Hỗ trợ doanh nghiệp: Hạ tiêu chí, cũng không muốn vay

Ông Giang cho rằng, thời điểm doanh nghiệp cần nhất thì không vay được, bây giờ, có hạ tiêu chí, thêm ưu đãi, doanh nghiệp cũng…không muốn vay.

Liên quan tới các điểm sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 42/NQ-CP của Chính phủ về các biện pháp hỗ trợ người dân gặp khó khăn do đại dịch COVID-19 và Quyết định số 15/QĐ-TTg quy định về việc thực hiện các chính sách hỗ trợ người dân gặp khó khăn do đại dịch COVID-19, vừa được Bộ LĐ-TB-XH trình bày trước phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 9, ông Trần Hoàng Giang – Hội doanh nghiệp nhỏ và vừa Quảng Bình nói thẳng, doanh nghiệp vẫn không mặn mà.

Điều kiện khắt khe, thủ tục rườm rà, phức tạp đã lấy đi nhiều cơ hội “vàng” cho doanh nghiệp phát triển. Ảnh minh họa

Đi vào phân tích từng điểm cụ thể, ông Giang cho hay, ngay khi Chính phủ triển khai hỗ trợ lần 1 nằm trong gói hỗ trợ 62.000 tỷ đồng, doanh nghiệp rất hào hứng, chờ đợi nhưng khi triển khai thì lại khiến doanh nghiệp hụt hẫng.

Hầu hết các doanh nghiệp không tiếp cận được gói vay do thủ tục phức tạp, điều kiện còn khó khăn hơn vay bình thường, trong khi, ngân hàng chủ yếu cho khách quen vay, còn khách mới thì không có cơ hội, điều này khiến doanh nghiệp chán nản, không còn trông chờ tìm kiếm cơ hội ở các gói hỗ trợ nữa.

Đáng nói, khi dịch bệnh bắt đầu bùng phát, sự ảnh hưởng của dịch bệnh ở quy mô lớn, không chỉ trong nước mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng tới cả chuỗi cung ứng, sản xuất toàn cầu, khiến doanh nghiệp gặp rất nhiều khó khăn, trở tay không lịp.

Lẽ ra, ngay khi dịch bệnh được khống chế, cũng là thời điểm quan trọng để triển khai ngay các gói hỗ trợ giúp doanh nghiệp nhanh chóng lấy lại tinh thần, khôi phục sản xuất nhưng lại vướng phải các điều kiện, thủ tục phức tạp, khó khăn, doanh nghiệp không thể tiếp cận được.

Trong bối cảnh doanh nghiệp vẫn loay hoay chưa tìm được giải pháp khắc phục hậu quả, khôi phục sản xuất thì tiếp tục làn sóng dịch bệnh thứ hai ập đến, giáng thêm một đòn chí mạng, khiến những doanh nghiệp vốn đã gặp khó khăn lại càng thêm khó khăn. Nhiều doanh nghiệp đã không còn khả năng chống đỡ, chấp nhận cho công nhân nghỉ việc, thu gọn quy mô, sản xuất cầm chừng để giảm lỗ.

Về phía người lao động do không có lương, lương thấp cũng chấp nhận nghỉ việc ra ngoài chạy xe ôm, ship hàng thuê, thu nhập còn cao hơn đi làm tại doanh nghiệp. Điều này cũng khiến người lao động không còn mặn mà muốn quay lại làm việc trong điều kiện khó khăn hiện nay.

Ở thời điểm này, dịch bệnh trong nước gần như đã được khống chế, nền kinh tế có dấu hiệu bắt đầu khôi phục, xuất nhập khẩu có tín hiệu phát triển tốt, nhất là các lĩnh vực xuất khẩu gỗ, thủy sản… lẽ ra, gói hỗ trợ 16.000 tỷ (nằm trong gói 62.000 tỷ đồng) được tung ra phải nhanh chóng, đơn giản, kịp thời giải ngân để hỗ trợ cho doanh nghiệp thì Bộ LĐ-TB-XH vẫn đang loay hoay sửa điều kiện, khiến doanh nghiệp tiếp tục mất đi cơ hội lần thứ hai.

Chưa nói, các điều kiện được sửa theo đề xuất của Bộ LĐ-TB-XH vẫn được cho là chưa sát thực tế. Lấy ví dụ cụ thể, ông Giang cho biết có nhiều điểm chưa hợp lý.

Thứ nhất, phía Ngân hàng nhà nước đã ban hành thông tư hướng dẫn việc thực hiện các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp gặp khó khăn do đại dịch Covid-19, trong đó có nhấn mạnh yêu cầu Bộ LĐ-TB-XH, phải có văn bản hướng dẫn điều chỉnh lại các điều kiện, cắt giảm thủ tục, tạo điều kiện cho doanh nghiệp vay vốn. Tuy nhiên, tới nay, văn bản hướng dẫn vẫn chưa được ban hành mà vẫn đang trong giai đoạn được bộ này xin ý kiến tham khảo từ các bộ ngành, khiến các ngân hàng không thể giải ngân.

Thứ hai, với quy định các doanh nghiệp vay vốn phải là những doanh nghiệp có nguồn thu giảm 20% so với quý IV của năm 2019 và quý liền kề trước thời điểm xét hưởng, giảm 20% so với cùng kỳ 2019, thì được cho vay.

