Hơn 96 triệu ca Covid-19, EU kêu gọi Mỹ dẫn dắt toàn cầu chống dịch

Trong bối cảnh dịch bệnh vẫn diễn biến phức tạp với hơn 96 triệu ca nhiễm toàn cầu, EU kêu gọi Mỹ cần lấy lại vị thế “động cơ của thế giới”.

Thế giới ghi nhận 96.558.342 ca nhiễm và 2.063.229 người chết do Covid-19, tăng lần lượt 598.419 và 15.168 ca trong 24 giờ qua. 69.200.531 người đã bình phục, theo trang cập nhật thời gian thực Worldometers.

Đại diện cấu cao về chính sách đối ngoại của Liên minh châu Âu (EU) Josep Borrell ngày 19/1 kêu gọi Tổng thống đắc cử Mỹ Joe Biden tạo ra thay đổi sau khi chính quyền Tổng thống Donald Trump bị chỉ trích vì phản ứng chậm chạp với đại dịch.

Bệnh nhân trong khoa cấp cứu tại một bệnh viện ở Los Angeles đang chờ kết quả xét nghiệm nCoV, tháng 12/2020. Ảnh: AP.

Với việc các quốc gia giàu có ký được nhiều hợp đồng vaccine Covid-19 hơn đáng kể so với những nước nghèo, Borrell cho rằng Mỹ phải giành lại vị thế của mình như là “một động cơ của thế giới” và ra tay giúp đỡ.

Năm nay, thế giới sẽ phải đối mặt với một trong những thách thức lớn nhất về tiêm chủng. Điều này đòi hỏi rất nhiều tinh thần đoàn kết, hợp tác và nguồn lực”, Borrell nói trong cuộc phỏng vấn với Reuters. “Đây là cuộc khủng hoảng toàn cầu đầu tiên mà thiếu vắng sự lãnh đạo của Mỹ và thế giới cần sự lãnh đạo của Mỹ”, ông nhấn mạnh, cam kết EU sẽ hỗ trợ Washington.

Mỹ , vùng dịch lớn nhất thế giới, ghi nhận thêm 142.492 ca nhiễm và 2.292 ca tử vong, đưa tổng số người nhiễm lên 24.777.669 và 411.010 người chết.

Tiến sĩ Rochelle Walensky, giám đốc tương lai của Trung tâm Kiểm soát và Ngăn ngừa Dịch bệnh (CDC), cảnh báo Mỹ sắp “đối mặt những tuần đen tối ở phía trước” khi số người thiệt mạng vì Covid-19 sẽ chạm ngưỡng 500.000 vào giữa tháng hai.

Để đối phó với biến chủng nCoV mới dễ lây lan hơn, giới chức hôm 12/1 thông báo những người muốn bay tới Mỹ phải xuất trình giấy xét nghiệm âm tính Covid-19 trước khi khởi hành.

Giữa tháng 12 năm ngoái, Mỹ bắt đầu chiến dịch tiêm chủng lớn với mong muốn chấm dứt cuộc khủng hoảng y tế. Nhưng các nỗ lực này không đạt được mong muốn, khi tính đến ngày 15/1, Mỹ mới tiêm chủng được cho 12,3 triệu người, thấp hơn nhiều mục tiêu 20 triệu người đã đề ra từ năm 2020.

Tổng thống đắc cử Mỹ Biden từng nhiều lần tuyên bố ưu tiên hàng đầu sau khi nhậm chức là giải quyết đại dịch. Ông cam kết phân phối 100 triệu liều vaccine Covid-19 đủ cho 50 triệu người Mỹ trong 100 ngày đầu tại Nhà Trắng.

Biden ngày 15/1 công bố kế hoạch thúc đẩy triển khai vaccine, bao gồm huy động bác sĩ đã nghỉ hưu tiêm chủng cho người dân tại hàng nghìn trung tâm, kích hoạt Đạo luật Sản xuất Quốc phòng để tăng cường sản xuất các thiết bị cần thiết để phân phối vaccine, như ống nghiệm, kim và ống tiêm.

Ấn Độ , vùng dịch lớn thứ hai thế giới, báo cáo thêm 13.581 ca nhiễm và 154 ca tử vong, nâng tổng số người nhiễm và chết vì Covid-19 lên lần lượt 10.596.228 và 152.747.

