Hố băng vĩnh cửu lớn nhất thế giới đang tan chảy

Những cảnh quay do máy bay không người lái ghi lại đã cho thấy những chi tiết rõ ràng trên miệng núi lửa Batagaika – một vết nứt rộng, trải dài hàng km ở vùng Viễn Đông của Nga hình thành nên miệng núi lửa băng vĩnh cửu lớn nhất thế giới.

Miệng núi lửa xuất hiện vào những năm 1960 sau khi rừng trong khu vực bị chặt phá. Ảnh: themoscowtimes.com

Trong video, hai nhà thám hiểm di chuyển qua địa hình không bằng phẳng tại đáy của vết lõm trên miệng núi lửa ở Siberia – nơi người dân địa phương thường gọi là “ Cổng vào địa ngục”. Vết lõm thể hiện rõ với những phần bề mặt không đều và những ụ nhỏ, vốn đã hình thành sau khi cây cối tại đây được dọn sạch vào những năm 1960 và lớp băng vĩnh cửu dưới lòng đất bắt đầu tan chảy, khiến mặt đất bị lún xuống.

Nhà thám hiểm Erel Struchkov – người đồng thời là một cư dân tại đây này – cho biết: “Điều này bắt đầu vào những năm 1970. Đầu tiên là một khe núi. Sau đó tan băng dưới sức nóng của những ngày nắng và diện tích băng tan ngày càng mở rộng ra”.

Các nhà khoa học cho biết nước Nga đang nóng lên nhanh hơn tối thiểu 2,5 lần so với phần còn lại của thế giới, làm tan chảy vùng lãnh nguyên (tầng đất đã bị đóng băng vĩnh cửu) vốn chiếm khoảng 65% diện tích lãnh thổ nước này và giải phóng khí nhà kính được lưu trữ trong vùng đất nơi băng tan.

Hiện tượng băng tan trên miệng núi lửa Batagaika tuy có thể thu hút khách du lịch, nhưng việc tình trạng này ngày càng mở rộng lại được xem là “một dấu hiệu nguy hiểm”. Bà Nikita Tananayev – trưởng nhóm nghiên cứu tại Viện Băng Vĩnh cửu Melnikov ở Yakutsk – cho biết: “Trong tương lai, với nhiệt độ ngày càng tăng và cao hơn áp lực do con người tạo ra, chúng ta sẽ thấy ngày càng có nhiều sự sụt giảm lớn hình thành, cho đến khi tất cả băng vĩnh cửu biến mất”.

Hiện tượng tan băng vĩnh cửu đã đe dọa các thành phố và thị trấn tại miền Bắc và Đông Bắc nước Nga, những con đường không còn bằng phẳng nữa, nhiều cụm cư dân bị chia cắt trong khi các đường ống dẫn bị phá vỡ. Cháy rừng trên quy mô lớn ngày càng dữ dội hơn trong thời gian gần đây và đã khiến vấn đề này trở nên trầm trọng thêm.

Miệng núi lửa Batagaika mở rộng nhanh chóng. Ông Struchkov cho biết: “Cách đây 2 năm, mép của miệng núi lửa còn cách con đường này khoảng 20-30 m. Tuy nhiên, có thể thấy rõ rằng giờ nó đã ở gần hơn rất nhiều”.

Các nhà khoa học không chắc chắn về tốc độ chính xác mà miệng núi lửa Batagaika đang mở rộng. Tuy nhiên, ông Struchkov khẳng định đất bên dưới vết sụt, sâu khoảng 100 m ở một số khu vực, chứa một “số lượng lớn” carbon hữu cơ và sẽ giải phóng lượng carbon này vào khí quyển khi lớp băng vĩnh cửu tan ra, qua đó tiếp tục thúc đẩy sự nóng lên của hành tinh.

Nhà thám hiểm này nhấn mạnh: “Với nhiệt độ không khí ngày càng tăng, chúng ta có thể đoán trước rằng miệng núi lửa sẽ mở rộng với tốc độ cao hơn. Điều này sẽ thúc đẩy khí hậu càng nóng thêm trong những năm tiếp theo”.