Hàng trăm chuyên gia hiến kế cho miền Tây đối phó biến đổi khí hậu
Là một trong bốn đồng bằng chịu ảnh hưởng nặng nhất của biến đổi khí hậu, miền Tây cần phải được chuyển đổi mô hình phát triển cho phù hợp.
Sáng 26/9, Hội nghị về phát triển bền vững Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) thích ứng biến đổi khí hậu được khai mạc tại TP Cần Thơ. Đây là hội nghị đầu tiên được tổ chức với quy mô lớn để xem xét, đánh giá một cách toàn diện các thách thức, yêu cầu phát triển đặt ra đối với vùng ĐBSCL.
Phát biểu tại lễ khai mạc, Phó thủ tướng Vương Đình Huệ – Trưởng ban chỉ đạo Tây Nam Bộ nói rằng miền Tây là một trong bốn đồng bằng bị tác động mạnh nhất do biến đổi khí hậu, nước biển dâng.
Phó thủ tướng Vương Đình Huệ – Trưởng ban chỉ đạo Tây Nam Bộ phát biểu khai mạc hội nghị. Ảnh: Thành Nguyễn.
Nơi đây đã, đang và sẽ đối mặt với nhiều tác động nghiêm trọng do biến đổi khí hậu, nước biển dâng, khí hậu cực đoan, khai thác và sử dụng nước ở thượng nguồn sông Mekong và các hoạt động nhân sinh khác, cũng như từ bản thân mô hình phát triển thiếu tính tổng thể, gắn kết nội tại trong vùng, quản lý nhà nước còn bất cập, thừa chồng chéo, thiếu phối hợp.
“Những tác động này tạo ra các thách thức vô cùng to lớn, đe doạ quá trình phát triển của vùng ĐBSCL, sinh kế và đời sống người dân trong vùng nói riêng và cả nước nói chung, qua đó tác động tới khu vực và quốc tế, đặc biệt là an ninh lương thực”, ông Huệ nói.
Theo Phó thủ tướng Vương Đình Huệ, những ưu thế tự nhiên cho phát triển trước đây và hiện nay của ĐBSCL sẽ thay đổi theo xu thế suy giảm tài nguyên nước, phù sa; sự gia tăng của nước mặn, nước lợ; sụt lún đất và nước biển dâng sẽ tác động lớn tới tài nguyên đất, cơ cấu sử dụng đất, các hệ sinh thái và môi trường, làm thay đổi căn bản mô hình sản xuất, tập quán sinh hoạt, sinh kế và đời sống của người dân trong vùng.
“Do đó, định hình chuyển đổi mô hình phát triển ĐBSCL theo hướng bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu có ý nghĩa rất quan trọng, được Chính phủ hết sức quan tâm”, ông Huệ nói và cho biết hội nghị này với tầm nhìn về một ĐBSCL phát triển bền vững, thịnh vượng, gắn kết chặt chẽ với các vùng kinh tế trọng điểm của cả nước và tiểu vùng sông Mekong.
Việc này sẽ được thực hiện dựa trên cơ sở chuyển đổi mô hình phát triển kinh tế – xã hội nói chung và của từng lĩnh vực nói riêng, vừa bảo đảm kế thừa những thành tựu phát triển trước đây, truyền thống văn hoá quý báu, kết hợp áp dụng khoa học, công nghệ hiện đại của thế giới phù hợp với điều kiện thực tiễn của nước ta.
Video đang HOT
ĐBSCL với 13 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, có tổng diện tích 3,94 triệu ha và dân số 17,5 triệu người, chiếm 12% diện tích tự nhiên và 20% dân số cả nước, có vai trò quan trọng đối với nền kinh tế của cả nước.
Đây là một trong những vùng đồng bằng màu mỡ và có sản lượng nông sản lớn nhất khu vực Đông Nam Á và đứng đầu Việt Nam. Tính đến tháng 4 năm nay, ĐBSCL đóng góp 54% sản lượng lúa, 70% lượng thủy sản nuôi trồng, 36,5% lượng trái cây, cung cấp 90% sản lượng lúa gạo xuất khẩu và 65% sản lượng thuỷ sản xuất khẩu của cả nước. Nhiều mặt hàng nông sản của miền Tây đã có mặt và được ưa chuộng tại nhiều nơi trên thế giới.
Hồi tháng 7, trong chuyến thăm chính thức Hà Lan, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã trao đổi với chính phủ nước này lựa chọn vùng ĐBSCL để xây dựng một hình mẫu chuyển đổi mô hình phát triển bền vững, phát huy tiềm năng, phù hợp với điều kiện tự nhiên, con người và văn hoá trên cơ sở kết hợp khoa học và công nghệ cao với kế thừa tri thức bản địa, biến thách thức thành cơ hội.