Ấn Độ bắt đầu một trong những chương trình tiêm chủng lớn nhất thế giới từ ngày 16/1. Quốc gia đông dân thứ hai thế giới này đặt mục tiêu tiêm cho khoảng 300 triệu trong số 1,3 tỷ dân trước tháng 7 – tương đương gần như toàn bộ dân số Mỹ. Nhóm người được ưu tiên tiêm trước là nhân viên y tế, những người trên 50 tuổi và những người được coi là có nguy cơ cao.

Tuy nhiên, mạng lưới giao thông chất lượng thấp và hệ thống y tế xuống cấp có thể khiến nỗ lực tiêm chủng toàn quốc gặp nhiều trở ngại.

Brazil , vùng dịch lớn thứ ba thế giới, ghi nhận thêm 1.183 người chết vì Covid-19, nâng tổng số ca tử vong lên 211.511. Số người nhiễm nCoV tăng 63.504 ca trong 24 giờ qua, lên 8.575.742.

Bang Amazonas của Brazil ngày 16/1 ban bố lệnh giới nghiêm từ 19h đến 6 giờ sáng hôm sau, khi hệ thống y tế ở thủ phủ Manaus của bang này đang có nguy cơ “ngã quỵ”. Khu chăm sóc đặc biệt của các bệnh viện trong thành phố đã hoạt động hết công suất trong hai tuần qua, trong khi các nhân viên y tế đang phải chiến đấu với tình trạng thiếu oxy và các thiết bị thiết yếu khác. Không quân Brazil ngày 15/1 phải chuyển nguồn cung oxy khẩn cấp đến bang này.

Viện Butantan, nhà sản xuất dược phẩm nổi tiếng của Brazil hợp tác với công ty công nghệ sinh học Trung Quốc Sinovac, cho biết vaccine Coronavac của công ty này đã đạt mức hiệu quả 50,4% trong các thử nghiệm ở Brazil.

Tổng thống Jair Bolsonaro ngày 13/1 nói rằng ông đã đúng khi chỉ trích độ đáng tin cậy của vaccine Trung Quốc. Tuy nhiên, Bolsonaro cho biết ông không có vai trò gì trong việc “bật đèn xanh” cho Coronavac vì cơ quan quản lý y tế liên bang Anvisa mới là bên quyết định xem có chấp thuận sử dụng nó hay không. Chính phủ Brazil đầu tháng một ký thỏa thuận với Viện Butantan để mua tới 100 triệu liều vaccine của Trung Quốc.

Cơ quan quản lý y tế Brazil Anvisa ngày 16/1 cho biết họ đã gửi trả các tài liệu do công ty dược phẩm Uniao Quimica đệ trình để xin phê duyệt sử dụng khẩn cấp vaccine Nga Sputnik V. Anvisa cho biết công ty không đưa ra được đảm bảo đầy đủ về các thử nghiệm lâm sàng giai đoạn ba và các vấn đề liên quan đến sản xuất vaccine. Các quan chức của Anvisa trước đó đã nói rằng vaccine Sputnik V cần phải được đưa vào thử nghiệm lâm sàng giai đoạn ba ở Brazil trước khi được phê duyệt.

Cơ quan quản lý y tế Brazil đã cấp phép sử dụng khẩn cấp cho cả vaccine Coronavac và Oxford/AstraZeneca nhưng kế hoạch sản xuất vaccine trong nước đang bị cản trở do chậm trễ trong khâu nhập khẩu thành phần từ Trung Quốc. Chưa rõ nguyên nhân dẫn tới tình trạng trên.

Nga , vùng dịch lớn thứ tư thế giới, ghi nhận thêm 21.734 ca nhiễm nCoV và 586 người chết, nâng tổng số ca nhiễm và tử vong lên lần lượt 3.612.800 và 66.623.

Nga sẵn sàng triển khai tiêm chủng đại trà vaccine Sputnik V từ 18/1. Trước đó, nước này đã bắt đầu tiêm cho nhóm nguy cơ cao bao gồm nhân viên y tế, giáo viên và người già từ hồi đầu tháng 12/2020. Giới chức Nga cho biết 1,5 triệu công dân đã tiêm vaccine.

Làn sóng lây nhiễm thứ hai bắt đầu ở nước này vào tháng 9 nhưng giới chức không áp đặt phong tỏa diện rộng như đợt bùng phát đầu tiên. Giới chức Nga ngày 15/1 nói rằng đỉnh dịch thứ hai có thể đã qua và thông báo mở lại tất cả trường học từ tuần tới.

Hôm 16/1, giới chức Nga thông báo các chuyến bay giữa Moskva với các thủ đô Phần Lan, Việt Nam, Ấn Độ và Qatar sẽ khởi động lại từ ngày 27/1, vì đây là những quốc gia ghi nhận chưa đến 40 ca mới trên 100.000 người trong hai tuần.

