Hạ mặt bằng lãi suất: “Tiếp sức” cho doanh nghiệp
Ngân hàng Nhà nước vừa điều chỉnh lãi suất điều hành, các ngân hàng thương mại đã đồng loạt giảm lãi suất huy động để có dư địa giảm lãi suất cho vay, sẵn sàng cung ứng vốn, “tiếp sức” cho nền kinh tế, hỗ trợ doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh. Đây là lần thứ 2 hệ thống ngân hàng giảm lãi suất cho vay kể từ khi dịch Covid-19 gây ảnh hưởng nặng nề tới nền kinh tế.
Các ngân hàng giảm lãi suất cho vay, góp phần giúp doanh nghiệp khôi phục sản xuất, kinh doanh sau dịch Covid-19. Trong ảnh: Khách hàng giao dịch tại VietinBank – Chi nhánh quận Hai Bà Trưng. Ảnh: Quang Thái
Mặt bằng lãi suất giảm khá mạnh
Theo sự điều chỉnh mới, Ngân hàng Nhà nước đã giảm lãi suất tái cấp vốn từ 5%/năm xuống 4,5%/năm; lãi suất tái chiết khấu từ 3,5% xuống 3%/năm. Lãi suất cho vay ngắn hạn tối đa bằng VND của tổ chức tín dụng đối với khách hàng vay để đáp ứng nhu cầu vốn phục vụ một số lĩnh vực, ngành kinh tế giảm từ 5,5% xuống 5%/năm. Ngoài ra, lãi suất tối đa đối với tiền gửi không kỳ hạn và có kỳ hạn dưới 1 tháng cũng được điều chỉnh giảm từ 0,5%/năm xuống 0,2%/năm…
Ghi nhận sáng 18-5 cho thấy, biểu lãi suất huy động của 30 ngân hàng thương mại trong nước niêm yết quanh mức 0,1-8,3%/năm tùy theo kỳ hạn. Tuy nhiên, đối với một số mức lãi suất ngắn hạn được áp “trần”, hầu hết lãi suất niêm yết của các ngân hàng thương mại đều dưới “trần”.
Trong đó, các ngân hàng lớn, như Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam ( Vietcombank), Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV), Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam (VietinBank) đều niêm yết lãi suất không kỳ hạn ở mức 0,1%/năm, thấp hơn so với “trần” quy định của Ngân hàng Nhà nước và thấp nhất trong hệ thống.
Các kỳ hạn khác cũng được điều chỉnh mạnh, trong đó, lãi suất tiền gửi kỳ hạn 1-3 tháng của Vietcombank là 4,1-4,25%/năm; kỳ hạn từ 1 tháng đến dưới 2 tháng tại VietinBank và BIDV là 4%/năm, từ 3 tháng đến dưới 6 tháng 4,25%/năm. Các ngân hàng có quy mô nhỏ hơn như Ngân hàng thương mại cổ phần Á Châu (ACB) đã hạ lãi suất huy động xuống còn 4,1-4,25%/năm (đối với các kỳ hạn dưới 6 tháng)…
Video đang HOT
Theo ông Lê Đức Thọ, Chủ tịch Hội đồng quản trị VietinBank, việc giảm lãi suất huy động tạo dư địa giúp các ngân hàng hạ mặt bằng lãi suất cho vay ngắn hạn xuống 5%/năm. Trong khi đó, ông Nguyễn Đình Tùng, Tổng Giám đốc Ngân hàng Phương Đông (OCB) cho rằng, thực tế, các ngân hàng cũng có động thái giảm các chi phí 1-2 tháng qua, nhưng dư địa cũng không còn nhiều.
“Chi phí lớn nhất, quan trọng nhất, ảnh hưởng nhiều nhất đến lãi suất cho vay là chi phí lãi huy động (chiếm 70-80% tổng chi phí của ngân hàng). Các ngân hàng giảm được lãi suất huy động là điều kiện tốt để giảm lãi suất cho vay, không chỉ trong ngắn hạn mà cả dài hạn”, ông Nguyễn Đình Tùng phân tích.
Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ (Ngân hàng Nhà nước) Phạm Thanh Hà cho biết, hiện có khoảng 1,8-2 triệu tỷ đồng, chiếm 23% dư nợ toàn hệ thống ngân hàng bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19; tập trung vào các ngành như: Công nghiệp chế biến – chế tạo, vận tải, dịch vụ… Bởi vậy, quyết định giảm các mức lãi suất của Ngân hàng Nhà nước cùng với việc tổ chức tín dụng tiết giảm chi phí, giảm lợi nhuận sẽ tạo điều kiện cho các tổ chức tín dụng giảm lãi suất cho vay một cách bền vững, thiết thực hỗ trợ doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh.
