Hàn Quốc và các nước học được ‘mẹo’ gì từ thỏa thuận thương mại Mỹ-Anh?

Thu Hằng16:49 19/05/2025

Muốn có thỏa thuận, phải chú trọng “trình diễn” trước ống kính và thể hiện sự nhún nhường với nhà lãnh đạo Mỹ, trên truyền hình.

Quang cảnh lễ ký kết thỏa thuận thương mại Mỹ – Anh. Ảnh: Trang Flickr Nhà Trắng

Ngày 8/5, Tổng thống Donald Trump công bố thỏa thuận thương mại song phương đầu tiên kể từ khi ông ban hành loạt thuế quan gọi là “Ngày Giải phóng” vào ngày 2/4. Thỏa thuận với Vương quốc Anh, được gọi là “hiệp định thịnh vượng kinh tế” thay vì một hiệp định thương mại tự do (FTA), cho thấy phần nào hình hài của các thỏa thuận thương mại tương lai – đặc biệt với các đồng minh thân cận như Hàn Quốc.

Theo trang Asia Times, điểm đáng chú ý là mức thuế cơ bản 10% vẫn được giữ nguyên – cho thấy gần như không có ngoại lệ cho các đối tác đang đàm phán khác. Chính phủ Anh đã nhượng bộ những điều mà phía Mỹ đánh giá là đủ để đạt được một thỏa thuận thay thế cho các biện pháp thuế Mục 232 áp lên ô tô và thép – dù Anh không nằm trong danh sách bị áp thuế đối ứng ngày 2/4. Hai bên cũng thống nhất cơ chế hạn ngạch với 10% thuế cơ bản, sau đó tăng lên 25% đối với 100.000 xe hơi đầu tiên xuất khẩu từ Anh sang Mỹ.

Về mặt hàng thép, ngoài cam kết tiếp tục đàm phán, thỏa thuận còn công bố việc thành lập một “liên minh thương mại” về nhôm và thép giữa hai nước. Theo đó, Mỹ sẽ “nhanh chóng thiết lập hạn ngạch theo mức thuế tối huệ quốc (MFN)” cho thép và nhôm Anh, với điều kiện Anh phải “đáp ứng yêu cầu của Mỹ về an ninh chuỗi cung ứng các sản phẩm thép và nhôm”. Điều này có thể ảnh hưởng đến thép Hàn Quốc, vì giờ đây đang có các cơ chế thay thế cho thuế Mục 232 – vốn vẫn đang được áp dụng với thép xuất khẩu từ Hàn Quốc sang Mỹ.

Một điểm thiếu vắng đáng chú ý trong thỏa thuận Mỹ – Anh là bất kỳ đề cập nào đến thuế với ngành dịch vụ – trong đó có phim Mỹ sản xuất ở nước ngoài – lĩnh vực mà Tổng thống Trump từng tuyên bố sẽ nhắm đến. Tại lễ ký kết ngày 8/5, ông Trump ngụ ý rằng những vấn đề này sẽ được xử lý riêng biệt. Trong năm 2024, các hãng phim Mỹ đã chi khoảng 2,8 tỷ USD để quay phim tại Anh – bao gồm các bom tấn như Wicked và Barbie. Nếu chính quyền Trump thực sự áp thuế những khoản đầu tư này, đây có thể trở thành vấn đề nghiêm trọng giữa Mỹ và nhiều quốc gia khác.

Không có thỏa thuận thương mại nào lại thiếu cam kết đầu tư. Chỉ một ngày sau lễ ký, công ty mẹ của British Airways công bố thương vụ mua khoảng 13 tỷ USD máy bay Boeing – điều đã được Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick hé lộ trong thông báo ban đầu. Tại cuộc họp báo công bố thỏa thuận, ông Lutnick cũng cho biết Mỹ sẽ “chấp thuận cho động cơ Rolls-Royce và các bộ phận máy bay khác nhập khẩu miễn thuế” – dù chi tiết của điều này không xuất hiện trong văn bản chính thức.

