Hội chứng đột tử ở trẻ nhỏ

Liên tiếp trong 2 tuần gần đây, Bệnh viện Nhi T.Ư (Hà Nội) tiếp nhận 2 bệnh nhi ngừng thở, ngừng tim trước khi đến bệnh viện.

Đột tử khi ngủ

BS Đinh Thị Thu Phương, Khoa Cấp cứu – Chống độc, Bệnh viện (BV) Nhi T.Ư, người tiếp nhận 2 bệnh nhi trên, cho biết trường hợp thứ nhất là bé trai 6 tháng tuổi. Gia đình cho hay trưa 10.10 sau khi ăn, trẻ được cho nằm ngủ một mình trong phòng. Khi gia đình phát hiện sự việc thì trẻ đang nằm úp mặt xuống đệm và tím tái. Ngay lập tức trẻ được gia đình đưa đến bệnh viện gần nhà cấp cứu ngừng tuần hoàn, trẻ có nhịp tim trở lại và được chuyển đến Khoa Cấp cứu – Chống độc, BV Nhi T.Ư. Trẻ vào viện trong tình trạng hôn mê sâu, suy hô hấp, suy tuần hoàn. Các bác sĩ đã tiếp tục hồi sức, làm các xét nghiệm để chẩn đoán và tìm nguyên nhân. Tuy nhiên, tình trạng ngày càng nặng, nguy cơ tử vong, gia đình xin cho trẻ về.

Trường hợp thứ hai là bé gái 3 tháng tuổi ở Hà Nội, cũng nhập viện trong tình trạng ngừng thở, ngừng tim. Theo lời kể của gia đình, đêm 19.10, trẻ được cho ngủ cùng bố mẹ. Đến khoảng 1 giờ 30 sáng, mẹ tỉnh dậy phát hiện trẻ tím tái toàn thân, không thở, gia đình gọi xe cấp cứu đưa trẻ vào BV Nhi T.Ư. Tại đây, các bác sĩ phát hiện trẻ đã ngừng thở, ngừng tim, hạ thân nhiệt. Mặc dù được các bác sĩ nỗ lực cấp cứu, nhưng trẻ đã không qua khỏi.

“Trước đó, Khoa Cấp cứu – Chống độc cũng có tiếp nhận một vài trường hợp tương tự như 2 trẻ trên”, bác sĩ Phương cho hay.

Không có dấu hiệu cảnh báo

Theo các chuyên gia về cấp cứu – chống độc của BV Nhi T.Ư, hội chứng đột tử ở trẻ nhỏ ( SIDS – sudden infant death syndrome) là cái chết bất ngờ và không tiên lượng được ở trẻ sơ sinh hoặc trẻ nhỏ trong khoảng từ 2 tuần tuổi đến 1 năm tuổi. SIDS thường gặp ở trẻ 2 – 4 tháng tuổi. Hầu hết SIDS đều xảy ra khi trẻ đang ngủ.

Đáng lưu ý, hội chứng này xảy ra mà không có bất kỳ dấu hiệu nào cảnh báo trước, khiến đột tử ở trẻ nhỏ trở thành nỗi ám ảnh lớn đối với nhiều gia đình. Bên cạnh những nguyên nhân gây tử vong đột ngột: ngạt thở, chảy máu não, viêm cơ tim…, nhiều trường hợp không có nguyên nhân rõ ràng.

Theo TS-BS Lê Ngọc Duy, Trưởng khoa Cấp cứu – Chống độc, BV Nhi T.Ư, một số nguyên nhân có thể gây đột tử ở trẻ nhỏ là khuyết tật nghiêm trọng ở hệ hô hấp, tim mạch, hoặc sự kiểm soát nhịp thở của não bộ chưa phát triển hoàn thiện. Ngoài ra, đường thở bị chèn ép khi ngủ trong tư thế nằm sấp, nằm nghiêng, cũng là nguyên nhân. Ngủ trên giường có quá nhiều vật dụng, hay giường ngủ mềm, ngủ cùng bố mẹ cũng có thể là tác nhân. Bên cạnh đó, đột tử có thể xảy ra do tăng thân nhiệt khi nhiệt độ phòng quá nóng hoặc quấn quá nhiều quần áo, chăn to, trẻ ngủ sâu dẫn đến mất kiểm soát nhịp thở.

Biện pháp dự phòng

Tử vong ở trẻ nhỏ do SIDS là vấn đề liên quan đến giấc ngủ. Do đó, cần nâng cao cảnh giác, tạo môi trường an toàn cho giấc ngủ của trẻ. Cụ thể, cha mẹ, người chăm sóc trẻ cần:

Cho trẻ nằm ngửa khi ngủ. Thường xuyên quan sát trẻ. Sử dụng núm vú giả cho trẻ dưới 1 tuổi giúp mở thông đường thở. Để nhiệt độ phòng phù hợp, thông thoáng quần áo.

Không trùm đầu trẻ. Đặt trẻ nằm trên tấm đệm ít bị trũng xuống. Không sử dụng gối, đồ chơi nhồi bông, chăn có nhiều lông hoặc quá lớn ở khu vực cũi, giường của trẻ.

Trẻ sơ sinh, trẻ dưới 6 tháng tuổi cần nằm cũi, giường riêng, bên cạnh giường ngủ của người chăm sóc. Không sử dụng miếng đệm phụ trong cũi.

Tiêm phòng đầy đủ, đúng lịch để nâng cao sức đề kháng cho trẻ. Chăm sóc thai nghén sớm và thường xuyên. Nuôi con bằng sữa mẹ.

Không hút thuốc lá, uống rượu hoặc sử dụng ma túy trong thai kỳ và thời gian nuôi con nhỏ.

Khi thấy trẻ có bất cứ dấu hiệu nào bất thường, cần cho trẻ đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được khám và điều trị kịp thời.

TS-BS Lê Ngọc Duy