Hiệp ước tiếp cận tương hỗ: Bước tiến mới trong quan hệ Australia-Nhật Bản

Hiệp ước là bước ngoặt trong mối quan hệ giữa Australia và Nhật Bản, tạo dựng cơ sở pháp lý về cách thức mà quân đội Australia và Lực lượng phòng vệ Nhật Bản hoạt động trên lãnh thổ của nhau.

Thủ tướng Australia Scott Morrison đang ở Nhật Bản trong chuyến công du nước ngoài đầu tiên kể từ khi đại dịch Covid-19 xuất hiện. Chuyến thăm tạo bước ngoặt cho quan hệ song phương khi hai nước tháo gỡ được rào cản để đi đến thống nhất về những vấn đề cơ bản trong Hiệp ước tiếp cận tương hỗ mà hai bên đang đàm phán. Bước tiến vừa đạt được này sẽ khiến cho hai nước nhanh chóng kết thúc cuộc đàm phán kéo dài 6 năm về Hiệp ước này.

Thủ tướng Australia Scott Morrion (trái) gặp mặt Thủ tướng Nhật Bản Yoshihide Suga vào ngày hôm qua. Nguồn Reuters

Trong tuyên bố đưa ra sau cuộc hội đàm với Thủ tướng Nhật Bản Yoshihide Suga, Thủ tướng Australia Scott Morrison cho biết, hai bên đã đạt được sự thống nhất về nguyên tắc đối với Hiệp ước tiếp cận tương hỗ được đàm phán trong suốt 6 năm qua. Sự nhất trí mà hai bên vừa đạt được sẽ tạo tiền đề để Australia và Nhật Bản sớm ký kết hiệp ước trong tương lai.

Hiệp ước tiếp cận tương hỗ là bước ngoặt trong mối quan hệ giữa Australia và Nhật Bản, tạo dựng cơ sở pháp lý về cách thức mà quân đội Australia và Lực lượng phòng vệ Nhật Bản hoạt động trên lãnh thổ của nhau. Hiệp ước này tạo điều kiện để việc triển khai các lực lượng quốc phòng cho hoạt động huấn luyện chung, hỗ trợ nhân đạo và thiên tai giữa hai nước diễn ra nhanh chóng và giảm bớt các thủ tục hành chính.

Hiệp ước cũng thúc đẩy sự tham gia thực tế hơn và phức tạp hơn giữa quân đội Australia và Lực lượng phòng vệ Nhật Bản trong các hoạt động và hợp tác chung đồng thời hỗ trợ hai nước tham gia vào các cuộc tập trận đa phương rộng lớn hơn.

Mặc dù Thủ tướng Scott Morrsion không nêu cụ thể song báo chí Australia cho biết, sở dĩ thỏa thuận được đánh giá là rất quan trọng vì nó tháo gỡ được rào cản khiến hai nước không tìm được tiếng nói chung trong 6 năm đàm phán, đó là việc không kết án tử hình đối với các quân nhân Australia phạm tội nghiêm trọng tại Nhật Bản.

Trả lời phỏng vấn báo chí, Thủ tướng Australia Scott Morrison cho biết, quân nhân Australia sẽ không bị Nhật Bản kết án tử hình do Australia đảm bảo thực hiện tất cả các nghĩa vụ quốc tế liên quan đến vấn đề này. Tuy vậy báo điện tử ABC của Australia cho hay, Nhật Bản và Australia đã đạt được sự thống nhất về cơ chế để giải quyết từng vụ việc khi có vấn đề xảy ra song chưa rõ cơ chế này hoạt động như thế nào.

Phản ứng trước những bước tiến mới trong quan hệ hợp tác quốc phòng giữa Australia và Nhật Bản, tờ Thời báo Hoàn Cầu của Trung Quốc cho rằng, hiệp ước này “nhằm vào Trung Quốc và làm gia tăng bầu không khí đối đầu trong khu vực Châu Á-Thái Bình Dương”. Tuy vậy, Thủ tướng Australia Scott Morrison khẳng định, hiệp ước này “là một bước tiến quan trọng” trong mối quan hệ giữa Australia và Nhật Bản” và “không có lý do gì để thỏa thuận này gây ra bất kỳ mối lo ngại nào ở những nơi khác trong khu vực”. Không những thế, Thủ tướng Scott Morrison khẳng định thỏa thuận này “làm tăng thêm sự ổn định của khu vực và đó là một điều tốt”.

Australia và Nhật Bản là đối tác chiến lược đặc biệt của nhau và cả hai nước đều là đồng minh của Mỹ. Ngoài Mỹ, Australia là quốc gia thứ 2 mà Nhật Bản ký hiệp ước tương tự. Thực tế cho thấy, mặc dù chưa phải là đồng minh song quan hệ giữa Australia và Nhật Bản đang được phát triển theo chiều hướng này. Đồng thời, các nhà quan sát quốc tế cho rằng, việc Nhật Bản ký Hiệp ước tiếp cận tương hỗ với Australia cũng mở ra cơ hội để Nhật Bản ký hiệp ước này với các quốc gia khác./.