Ngoài các điều khoản trên, thỏa thuận không đề cập đến quy chế tiếp cận của Anh trong các kiểm soát xuất khẩu công nghệ AI của Mỹ, cũng như quyền tiếp cận chip – “quy tắc phổ biến AI” của chính quyền Joe Bdien, vốn đảm bảo cho Anh nằm trong nhóm ưu tiên hàng đầu, đã bị thu hồi không lâu sau khi bắt đầu đàm phán. Các doanh nghiệp Mỹ cũng không đưa ra bất kỳ nhượng bộ nào về chip hay AI trong thỏa thuận. Điều này trái ngược với những gì diễn ra gần đây tại Trung Đông, nơi ông Trump đạt được cả nhượng bộ chính trị lẫn hợp đồng kinh tế để mở đường cho các quốc gia tiếp cận công nghệ bán dẫn tiên tiến Mỹ.

Những thỏa thuận như vậy cho thấy quyền kiểm soát công nghệ AI và chip tiên tiến có thể sẽ trở thành “quân bài chiến lược” trong các cuộc đàm phán thương mại thời Tổng thống Trump.

Ông Trump cũng giành được thị trường mới cho nông sản Mỹ tại Anh – bao gồm khoản xuất khẩu ethanol trị giá 700 triệu USD – cùng các điều khoản đồng thuận về lao động, sở hữu trí tuệ, tiêu chuẩn môi trường và chuỗi cung ứng dược phẩm. Một trong những điểm quan trọng nhất liên quan đến Hàn Quốc là việc Anh miễn thuế nhập khẩu thịt bò Mỹ (trước đó là 20%), thay bằng cơ chế hạn ngạch – một chi tiết đáng chú ý trong bối cảnh Hàn Quốc vẫn hạn chế nhập khẩu thịt bò Mỹ sấy khô và thịt bò dưới 30 tháng tuổi.

Cũng trong khuôn khổ thỏa thuận, các quy định nghiêm ngặt của Anh về kháng sinh và hóa chất vẫn được giữ nguyên. Thủ tướng Keir Starmer tuyên bố tiêu chuẩn thực phẩm của Anh sẽ không bị bãi bỏ – đồng nghĩa với việc thịt gà tẩy clo và thịt bò dùng hormone vẫn sẽ bị cấm nhập. Hai nước cũng cam kết hợp tác trong thương mại số, mở ra khả năng các nền tảng kỹ thuật số Mỹ có thể được đưa vào bàn đàm phán với Hàn Quốc trong tương lai.

Một mô hình định hình đàm phán thời Tổng thống Trump?

Những chi tiết trong thỏa thuận Mỹ – Anh cho thấy một vài điều đối với các quốc gia đang chờ đàm phán tiếp theo.

Video đang HOT

Thứ nhất, dường như không có những cam kết mua hàng nào đủ lớn để được miễn mức thuế 10%. Đây có thể là mức thuế tối thiểu mà Mỹ sẽ duy trì trong tương lai gần. Khác với Hàn Quốc, Anh không bị áp các loại “thuế đối ứng”. Do đó, thỏa thuận này không cung cấp nhiều gợi ý về cách Mỹ có thể giảm mức thuế 25% hiện hành xuống mức 10%.

Thứ hai, các cam kết đầu tư lớn của doanh nghiệp gần như trở thành công cụ đàm phán để được nhượng bộ về thuế. Và yếu tố “màu mè” cũng không kém phần quan trọng – thỏa thuận với Anh được ký ngay trong Phòng Bầu dục, trước ống kính truyền hình, với sự hiện diện của đại sứ. Nói cách khác, để có được thỏa thuận, cần có sự thể hiện công khai cộng với thái độ tôn trọng với cá nhân Tổng thống Trump.

Vẫn còn câu hỏi rằng liệu các khoản đầu tư lớn được công bố trước đàm phán – như cam kết đầu tư 21 tỷ USD của Hyundai vào Mỹ hồi tháng 3, hay khả năng tham gia dự án đường ống khí Alaska – có được tính vào gói đàm phán hay không, hay các thỏa thuận cần được ký ngay trong ngày.