Sẵn sàng cung ứng vốn cho nền kinh tế
Khách hàng giao dịch tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam. Ảnh: Tuấn Anh
Thực tế, từ khi dịch Covid-19 ảnh hưởng đến kinh tế – xã hội, hệ thống ngân hàng đã có một đợt hạ mặt bằng lãi suất cho vay xuống mức 5,5%/năm. Ông Trần Ngọc Thuận, Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn Công nghiệp cao su Việt Nam (VRG) thông tin, tập đoàn cùng với nhiều đơn vị thành viên đã được Vietcombank hỗ trợ giảm lãi suất với dư nợ gần 1.200 tỷ đồng. Sắp tới, Vietcombank tiếp tục xem xét giảm lãi suất đợt hai với dư nợ khoảng 780 tỷ đồng. Đây là giải pháp thiết thực giúp doanh nghiệp ổn định dòng vốn, khôi phục sản xuất.
Trong khi đó, bà Trần Thị Thu Hằng, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu nông sản thực phẩm Việt Nam chia sẻ, hiện thị trường trong nước đã dần khôi phục trở lại, vì vậy, việc ngân hàng hạ lãi suất là chính sách hỗ trợ doanh nghiệp kịp thời. Đi đôi với đó, doanh nghiệp mong muốn ngân hàng đơn giản thủ tục, nhất là thủ tục thế chấp tài sản với doanh nghiệp nhỏ và vừa, tạo điều kiện tiếp cận vốn thuận lợi hơn…
Chia sẻ khó khăn với doanh nghiệp, ông Lê Đức Thọ, Chủ tịch Hội đồng quản trị VietinBank cho hay, với lĩnh vực sản xuất thiết yếu, ngân hàng còn tiếp tục hạ lãi suất cho vay thêm 2-2,5%/năm. Năm 2020, VietinBank dự kiến dành khoảng 3.000-4.000 tỷ đồng từ cắt giảm lợi nhuận để hỗ trợ lãi suất, chia sẻ khó khăn với khách hàng.
Tương tự, theo Chủ tịch Vietcombank Nghiêm Xuân Thành, Vietcombank đang xem xét hỗ trợ giảm lãi cho danh mục 50.000 tỷ đồng. Dự kiến, phần lợi nhuận chia sẻ với khách hàng qua việc giảm lãi cũng trên 2.240 tỷ đồng.
Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ Phạm Thanh Hà thông tin, không kể việc cơ cấu lại thời hạn trả nợ, đến nay, hệ thống ngân hàng đã miễn, giảm, hạ lãi suất cho hơn 260.000 khách hàng với dư nợ trên 1 triệu tỷ đồng; cho 182.000 khách hàng vay mới 630.000 tỷ đồng, với lãi suất ưu đãi thấp hơn phổ biến 0,5-2,5%/năm so với mặt bằng. Ngân hàng Chính sách xã hội cũng đã cho vay mới đối với gần 517.000 khách hàng với dư nợ gần 19.000 tỷ đồng.
Rõ ràng, ngay sau hội nghị đối thoại Thủ tướng Chính phủ với doanh nghiệp, hệ thống ngân hàng hạ mặt bằng lãi suất cho vay ngắn hạn xuống 5%/năm là động thái tích cực hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp khôi phục sản xuất, kinh doanh, vốn bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19.
Mong lãi suất cho vay hạ hơn và ổn định
Ngân hàng Nhà nước (NHNN) mới đây đã quyết định tiếp tục giảm nhiều loại lãi suất điều hành, giúp mặt bằng lãi suất cho vay tại các ngân hàng thương mại cũng được giảm thêm. Liệu đây đã thực sự là bài thuốc "đủ liều" để hỗ trợ các DN sau đại dịch Covid-19?