Ngay trong chuyến thăm Hà Lan, Thủ tướng đã chỉ đạo các bộ ngành khẩn trương chuẩn bị hội nghị quan trọng để tập hợp được trí tuệ đóng góp của cả hệ thống chính trị, kế thừa được toàn bộ các kết quả của nhiều diễn đàn quốc tế và trong nước, của các nhà khoa học, nhà quản lý, các doanh nghiệp và nhân dân.
Hội nghị được tổ chức trong hai ngày 26-27/9, với sự tham dự của hàng trăm chuyên gia, nhà khoa học trong và ngoài nước.
Trong ngày 26/9 sẽ diễn ra ba phiên thảo luận chuyên đề bàn sâu về các vấn đề. Phiên một sẽ bàn về tổng quan, thách thức, cơ hội và giải pháp chuyển đổi mô hình phát triển cho ĐBSCL do Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì.
Phiên hai sẽ thảo luận về quy hoạch tổng thể phát triển vùng ĐBSCL, huy động điều phối nguồn lực cho phát triển do Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì.
Phiên ba sẽ do Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì thảo luận về nông nghiệp bền vững, hạ tầng thủy lợi, phòng chống thiên tai và sạt lở.
Ngày 27/9, phiên họp toàn thể sẽ do Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì.
Hữu Công – Huy Phong
Theo VNE
Gần 40% diện tích miền Tây có thể bị ngập
Một trong những kịch bản về biến đổi khí hậu của Viện Khoa học thủy lợi miền Nam, đến cuối thế kỷ 21, nước biển có thể dâng từ 48-106 cm, khiến miền Tây ngập gần 40% diện tích.
Chiều 13/7, Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn (NN&PTNT) cùng Ban chỉ đạo Tây Nam Bộ tổ chức hội thảo "Các giải pháp kiểm soát mặn, trữ nước ngọt để phục vụ sản xuất và dân sinh vùng đồng bằng sông Cửu Long". Đây là một trong những nội dung quan trọng tại Diễn đàn hợp tác kinh tế đồng bằng sông Cửu Long - MDEC 2016, đang diễn ra tại Hậu Giang.
Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) cho biết, 3 năm qua, do tác động của El Nino nên mùa khô kéo dài, mùa mưa đến muộn và kết thúc sớm miền Tây. Từ đầu năm 2015, dòng chảy thượng nguồn sông Mekong thiếu hụt, mực nước thấp nhất trong vòng 90 năm qua và không còn khả năng đẩy mặn nên mặn trên sông đến sớm hơn gần hai tháng so với cùng kỳ. Xâm nhập mặn được cho là sâu về phía thượng lưu, nơi xa nhất hơn 90 km.
Hạn và xâm nhập mặn khiến 10/13 tỉnh, thành ở miền Tây bị ảnh hưởng trong mùa khô 2015-2016. Sản xuất nông nghiệp bị thiệt hại nặng nề, thiếu nước ngọt sinh hoạt nghiêm trọng.
Một trong những kịch bản biến đổi khí hậu, nước biển dâng cao 1 m vào cuối thế kỷ 21, nhấn chìm gần 40% diện tích đất ở miền Tây. Ảnh: Việt Tường.
Theo ngành nông nghiệp, diện tích lúa của toàn vùng bị ảnh hưởng vì hạn, mặn gần 350.000 ha. Cục Trồng trọt xác định, vụ lúa đông xuân vừa qua, tổng sản lượng lúa ở Nam bộ đạt gần 11 triệu tấn, giảm trên 700 nghìn tấn, trong đó miền Tây giảm 692.957 tấn vì hạn, mặn.
Các nhà khoa học cho rằng, hạn và mặn gay gắt trong lịch sử gần 100 năm là do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu. Điều này tác động trực tiếp đến các hệ sinh thái thủy vực, nguồn lợi hải sản và nghề cá. Sự biến động các yếu tố đó sẽ tác động đến các loài thủy sản nuôi và nếu chúng vượt quá ngưỡng thích nghi sẽ gây ra những biến đổi khó lường với các loài nuôi trồng thủy sản. Dự báo ngành thủy sản sẽ bị thiệt hại khoảng 25 tỷ USD vào năm 2030.
Viện Khoa học thủy lợi miền Nam đưa ra các kịch bản quốc gia về biến đổi khí hậu ở miền Tây. Với kịch bản đường phân bố nồng độ khí nhà kính đại diện (Representative Concentration Pathways - RCP) RCP 4.5 thì đến cuối thế kỷ 21, nhiệt độ trung bình khu vực đồng bằng sông Cửu Long có thể tăng từ 1,7-1,9 độ C, mưa tăng 5-10%, nước biển dâng 32-78 cm. Với kịch bản RCP 8.5 thì các con số tương ứng là 3-3,5 độ C, 20% và 48-106 cm. Nếu nước biển dâng 100 cm có thể làm miền Tây ngập 38,9% diện tích và 35% dân số bị ảnh hưởng.
