ngăn cho thính lực không bị suy giảm thêm. Hãy cùng nói về một số giải pháp trong bối cảnh đô thị sẽ ngày càng nhiều tiếng ồn.

Âm thanh quá lớn, kéo dài quá lâu sẽ hủy hoại các tế bào lông trong tai có nhiệm vụ truyền âm thanh đến não của chúng ta. Ảnh: L.G.

Đi tìm lời giải

Quy định xử phạt tiếng ồn ở Việt Nam theo Nghị định 167 mới chỉ dừng ở mức xử phạt hành chính với mức phạt từ 100 đến 300 ngàn đồng cho những trường hợp gây ồn từ 22h hôm trước đến 6h sáng hôm sau. Tuy nhiên, những quy định này có thể không còn phù hợp với thực tế. Về lâu dài, có lẽ cần những điều chỉnh về hình thức xử phạt cũng như đưa ra những văn bản luật mới về xác định và xử lý ô nhiễm tiếng ồn.

Còn trong thời điểm hiện tại, mỗi cá nhân cần thực hành những thói quen để bảo vệ bản thân trước tiếng ồn. Có thể là:

Tạo thói quen thỉnh thoảng hãy đánh giá về những tiếng ồn đơn giản trong gia đình hoặc nơi làm việc của bạn. Hãy dừng lại một chút để nghe xem liệu có những tiếng ồn nào xung quanh, nó xuất hiện vào lúc nào, nó có thể bị ngăn chặn và loại bỏ không? Hiện tại, nhờ sự trợ giúp của công nghệ, có rất nhiều ứng dụng điện thoại có thể được sử dụng để đo tiếng ồn và gửi cảnh báo cho bạn.

Chú ý để tránh những nơi có độ ồn cao. Dấu hiệu nhận diện là khi chúng ta nhận ra mình phải lên giọng và nói to hơn mức bình thường của bản thân. Hãy tìm cách tác động hoặc rời khỏi nguồn tiếng ồn, cách ly mình với nguồn tiếng ồn. Nếu bối cảnh công việc hay phải tiếp xúc với những môi trường ồn ào, hãy chú ý mang theo bịt tai hoặc nút tai. Đeo nút tai, tai nghe ipod với những bản nhạc giúp thư giãn khi phải tiếp xúc với tiếng ồn ví dụ như khi đi tàu, khi phải làm việc sử dụng máy cưa, máy xay thực phẩm… thậm chí là khi đối tác của bạn ngủ ngáy.

Chú ý giảm âm lượng trên ti vi, máy nghe nhạc và các hệ thống âm thanh khác. Mỗi ngày dành một khoảng thời gian “yên tĩnh” cho bản thân. Mua các thiết bị có xếp hạng tiếng ồn thấp. Chú ý bảo vệ con cái khỏi môi trường ồn ào như hạn chế tiếp xúc với máy sấy tóc. Xem xét lại mức độ cách âm của hệ thống cửa để sửa lại. Dạy con những thói quen tốt chăm sóc thính lực, đi vào phòng, đóng cửa để cách ly tiếng ồn.

Cần nhớ rằng thiệt hại do tiếng ồn là đáng kể, thậm chí không thể mục hồi nhưng có thể có nhiều cách khắc phục. Đã có những công cụ công nghệ để giúp chúng ta xác định được mức độ tiếng ồn và trường độ thế nào có thể gây hại cho thính giác để loại bỏ chúng ta khỏi cuộc sống của bản thân nhiều nhất có thể.