Cuối cùng, thỏa thuận với Anh bao gồm nhiều cam kết mang tính “hứa hẹn” sẽ xử lý sau. Một điều khoản ghi rõ hai nước sẽ tiếp tục “xác định các cơ hội mới cho quan hệ thương mại”. Thỏa thuận được xây dựng mà không dựa trên nền tảng FTA sẵn có. Văn bản cũng cho phép mỗi bên chấm dứt thỏa thuận bất cứ lúc nào chỉ với một thông báo bằng văn bản – khác hẳn với FTA Mỹ – Hàn (KORUS), vốn yêu cầu thông báo trước 180 ngày và có tính ràng buộc pháp lý cao hơn.

Cách gọi tên thỏa thuận cũng rất quan trọng. Vì đây chỉ là “hiệp định thịnh vượng kinh tế”, nên mọi bước tiến đến một FTA hậu Brexit thực sự sẽ đòi hỏi đàm phán thêm. Đối với Hàn Quốc, phạm vi mà một thỏa thuận tương tự có thể làm thay đổi hoặc vô hiệu hóa KORUS FTA vẫn chưa rõ. Tuy vậy, việc ông Trump công bố một thỏa thuận với Anh cho thấy guồng quay đã bắt đầu – và “Ngày Giải phóng” 2/4 chắc chắn không phải là hồi kết của cuộc chơi.

Tổng thống Trump tiết lộ Ấn Độ sẵn sàng áp 'thuế Zero': Thực hư ra sao?

Tổng thống Donald Trump ngày 17/5 tuyên bố rằng Ấn Độ đã đề xuất một thỏa thuận thương mại gần như "không có thuế" đối với hàng hóa Mỹ, trong bối cảnh quốc gia Nam Á này tìm cách tránh những chi phí xuất khẩu cao hơn.

Tổng thống Mỹ Donald Trump (phải) và Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi tại cuộc họp báo chung ở Washington ngày 13/12/2025. Ảnh: ANI/TTXVN

Theo Al Jazeera, Ấn Độ đã bác bỏ tuyên bố trên nhưng vẫn đang nỗ lực hoàn tất một thỏa thuận thương mại với Mỹ trong thời hạn 90 ngày tạm hoãn các mức thuế đối ứng mà ông Trump công bố hôm 9/4 nhằm vào các đối tác thương mại lớn. Ngày 8/5, Nhà Trắng đã ký một thỏa thuận thương mại với Vương quốc Anh - chỉ hai ngày sau khi Ấn Độ ký một hiệp định tương tự với London.

Các chỉ số chứng khoán chính của Ấn Độ đã tăng khoảng 1,5% sau tuyên bố của ông Trump. Chỉ số Nifty 50 tăng 1,6%, còn BSE Sensex tăng 1,48%, đạt mức cao nhất trong vòng bảy tháng qua.

Ấn Độ là một trong những quốc gia đầu tiên khởi động đàm phán thương mại với Mỹ sau chuyến thăm của Thủ tướng Narendra Modi tới Nhà Trắng vào tháng 2, với cam kết hai bên sẽ hoàn tất một thỏa thuận song phương trong năm nay.

Tháng trước, Phó Tổng thống Mỹ J.D Vance đã đến thăm Ấn Độ và gặp ông Modi, ca ngợi những "tiến triển rất tích cực" trong tiến trình đàm phán thương mại giữa Washington và New Delhi.

Tổng thống Trump đã nói gì về Ấn Độ?

"Rất khó để bán hàng vào Ấn Độ, nhưng giờ họ đang đề nghị một thỏa thuận mà trong đó họ sẵn sàng gần như hoàn toàn không thu thuế đối với chúng tôi", nhà lãnh đạo Mỹ phát biểu tại một cuộc họp với giới doanh nhân ở Doha, Qatar. "Họ từng là nước có mức thuế cao nhất, giờ lại nói không thuế quan".

