Hàng tỷ con bướm chúa bắt đầu hành trình di cư trú đông đến khu bảo tồn Mexico

Đây là cảnh tượng hàng năm thu hút rất đông du khách, các nhà khoa học cũng như người dân địa phương tới tham quan.

Vào dịp cuối thu hàng năm, du khách tới bang Michoacan, miền trung Mexico sẽ được chứng kiến cảnh tượng thiên nhiên vô cùng kỳ thú khi hàng tỷ con bướm chúa bắt đầu cuộc hành trình dài hơn 4.000 km, từ phía bắc nước Mỹ và Canada để đến khu bảo tồn ở bang này để tránh rét.

Hàng tỷ con bướm chúa di cư đến khu sinh tồn Mexico

Sự di cư của loài bướm chúa là hiện tượng hiếm hoi nhất trên thế giới. Loài bướm chúa màu đen cam tụ tập thành bầy ở ngọn núi Mexico. Chúng quây quần trên diện tích khoảng 10 mẫu Anh sau khi bay đoạn đường dài 3.400 dặm từ Mỹ. Vào mùa đông, những con bướm bay từ Hoa Kỳ qua Canada đến vùng núi phía tây thành phố Mexico. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, số lượng bướm chúa đã suy giảm nghiêm trọng.

Bướm chúa có mặt ở khắp mọi nơi

Để di chuyển hết quãng đường 4.000 km, sẽ cần đến sự tiếp sức thay thế của 3 – 4 thế hệ bướm chúa. Đích mà các chú bướm chúa cần tìm tới để trú đông là đỉnh núi Urquhart, Michoacan, Mexico. Nơi đây là điểm kết thúc và cũng là nơi bắt đầu của một chu kỳ mới.

Bướm chúa sinh sản trên suốt quãng đường di cư. Thế hệ bướm cuối cùng của mỗi kỳ di cư có tuổi thọ cao nhất, khoảng 7 – 8 tháng hoặc lâu hơn nữa. Trong suốt kỳ trú Đông, thế hệ bướm cuối cùng sẽ có một giai đoạn “đình sản”. Đến tháng 2 – 3 năm sau chúng mới bắt đầu sinh sản.

Bướm chúa sinh sản trên suốt quãng đường di cư

Cánh của bướm chúa có hoa văn màu cam pha đen và điểm đốm trắng, với sải cánh trung bình khoảng 10cm. Thân dài chừng 5cm khi trưởng thành. Các nàng bướm chúa cái có màu sậm hơn so với các chú bướm chúa đực. Tuy nhiên, bướm đực lại có chiều dài cánh và trọng lượng cơ thể nhỉnh hơn so với bướm cái.

Khi trưởng thành bướm chúa thường hút mật và phấn hoa. Bướm đực thường đậu trên mặt đất, đá ẩm ướt để hấp thụ hơi nước và chất khoáng. Người ta thường gọi tập tính này của chúng là “tắm bùn”. Môi trường sống của bướm chúa là những cánh đồng, công viên, các khu vườn và lề đường.

Cánh của bướm chúa có hoa văn màu cam pha đen và điểm đốm trắng, với sải cánh trung bình khoảng 10cm

Bướm chúa là loài bướm có kích thước rất to lớn

Sâu và bướm trưởng thành của loài bướm chúa

Theo các nhà khoa học, nghiên cứu phát hiện thấy từ hàng triệu năm qua, loài bướm chúa vẫn thực hiện hành trình di cư trên quãng đường dài từ Canada xa xôi ở phía Bắc tới Mexico ở phía Nam để trú đông, một vài thế hệ sau này của chúng có di cư ngược trở lại vào mùa Hè. Đây là kết quả được đưa ra dựa vào các phân tích bí ẩn từ 101 mẫu gene thu thập được từ loài côn trùng này trên toàn thế giới.

Các nhà khoa học đã dựa trên việc lập di truyền phả hệ cho thấy loài bướm di cư này có nguồn gốc từ loài bướm di cư xuất hiện hơn 2 triệu năm trước. Họ cũng phát hiện ra khả năng di cư của loài bướm này có liên hệ với hình thái gene đơn quy định sự hình thành và chức năng các cơ trên cánh của chúng.

Từ hàng triệu năm qua, loài bướm chúa vẫn thực hiện hành trình di cư trên quãng đường dài từ Canada xa xôi ở phía Bắc tới Mexico ở phía Nam để trú đông

Những phân tích này đã đổi mới hiểu biết về lịch sử loài bướm di trú với bộ cánh phối hợp hai màu cam sáng và đen đặc biệt này bởi trước đó nhiều nhà khoa học cho rằng hiện tượng di trú chỉ mới xuất hiện gần đây.

Mùa bướm chúa di cư cũng là thời điểm mang lại nguồn thu lớn từ hoạt động du lịch đối với các cộng đồng địa phương ở Michoacan. Mặc dù vậy trong những năm gần đây, do tình trạng khí hậu thay đổi, tình trạng nông dân dùng thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ… đã vô tình giết phần lớn lượng ấu trùng bướm, khiến số lượng bướm chúa di cư về các khu rừng bảo tồn ở Mexico liên tục giảm dần. Theo Tổ chức Quốc tế về Bảo tồn Thiên nhiên (WWF), số lượng bướm chúa di cư trong năm nay đã giảm 26% so với năm trước đó.

Mùa bướm chúa di cư cũng là thời điểm mang lại nguồn thu lớn từ hoạt động du lịch đối với các cộng đồng địa phương ở Michoacan

Hiện nay, chính quyền sở tại của Mexico đang nỗ lực trồng nhiều loài hoa với nhiều màu sắc khác nhau để chào đón đàn bướm, đồng thời quy định nhiều hình thức phạt tiền đối với những hành vi cố tình giết hại bướm chúa để hy vọng giữ chân được những đàn bướm này lâu hơn.