Ho nhiều do chất lượng không khí kém, cách nào để bảo vệ sức khỏe trước ô nhiễm không khí

Nhiều người thức dậy với cảm giác ngứa rát cổ họng, ho nhiều dai dẳng hay khàn giọng bất thường – không chỉ vì thời tiết lạnh mà còn do chất lượng không khí (AQI) suy giảm.

Khi ô nhiễm tại nhiều đô thị tăng cao, việc chủ động bảo vệ sức khỏe hô hấp trở nên cấp thiết.

Không ít người đổ lỗi cho thời tiết thay đổi hay mùa lạnh khi ho nhiều, đau rát họng hoặc khàn tiếng. Nhưng thực tế, thủ phạm phổ biến hơn lại chính là chất lượng không khí kém do ô nhiễm gia tăng. Tại các thành phố lớn chỉ số chất lượng không khí (AQI) gần đây liên tục chạm ngưỡng rất kém, thậm chí nghiêm trọng. Nồng độ bụi mịn PM2.5 tăng vọt khiến nguy cơ tổn thương phổi, tim và sức khỏe tổng thể trở nên đáng lo ngại.

1. Vì sao ô nhiễm không khí gây ho và nhiều vấn đề hô hấp?

Thông tin đăng trên trang Toi cho biết, ô nhiễm không khí chứa vô số hạt bụi siêu nhỏ như PM2.5, PM10 cùng các khí độc như oxit nitơ phát sinh từ xe cộ, công nghiệp, xây dựng hoặc đốt rơm rạ. Các hạt bụi này có kích thước cực nhỏ, dễ xâm nhập sâu vào phổi, thậm chí vào máu, gây kích ứng và viêm đường thở, gây ho.

Những nhóm dễ bị tổn thương như trẻ em, người lớn tuổi hay người mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) càng dễ bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, khi chỉ số chất lượng không khí ở mức rất kém hoặc nghiêm trọng, ngay cả người khỏe mạnh cũng có thể ho nhiều, kéo dài, đau họng, khó thở, cay mắt.

Tại những khu vực ô nhiễm theo mùa, yếu tố thời tiết, nghịch nhiệt và khí thải tăng cao tạo nên “đỉnh điểm” ô nhiễm, khiến việc tiếp xúc ngoài trời thậm chí trong thời gian ngắn, cũng dẫn đến tức ngực, ho khò khè.

2. Cách nào để bảo vệ sức khỏe trước ô nhiễm không khí, bụi min?

Mỗi người cần theo dõi chỉ số chất lượng không khí qua các ứng dụng thời tiết hoặc bản tin từ cơ quan chức năng…

2.1. Theo dõi chỉ số AQI hằng ngày để chủ động bảo vệ sức khỏe

Bước đầu tiên là nhận biết mức độ rủi ro, mỗi người cần theo dõi chỉ số chất lượng không khí qua các ứng dụng thời tiết hoặc bản tin từ cơ quan chức năng.

Khi chỉ số chất lượng không khí ở mức kém hoặc nghiêm trọng: Hạn chế tối đa hoạt động ngoài trời. Tránh vận động mạnh, nâng vật nặng hoặc tập thể dục ngoài trời vì nhịp thở tăng sẽ khiến cơ thể hít nhiều chất ô nhiễm hơn. Nếu cần ra ngoài, hãy di chuyển vào thời điểm mức ô nhiễm thấp hơn trong ngày, thường là giữa trưa.

2.2. Đeo đúng loại khẩu trang để bảo vệ đường thở

Không phải khẩu trang nào cũng đủ khả năng lọc bụi mịn.

Khẩu trang vải mỏng gần như không thể ngăn PM2.5, PM10.

Khẩu trang N95 hoặc N99 mới có hiệu quả lọc các hạt bụi siêu nhỏ, giảm lượng chất ô nhiễm xâm nhập đường thở.

Khẩu trang cần ôm khít mặt, tránh hở hai bên để đạt hiệu quả tối ưu.

Việc trang bị đúng loại khẩu trang phù hợp đặc biệt quan trọng trong bối cảnh bạn không thể tránh ra đường.

2.3. Giữ cho không khí trong nhà sạch hơn để tránh bị ho nhiều

Trong những ngày ô nhiễm nặng, phần lớn thời gian sẽ được dành trong nhà. Vì vậy, đảm bảo môi trường sống trong sạch là yếu tố then chốt.

Đóng kín cửa để hạn chế bụi mịn xâm nhập.

Sử dụng máy lọc không khí có bộ lọc HEPA nếu sinh sống tại khu vực ô nhiễm kéo dài; điều này giúp giảm nồng độ bụi mịn trong phòng.

Tránh các nguồn ô nhiễm trong nhà như: Khói thuốc lá, khói từ hương trầm, nhang muỗi…

Những yếu tố này đều làm tăng kích ứng đường hô hấp và khiến tình trạng ho nặng hơn.

2.4. Cung cấp đủ nước và tăng cường dinh dưỡng cho cơ thể

Duy trì đủ nước là biện pháp tự nhiên nhưng rất quan trọng. Nước giúp làm loãng chất nhầy trong đường thở, giảm cảm giác khó chịu khi ho. Song song đó, nên duy trì chế độ dinh dưỡng giàu thực phẩm có tính chống viêm và chống oxy hóa như: Trái cây họ cam quýt, nghệ, gừng, tỏi, rau xanh…

Các biện pháp đơn giản khác như uống nước ấm, trà thảo dược hay hít hơi nước giúp dịu cổ họng bị kích ứng. Súc miệng bằng nước muối ấm có thể giảm viêm và giảm đau rát hầu họng do ho nhiều.

2.5. Tập thói quen tốt cho phổi trong mùa ô nhiễm

Một vài thói quen dễ thực hiện sẽ giúp cải thiện chức năng hô hấp và giảm viêm phổi:

Thực hành các bài tập thở như thở cơ hoành để tăng dung tích phổi.

Tránh hút thuốc và tránh tiếp xúc với khói thuốc thụ động.

Giữ cân nặng hợp lý.

Tập thể dục trong nhà, trong môi trường có không khí sạch thay vì ngoài trời.

Những thói quen này tạo nền tảng giúp phổi khỏe mạnh hơn để thích ứng với giai đoạn ô nhiễm kéo dài.

3. Khi nào ho nhiều cần đi khám?

Nếu ho nhiều, dai dẳng, khó thở, đau ngực hoặc thở khò khè kéo dài, bạn nên đi khám. Những người mắc bệnh nền như: Hen suyễn, COPD, bệnh tim, tiểu đường… cần đặc biệt thận trọng. Những người bệnh này nên luôn mang theo thuốc bên mình, nhất là trong những thời điểm chất lượng không khí xấu.

Ô nhiễm không khí đang trở thành “kẻ thù thầm lặng” ảnh hưởng đến sức khỏe hô hấp mỗi ngày. Dù không thể kiểm soát hoàn toàn chất lượng không khí ngoài trời, bạn hoàn toàn có thể giảm tối đa tác động của ô nhiễm bằng những biện pháp thực tế:Ttheo dõi AQI, sử dụng khẩu trang phù hợp, làm sạch không khí trong nhà, uống đủ nước và chăm sóc phổi đúng cách. Chủ động bảo vệ sức khỏe chính là chìa khóa để vượt qua những giai đoạn ô nhiễm nghiêm trọng đang ngày càng gia tăng.