Ngay sau đó, Ngoại trưởng Ấn Độ Subrahmanyam Jaishankar đã phản bác tuyên bố của ông Trump, khẳng định rằng "chưa có gì được quyết định cho đến khi mọi thứ được quyết định". Ông nói thêm: "Đánh giá bây giờ là quá sớm" cho đến khi đạt được một thỏa thuận "hai bên cùng có lợi".

Ông Trump không cung cấp thêm chi tiết về đề nghị được cho là của Ấn Độ, còn Bộ Thương mại và Công nghiệp Ấn Độ thì chưa phản hồi yêu cầu bình luận từ giới truyền thông.

Tổng thống Mỹ Donald Trump (phải) và Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi tại cuộc gặp ở Washington ngày 13/12/2025. Ảnh: ANI/TTXVN

Tình hình thương mại Mỹ - Ấn hiện nay

Mỹ hiện là đối tác thương mại lớn nhất của Ấn Độ, với kim ngạch hai chiều đạt khoảng 129 tỷ USD trong năm 2024. Ấn Độ đạt thặng dư thương mại 45,7 tỷ USD với Mỹ trong năm qua, chủ yếu nhờ xuất khẩu dược phẩm, thiết bị điện và trang sức.

Tổng thống Trump từ lâu đã chỉ trích rằng thuế quan của Ấn Độ quá cao và gây thiệt hại cho doanh nghiệp Mỹ. Ông cam kết sẽ áp dụng mức thuế "có đi có lại" ở mức 27% đối với hàng hóa Ấn Độ. Tuy nhiên, mức thuế này hiện đang được tạm hoãn cho đến đầu tháng 7.

Trong thời gian tạm hoãn, mức thuế cơ bản 10% vẫn được áp dụng đối với Ấn Độ và nhiều quốc gia khác.

Mức thuế qua trung bình của Ấn Độ với Mỹ hiện là 17%, trong khi Mỹ ở chiều ngược chỉ ở mức 3,3% - theo một báo cáo của Hội đồng Nghiên cứu về Quan hệ Kinh tế Quốc tế Ấn Độ (ICRIER).

Gần đây, Ấn Độ đã thực hiện một số nhượng bộ nhằm xoa dịu sự phản đối công khai của ông Trump, trong đó có việc giảm thuế nhập khẩu đối với một số mặt hàng của Mỹ như rượu bourbon (từ 150% xuống 100%) và xe mô-tô Harley-Davidson (từ 50% xuống 40%).

Những điều khoản được cho là đã đề xuất?

Hãng tin Bloomberg cho biết, trong khuôn khổ các cuộc đàm phán đang diễn ra, New Delhi đã đề xuất miễn thuế đối với linh kiện ô tô, trên cơ sở có đi có lại và trong giới hạn nhất định.

Một phái đoàn quan chức Ấn Độ dự kiến sẽ đến Mỹ vào cuối tháng này nhằm thúc đẩy tiến trình đàm phán. Hãng tin Reuters đưa tin rằng Bộ trưởng Thương mại Ấn Độ Piyush Goyal có thể cũng sẽ tham gia chuyến đi này.

Theo Reuters, Ấn Độ đã đề xuất giảm thuế về 0% đối với 60% hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ trong giai đoạn đầu của thỏa thuận, đồng thời cung cấp quyền tiếp cận ưu đãi cho gần 90% hàng hóa Mỹ xuất khẩu sang Ấn Độ.

Về lý thuyết, điều này sẽ làm giảm chênh lệch thuế trung bình giữa hai nước khoảng 9 điểm %, từ đó giảm đáng kể các rào cản thương mại tại nền kinh tế lớn thứ năm thế giới.

Quyền tiếp cận ưu đãi thị trường - tức là các điều kiện nhập khẩu dễ dàng hơn vào Mỹ so với các đối tác thương mại khác của Ấn Độ - đang được xem xét cho một số mặt hàng then chốt như trang sức, dệt may và nông sản.