Đại diện Cục Quản lý tài nguyên nước (Bộ TN&MT) cho biết, nguồn nước dưới đất ở miền Tây có đặc điểm phân bố rất phức tạp, đặc biệt là sự phân bố mặn - nhạt trong các tầng chứa nước. Đa phần nước dưới đất trong các tầng chứa nước là nước mặn, còn nước nhạt chỉ tồn tại trong các tầng chứa nước dưới dạng các "thấu kính" được bao quanh bởi nước mặn.
Theo số liệu quan trắc từ năm 1995 đến nay, tốc độ hạ thấp mực nước trung bình trong các tầng chứa nước ở miền Tây trong khoảng 0,15 - 0,4 m/năm (tùy tầng chứa nước và tùy theo từng khu vực). Những nơi có tốc độ hạ thấp mực nước lớn là tại các khu vực khai thác nhiều nước dưới đất như Cà Mau, Bạc Liêu, Sóc Trăng, Trà Vinh...
Cục Quản lý tài nguyên nước cho rằng, để giải quyết các vấn đề thách thức hiện nay ở đồng bằng sông Cửu Long là gấp rút thực hiện một cách đồng bộ thông qua việc tập trung xây dựng và triển khai thực hiện quy hoạch tài nguyên nước trong điều kiện biến đổi khí hậu và tác động do các hoạt động khai thác sử dụng nước của các quốc gia ở thượng nguồn sông Mekong.
Tập trung điều tra, tìm kiếm nguồn nước dưới đất, nhất là các tầng chứa nước nằm sâu để phục vụ cấp nước sinh hoạt ở các vùng thường xuyên bị xâm nhập mặn, kết hợp từ kết quả này để xây dựng các công trình khai thác nước ngầm nhằm sẵn sàng ứng phó với xâm nhập mặn khi cần thiết.
Các ngành chức năng cũng cần thành lập Ủy ban lưu vực sông Cửu Long để tăng cường công tác điều phối, giám sát hoạt động khai thác, sử dụng, bảo vệ tài nguyên nước. Việc này cũng giúp cho miền Tây phòng, chống tác hại do nước gây ra trên đồng bằng nhằm giải quyết hài hòa, có hiệu quả, bền vững các vấn đề về tài nguyên nước giữa các bên liên quan, giữa thượng lưu, hạ lưu và giữa khai thác với bảo vệ.
Ông Nguyễn Trọng Uyên (Phân viện Quy hoạch và thiết kế nông nghiệp Miền Nam) cho biết, ngoài các giải pháp trước mắt, ngành chức năng cần thực hiện các giải pháp lâu dài bền vững. Cụ thể là trồng rừng ngập mặn ven biển và bảo vệ các khu vườn quốc gia tại miền Tây; trồng cây chắn sóng đối với các khu vực đê bao chống lũ triệt để ở các khu vực ngập lũ.
Nghiên cứu, đánh giá tổng thể diễn biến sạt lở bờ hệ thống sông Tiền, sông Hậu trong điều kiện biến đổi khí hậu, nước biển dâng để đề xuất phương án bảo vệ các thành phố, thị xã, khu vực dân cư tập trung cũng là giải pháp lâu dài.
Giáo sư - tiến sĩ khoa học Nguyễn Ngọc Trân thì nói rằng, đồng bằng sông Cửu Long cần phải có các giải pháp đồng bộ, không chỉ trong nước mà còn cho cả 6 quốc gia có chung dòng sông Mekong. Vùng này cần theo dõi sát các diễn biến phức tạp của tình trạng biến đổi khí hậu trên toàn cầu, để có thể chủ động trong việc ứng phó.
Theo Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Hoàng Văn Thắng, thời gian qua chúng ta đã sử dụng quá mức các nguồn tài nguyên thiên nhiên. Về lâu dài, nếu tình hình trên vẫn tiếp diễn sẽ kéo theo rất nhiều hệ lụy khó lường. Vì vậy, các cơ quan chức năng phải tiếp tục hoàn thiện thể chế, phục hồi và phát triển rừng ngập mặn, sinh kế gắn liền với các khu rừng này.
Thứ trưởng cũng nhấn mạnh vào lĩnh vực tập trung nạo vét các kênh thủy lợi, phát huy lợi thế vùng nước lợ, nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng tiết kiệm nước cho vùng đồng bằng sông Cửu Long. Vùng này cũng cần huy động nguồn lực, trí tuệ, tâm huyết đóng góp từ lực lượng các nhà nghiên cứu, nhà khoa học trong trong và ngoài nước để tăng cường tính hiệu quả trong công tác ứng phó với biến đổi khí hậu.
Theo Zing News
"Danh hiệu 3 nhất ở miền Tây giờ không còn nhất nào nữa" Đó là ý kiến đặc biệt nhấn mạnh của Bí thư Tỉnh ủy Trà Vinh Trần Trí Dũng khi nói về lĩnh vực nông nghiệp nông thôn tại Hội nghị sơ kết 6 tháng đầu năm và phương hướng nhiệm vụ 6 tháng cuối năm 2017 của Ban chỉ đạo Tây Nam bộ được tổ chức tại TP.Cần Thơ vào ngày 29.6. Phó...