Anh , vùng dịch lớn thứ năm thế giới, ghi nhận 3.466.849 ca nhiễm và 91.470 ca tử vong, tăng lần lượt 33.355 và 1.610 ca.

Hơn 3,5 triệu người dân nước này đã được tiêm mũi vaccine Covid-19 đầu tiên, vượt qua tổng số ca dương tính với Covid-19. Lãnh đạo Cơ quan Y tế Quốc gia Simon Stevens ngày 17/1 cho biết hơn 50% số người dân trên 80 tuổi đã được tiêm liều đầu tiên và tốc độ tiêm chủng sẽ được đẩy nhanh trong những tuần tới.

“Chúng ta sẽ bắt đầu xét nghiệm 24/7 tại một số bệnh viện trong 10 ngày tới, nhưng chúng ta đang tiêm chủng với tốc độ khoảng 140 mũi/phút”, ông cho hay.

Anh hiện là nước có tỷ lệ tử vong vì Covid-19 cao nhất châu Âu.

Pháp , vùng dịch lớn thứ sáu thế giới, ghi nhận thêm 23.603 ca nhiễm và 441 ca tử vong, nâng ca nhiễm và tử vong lên lần lượt 2.938.333 và 71.342. Số bệnh nhân cần chăm sóc tích vực vẫn tiếp tục tăng, trong khi gần 390.000 người đã được tiêm chủng. Tốc độ triển khai vaccine của Pháp bị chỉ trích chậm hơn nhiều nước châu Âu khác.

Chính phủ Pháp từ 16/1 áp lệnh giới nghiêm toàn quốc từ 18h đến 6h sáng hôm sau. Từ 18/1, bất kỳ ai đến Pháp từ bên ngoài Liên minh Châu Âu phải xuất trình kết quả xét nghiệm âm tính với nCoV gần đây và tự cách ly một tuần khi đến nơi.

Đức là vùng dịch lớn thứ 10 thế giới với 2.071.473 ca nhiễm và 49.244 ca tử vong vì Covid-19, tăng lần lượt 12.159 và 1.139 ca so với một ngày trước đó.

Thủ tướng Đức Angela Merkel hôm qua thông báo lệnh phong tỏa một phần mà nước này áp đặt nhằm ngăn chặn Covid-19 sẽ được gia hạn tới ngày 14/2 và 16 thủ hiến liên bang Đức đều đồng tình với quyết định trên.

“Nếu không ngăn chặn được chủng virus mới ở Anh, chúng ta sẽ chứng kiến số ca nhiễm nCoV tăng gấp 10 lần cho tới lễ Phục sinh”, bà phát biểu trước đó trong một cuộc họp.

Nhật ghi nhận 334.328 ca nhiễm và 4.548 người chết, tăng lần lượt 6.034 và 47 so với hôm trước.

Nhật ngày 13/1 áp đặt thêm tình trạng khẩn cấp ở 7 tỉnh gồm Osaka, Kyoto, Hyogo, Fukuoka, Aichi, Gifu và Tochigi từ 14/1 đến 7/2. Trước đó, họ đã ban bố tình trạng khẩn cấp ở thủ đô Tokyo cùng ba tỉnh lân cận là Kanagawa, Saitama và Chiba.

Người dân ở các tỉnh này được yêu cầu ở nhà sau 20h. Nhà hàng, quán rượu và quán cà phê phục vụ đồ uống có cồn được yêu cầu chỉ hoạt động từ 11-19h và đóng cửa trước 20h. Nếu doanh nghiệp từ chối tuân thủ, chính quyền tỉnh có thể yêu cầu họ đóng cửa và bêu tên, hành động cứng rắn nhất trong khuôn khổ pháp lý hiện hành. Người làm theo hướng dẫn sẽ được hỗ trợ tới 60.000 yen mỗi ngày.

Tại Đông Nam Á, Indonesia là vùng dịch lớn nhất khu vực với 927.380 ca nhiễm, tăng 10.365, trong đó 26.590 người chết, tăng 308.

Indonesia ngày 13/1 bắt đầu chiến dịch tiêm chủng vaccine Covid-19. CoronaVac, vaccine Covid-19 do hãng công nghệ sinh học Trung Quốc Sinovac phát triển, đã được Indonesia phê duyệt sử dụng khẩn cấp hôm 11/1.