Một quan chức chính phủ Ấn Độ giấu tên cho biết: "Việc tiếp cận ưu đãi vào thị trường Mỹ sẽ mang lại điều kiện thương mại tốt hơn cho các mặt hàng này so với các đối tác thương mại khác của Mỹ."

Để khiến thỏa thuận hấp dẫn hơn với phía Mỹ, Ấn Độ cũng đề xuất nới lỏng quy định xuất khẩu đối với một số mặt hàng nhập khẩu giá trị cao từ Mỹ, như máy bay, xe điện, thiết bị y tế và nhiên liệu hóa thạch.

Ngoài vấn đề thuế, Ấn Độ cũng đề nghị được đối xử ngang hàng với các đồng minh hàng đầu của Mỹ như Anh và Nhật Bản trong việc tiếp cận các lĩnh vực công nghệ chiến lược, bao gồm trí tuệ nhân tạo, công nghệ sinh học và bán dẫn.

Những trở ngại đối với chế độ "miễn thuế"

Kỳ vọng của Ấn Độ về việc được miễn hoàn toàn thuế quan lại trái ngược với thỏa thuận mà Mỹ đã đạt được với Vương quốc Anh - trong đó chỉ có một số mặt hàng cụ thể, dựa trên lợi ích chung, được miễn thuế, chứ không phải miễn toàn bộ.

Ở một diễn biến khác, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent tuần trước cũng ngụ ý rằng Washington đang muốn đạt được các "thỏa thuận mua hàng" cụ thể với Trung Quốc, như một phần trong tiến trình đàm phán thương mại.

Do đó, các thỏa thuận thương mại gần đây cho thấy chiến lược thuế quan của ông Trump thiên về các ngoại lệ có chọn lọc với một số mặt hàng, hơn là những hiệp định thương mại tự do toàn diện. Các tuyên bố từ giới chức Ấn Độ và Mỹ cũng cho thấy nhiều khả năng hai bên sẽ đi theo hướng này.

Về đối nội, Ấn Độ từ lâu đã sử dụng thuế quan để bảo vệ thị trường nông nghiệp khỏi hàng nhập khẩu giá rẻ. Nhiều nông dân Ấn Độ lo ngại rằng ông Modi sẽ phải hy sinh các hàng rào bảo hộ này để đổi lấy một thỏa thuận với ông Trump.

Trên bình diện địa chính trị, Ấn Độ cũng đang ở thế khó xử. Dù Washington coi New Delhi là đối trọng với ảnh hưởng ngày càng tăng của Bắc Kinh, nhưng năm ngoái, Ấn Độ nhập khẩu từ Trung Quốc tới 113,45 tỷ USD - trong khi nhập từ Mỹ chỉ 40 tỷ USD.

Thêm vào đó, Trung Quốc mới đây cũng cảnh báo Anh về thỏa thuận thương mại với Mỹ, cáo buộc London đứng về phía Washington và có thể sẽ buộc các doanh nghiệp Anh loại bỏ hàng Trung Quốc khỏi chuỗi cung ứng.

Trung Quốc đã tuyên bố sẵn sàng "đáp trả mạnh" đối với các quốc gia đi theo đường lối của Mỹ nhằm gây áp lực lên Bắc Kinh.

Về phần mình, Ấn Độ hiện cũng thể hiện sự sẵn sàng tham gia các hiệp định thương mại sau nhiều năm dè dặt. Tuần trước, nước này đã ký một hiệp định với Anh nhằm giảm đáng kể thuế quan đối với nhiều loại hàng hóa.

Cơ hội 90 ngày, Trung Quốc làm gì để lật ngược thế cờ trong cuộc đấu thuế quan? Theo giới quan sát, Tổng thống Trump đã tiêu tốn vốn chính trị khi tạm thời lùi bước về thuế quan, nên Trung Quốc sẽ cần đưa ra những nhượng bộ giúp ông ít nhất có được một thắng lợi mang tính biểu tượng. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình gặp Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Osaka, Nhật Bản, ngày 29/6/2019....