Hay doanh nghiệp phải có 20% số người lao động ngừng nghỉ việc; doanh nghiệp có tài sản giảm 50%… để chứng minh doanh nghiệp thật sự gặp khó khăn, sụt giảm nguồn thu, không có tiền chi trả lương, người lao động phải nghỉ việc khi đó mới được xem xét cho vay. Điều này khiến các doanh nghiệp e ngại, bởi lòng tự trọng của doanh nghiệp đôi khi khiến họ không muốn “vạch áo cho người xem lưng” không muốn để bàn dân thiên hạ biết rằng doanh nghiệp của mình hiện đang lâm vào cảnh khó khăn, đường cùng phải xin hỗ trợ từ phía nhà nước.

Điều này còn ảnh hưởng khá nhiều tới chiến lược phát triển lâu dài của doanh nghiệp, bởi một doanh nghiệp từng có lịch sử bết bát, khó khăn thì rất khó lấy được lòng tin từ đối tác.

Thứ ba, điều kiện để doanh nghiệp vay vốn bao gồm: có từ 20%, hoặc từ 30% người lao động trở lên đang tham gia BHXH bắt buộc phải ngừng việc từ 1 tháng liên tục trở lên; đã trả trước tối thiểu 50% tiền lương ngừng việc cho người lao động từ ngày 1/4 đến hết ngày 30/6, điều kiện này cũng không khả thi.

Theo ông Giang, dịch bệnh dù kéo dài nhưng nhờ chính sách kiểm soát, phòng chống dịch bệnh của Chính phủ đã thực hiện rất tốt, giúp người lao động tại các doanh nghiệp không nghỉ việc hoàn toàn mà nghỉ luân phiên. Vì điều này, số người lao động phải nghỉ việc trọn cả một tháng gần như không có, không đáp ứng được điều kiện đặt ra.

Còn với quy định số người đóng BHXH, điều này cũng làm khó doanh nghiệp, bởi lẽ, do dịch bệnh kéo dài, doanh nghiệp không có nguồn thu, nhiều doanh nghiệp phải tạm dừng đóng bảo hiểm cho người lao động. Trường hợp để được vay vốn mà doanh nghiệp phải đóng đủ số tiền bảo hiểm cho người lao động tới thời điểm quy định, vị chuyên gia cho rằng rất khó, số tiền vay được, thậm chí còn chưa đủ để trả lương thì làm sao có thể đóng được tiền bảo hiểm.

Ngoài ra, các quy định yêu cầu doanh nghiệp phải chứng minh được nguồn tài chính khó khăn, không có nguồn thu dự trữ để trả lương cho nhân viên còn lại. Hoặc doanh nghiệp muốn vay thì phải trả chứng minh đã trả được 50% lương cho công nhân.

Bên cạnh đó, quy định cũng yêu cầu doanh nghiệp không có nợ xấu tại ngân hàng, tổ chức tín dụng trong nước hay quốc tế nào…

Ông Giang khẳng định, với những quy định như vậy doanh nghiệp không thể vay được và doanh nghiệp cũng không muốn vay.

Đưa ra nhận định trên, ông Giang giải thích khi tiếp xúc với nhiều doanh nghiệp tại Quảng Bình và cũng có vận động các doanh nghiệp vay gói hỗ trợ để tái sản xuất, tuy nhiên, hầu hết các doanh nghiệp được vận động đều từ chối.

“Các doanh nghiệp đều nói với tôi rằng, vay vốn phải sản xuất, phát triển được thì mới có tiền để trả nợ. Vay vốn mà không làm ăn được thì vừa mất thời gian làm thủ tục mà vừa mang tiếng lại còn mang nợ”, ông Giang nói.

Hạ tiêu chí cho doanh nghiệp vay tiền trả lương

Từ thực tế trên, ông Giang cho biết, nếu muốn để doanh nghiệp vay được và gói hỗ trợ hỗ trợ đúng doanh nghiệp cần, tránh tình trạng người giàu vay nhanh, người nghèo không tiếp cận được thì Bộ LĐ-TB-XH cần phải tham khảo ý kiến của doanh nghiệp.

Theo đó, Bộ cần xây dựng dự thảo lấy ý kiến rộng rãi từ các sở, ngành, địa phương và các thành phần doanh nghiệp trên cả nước. Dựa trên nguyện vọng, góp ý của doanh nghiệp, Bộ sẽ xem xét, điều chỉnh cho phù hợp với thực tế. Đặc biệt cần có những lưới lọc thật tốt, tránh tình trạng ưu ái doanh nghiệp thân quen, thậm chí có doanh nghiệp vay vốn rồi mang đi gửi ngân hàng lấy lãi, trong khi những doanh nghiệp khó khăn, cần vốn thật sự lại không thể tiếp cận được sẽ rất nguy hiểm.

“Điều kiện chặt chẽ là cần thiết nhưng phải có tiêu chí, tiêu chuẩn linh hoạt với từng ngành, từng lĩnh vực cụ thể. Với cách làm như hiện nay, dù khắt khe nhưng không hiệu quả”, ông Giang nói.