Quốc gia đông dân thứ tư thế giới đối mặt với thách thức khổng lồ là tiêm chủng cho 181,5 triệu người, tức 2/3 dân số. Chính quyền cho hay sẽ ưu tiên 1,5 triệu nhân viên y tế và 17,4 triệu công chức trong vòng đầu tiên dự kiến kéo dài tới tháng 4. Phần cư dân còn lại sẽ được tiêm vaccine đến tháng 3/2021.

Tuy nhiên, vaccine Trung Quốc vẫn còn gây nghi ngờ do các thử nghiệm lâm sàng ở Brazil và Thổ Nhĩ Kỳ cung cấp rất ít dữ liệu nghiên cứu và có sự khác nhau về mức độ hiệu quả. Indonesia cho hay thử nghiệm tại nước này cho thấy CoronaVac hiệu quả 65%, nhưng các nhà nghiên cứu Brazil nói hôm 12/1 rằng tỷ lệ này chỉ là 50,4%. Hồi tháng 12, các nhà nghiên cứu Thổ Nhĩ Kỳ cho biết hiệu quả của CoronaVac lên tới 91,25% dựa trên phân tích sơ bộ.

Philippines báo cáo 504.084 ca nhiễm và 9.978 ca tử vong, tăng lần lượt 1.357 và 99 ca, là vùng dịch lớn thứ hai khu vực.

Giới chức Philippines hôm 10/1 cho biết nước này đã bảo đảm tiếp nhận 30 triệu liều vaccine Covid-19 do hãng dược Mỹ Novavax phát triển, đồng thời hy vọng tập trung được 148 triệu liều vaccine từ 7 công ty trong năm nay, đủ cho khoảng 70% dân số.

Trung Quốc ngày 16/1 cam kết tặng cho Philippines 500.000 liều vaccine. Chưa rõ Bắc Kinh sẽ gửi loại nào, Philippines trước đó đã đồng ý mua 25 triệu liều Coronavac của công ty Sinovac. Campuchia hôm 15/1 cho biết họ sẽ nhận được một triệu liều vaccine miễn phí từ Bắc Kinh trong khi Myanmar dự kiến nhận 300.000.

Malaysia , một vùng dịch đang diễn biến phức tạp khác ở Đông Nam Á, ghi nhận thêm 3.631 ca nhiễm và 14 người chết, nâng tổng số ca nhiễm và tử vong lên lần lượt 165.371 và 619. Công ty Top Glove Corp của Malaysia, nhà sản xuất găng tay lớn nhất thế giới, ngày 16/1 thông báo phát hiện ổ dịch Covid-19 tại 4 nhà máy.

Malaysia ngày 12/1 ban bố tình trạng khẩn cấp toàn quốc đến 1/8, nhưng có thể được dỡ bỏ sớm hơn nếu tỷ lệ gia tăng ca nhiễm mới chậm lại. Thủ tướng Malaysia Muhyiddin Yassin trước đó công bố những quy định mới nghiêm ngặt trên hơn nửa đất nước, gồm lệnh cho người dân ở nhà và đóng cửa hầu hết doanh nghiệp. Ông cũng cảnh báo hệ thống chăm sóc y tế của đất nước đang trên bờ vực nguy hiểm.

Nước này năm ngoái kiểm soát được dịch bệnh bằng các biện pháp nghiêm ngặt. Tuy nhiên, sau khi biện pháp hạn chế được nới lỏng, ca nhiễm tăng nhanh và liên tục ở mức kỷ lục trong những ngày gần đây.

Tiến sĩ Mike Ryan, Giám đốc Dịch vụ Khẩn cấp Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hôm 18/1 báo cáo tác động của Covid-19 tại phiên họp thứ 148 của Ban điều hành WHO tại Geneva, Thụy Sĩ, cho thấy xu hướng tăng ca nhiễm tiếp tục trong những tuần qua.

“Số ca tử vong mới cho thấy xu hướng tương tự với hơn 93.000 trường hợp được báo cáo vào tuần trước. Chúng ta có khả năng rất sớm ghi nhận 100.000 trường hợp tử vong mỗi tuần”, Ryan cho biết. “Tuần trước, 87% tổng số ca nhiễm và 87% tổng số ca tử vong xảy ra ở châu Mỹ và châu Âu, trong khi 4 khu vực còn lại chiếm 13% tổng số ca nhiễm và tử vong”.

Trên toàn cầu, 75% các trường hợp được báo cáo nằm trong độ tuổi từ 15 đến 64, nhưng 83,4% trường hợp tử vong ở độ tuổi trên 65.

“Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là 16% tổng số ca tử vong nằm trong số những người từ 25 đến 64 tuổi”, quan chức WHO nhấn mạnh.