Hội nghị thượng đỉnh G20 năm 2025 với sự vắng mặt của Mỹ

Hội nghị thượng đỉnh Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới ( G20 ) năm 2025 đã bắt đầu diễn ra tại thành phố Johannesburg (Nam Phi) vào ngày 22/11 và không có sự tham gia của Mỹ.

Quốc kỳ các quốc gia thành viên Nhóm G20 tại Hội nghị Bộ trưởng Tài chính và Thống đốc ngân hàng trung ương G20 tại Cape Town , Nam Phi. Ảnh tư liệu: Reuters/TTXVN

Hội nghị thượng đỉnh G20 năm 2025 diễn ra trong hai ngày 22-23/11 với chủ đề “Đoàn kết, Bình đẳng và Phát triển bền vững”, tập trung vào 4 trọng tâm: Tăng cường khả năng chống chịu và ứng phó với thiên tai; Thúc đẩy quản lý nợ bền vững đối với các quốc gia thu nhập thấp; Huy động tài chính cho chuyển đổi năng lượng công bằng; Tận dụng khoáng sản thiết yếu phục vụ tăng trưởng bao trùm và bền vững.

Các phái viên G20 đã nhất trí về dự thảo tuyên bố của các nhà lãnh đạo trước thềm hội nghị, trong đó một số nội dung quan trọng nhất trong chương trình nghị sự là về biến đổi khí hậu. Bốn nguồn tin thân cận cho biết dự thảo này đã được soạn thảo mà không có sự đồng thuận của Mỹ.

Một trong những nguồn tin này đã xác nhận vào cuối ngày 21/11 rằng bản dự thảo có đề cập đến biến đổi khí hậu, dù chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump phản đối. Tổng thống Mỹ cũng đã bác bỏ chương trình nghị sự của nước chủ nhà về việc tăng cường sự đoàn kết và hỗ trợ các nước đang phát triển thích ứng với thiên tai, chuyển đổi sang năng lượng sạch và cắt giảm chi phí lãi vay quá cao. Mỹ phản đối việc đề cập đến khí hậu hoặc năng lượng tái tạo trong những cuộc thảo luận.

Theo Hội nghị Liên hợp quốc về Thương mại và Phát triển (UNCTAD), các quốc gia đang phát triển hiện phải gánh một khoản nợ toàn cầu lên tới 31.000 tỷ USD. Con số này đã tăng gấp đôi so với mức ghi nhận vào năm 2010.

Tỷ lệ nợ trên Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của nhiều nước đang phát triển thấp hơn nhiều so với các quốc gia phát triển, nhưng chi phí trả nợ của họ lại cao hơn đáng kể. Theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), nợ công ở khu vực châu Phi phía Nam Sahara chiếm 58,5% GDP trong năm nay. Con số này thấp hơn nhiều so với mức nợ ở các nền kinh tế phát triển như Pháp (117% GDP), Nhật Bản (230% GDP) và Mỹ (125% GDP). Tuy nhiên, theo UNCTAD, từ năm 2021-2023, chính phủ các nước châu Phi đã chi trung bình 70 USD/người cho các khoản thanh toán lãi vay, vượt qua mức chi tiêu cho giáo dục (63 USD) và y tế (44 USD).

Trong khi đó, chuyên gia kinh tế Kako Nubukpo cho rằng nghịch lý này cho thấy những vấn đề mang tính cấu trúc ở nhiều nước đang phát triển, bao gồm năng lực tài khóa yếu kém với nguồn thu từ thuế thấp do tham nhũng. Theo dữ liệu của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), năm 2022, nguồn thu từ thuế trung bình đạt 32% GDP ở các nền kinh tế phát triển, nhưng tỷ lệ này chỉ đạt 16% GDP ở châu Phi.
Một báo cáo năm 2023 của Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) ước tính cách thức các cơ quan xếp hạng tín nhiệm lớn chấm điểm các quốc gia châu Phi đã khiến châu lục này thiệt hại 74,5 tỷ USD tài chính mỗi năm. Con số này tương đương với hầu hết nhu cầu về cơ sở hạ tầng hàng năm của châu Phi, hoặc cao hơn gấp đôi mức đầu tư cần thiết để giảm 90% số ca mắc bệnh sốt rét.
Để ứng phó, Liên minh châu Phi có kế hoạch ra mắt cơ quan xếp hạng tín nhiệm của riêng mình vào năm tới. Ông David McNair, Giám đốc điều hành chính sách toàn cầu tại tổ chức phi lợi nhuận One Campaign, cho rằng đây không phải là một phương thuốc thần kỳ, nhưng nó có thể thúc đẩy các chính phủ và thị trường cải thiện dữ liệu và tính minh bạch.

Cũng tại hội nghị lần này, Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae Myung sẽ có phát biểu trình bày về các chính sách kinh tế và khí hậu của Hàn Quốc, cam kết đóng vai trò quốc tế tích cực hơn. Tổng thống Lee Jae Myung cũng nỗ lực củng cố vị thế của Hàn Quốc như một thành viên toàn cầu có trách nhiệm và dẫn dắt các nỗ lực tạo ra một môi trường cần thiết để khôi phục hệ thống thương mại đa phương.

Với việc Hội nghị thượng đỉnh G20 năm 2025 được tổ chức lần đầu tiên tại châu Phi, Tổng thống Lee Jae Myung sẽ nhấn mạnh cam kết của Seoul trong việc mở rộng hợp tác với châu lục này, thể hiện tinh thần đoàn kết và đóng góp vào sự phát triển của châu lục. Trong một diễn biến liên quan, Hàn Quốc đã cam kết đóng góp 100 triệu USD cho Quỹ Toàn cầu trong ba năm, bắt đầu từ năm 2026, tái khẳng định cam kết của mình đối với các nỗ lực quốc tế nhằm chống lại các bệnh truyền nhiễm.