Lãi suất cho vay muốn giảm xuống phải phụ thuộc vào nhiều yếu tố của nền kinh tế vĩ mô. Ảnh: ST
Cần giảm hơn nữa
Từ trong đại dịch, các ngân hàng đều đã tung ra nhiều chương trình tín dụng ưu đãi, lãi suất thấp hơn từ 1-4%/năm so với mức thông thường để hỗ trợ DN, cá nhân chịu ảnh hưởng bởi Covid-19. Khi nền kinh tế bước vào giai đoạn phục hồi, lãi suất ngân hàng càng có điều kiện hạ hơn khi lãi suất điều hành đã được NHNN chỉ đạo giảm tới 3 lần kể từ tháng 9/2019. Thậm chí, lãnh đạo nhiều ngân hàng còn chia sẻ, ngân hàng phải cắt giảm chi phí, chia sẻ lợi nhuận để nâng quy mô các gói tín dụng hỗ trợ. Hiện trần lãi suất cho vay với lĩnh vực ưu tiên chỉ còn 5%/năm, lãi vay dài hạn khoảng 9-10%/năm.
Đánh giá cao các gói tín dụng ưu đãi của ngân hàng, bởi mức lãi suất cho vay hiện nay đã giảm hơn một nửa so với cách đây 10 năm, nhưng với cộng đồng DN, như vậy vẫn chưa đủ. Bởi nếu nhìn ra thế giới, trong giai đoạn khôi phục kinh tế hậu Covid-19, nhiều quốc gia còn áp dụng chính sách lãi suất ưu đãi 0%/năm để kích thích đầu tư, kinh doanh, sản xuất...
Về vấn đề này, ông Lê Văn An, Chủ tịch HĐQT, kiêm Tổng giám đốc Tổng công ty Cơ điện xây dựng (Agrimeco) chia sẻ, DN phải đấu thầu, chịu sự cạnh tranh để có đơn hàng xuất khẩu. Tuy nhiên, DN hiện phải vay vốn với lãi suất lên tới 9-10%/năm, chi phí lãi vay khi cộng vào đơn giá các mặt hàng sẽ khiến DN không đủ sức cạnh tranh về giá. Vì vậy, ông An cho rằng, ngành ngân hàng nên lập mặt bằng lãi suất cho vay mới, duy trì ổn định quanh mức 6,5%/năm. Đồng quan điểm, đại diện Công ty Cổ phần Taxi Mai Linh cũng đề nghị các mức lãi suất ưu đãi không nên quá 6%/năm trong năm 2020, không quá 9%/năm trong năm 2021.
Mong muốn giảm lãi suất cho vay của DN không phải chỉ đến thời kỳ Covid-19 mới được nêu ra, mà là nguyện vọng xuyên suốt từ năm này qua năm khác. Nhưng thực tế, việc giảm lãi suất cho vay sâu hơn nữa dù trong hoàn cảnh nào cũng không hoàn toàn nằm trong tay ngân hàng, bởi lãi suất phụ thuộc vào nhiều yếu tố của nền kinh tế vĩ mô như lạm phát, giá cả hàng hóa... Với các ngân hàng thương mại, ông Nguyễn Đình Vinh, Phó Tổng Giám đốc Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam (VietinBank) cho hay, ngân hàng là một loại hình doanh nghiệp đặc biệt, luôn phải huy động các nguồn vốn. Trong bối cảnh này, ngân hàng đều gặp khó trong việc huy động nguồn vốn giá rẻ, nên các ngân hàng đều phải tiết giảm chi phí để cung cấp cho thị trường những khoản vay ưu đãi nhất.
Không phải "muốn là được"?
Hơn nữa, bối cảnh kinh tế hiện nay còn đưa ra một thực tế trái ngược, đó là lãi suất thấp nhưng tín dụng lại tăng trưởng rất thấp, điều này kéo theo sự ảnh hưởng tới lợi nhuận các ngân hàng. Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (NHNN) thống kê, tăng trưởng tín dụng tháng 1 đạt 0,1%, tháng 2 tăng 0,07%, tháng 3 tăng 1,1%, tháng 4 tăng 1,42%, và đến trung tuần tháng 5 khoảng 1,2%. Nguyên nhân là do cầu tín dụng của DN rất yếu, nhiều DN có dòng tiền trả nợ nhưng không có kế hoạch vay mới, hoặc một nguyên nhân nữa là DN có nhu cầu nhưng lại khó tiếp cận vốn vay.
Thế nên, ông Mạc Quốc Anh, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội DN nhỏ và vừa TP Hà Nội cho rằng, nhiều DN phản ánh, khi làm thủ tục cho vay, các chuyên viên, nhân viên ngân hàng không hiểu rõ các thủ tục hướng dẫn, hoặc không đọc kỹ hỗ trợ vay vốn của DN nên khi hướng dẫn, phối hợp với các bộ phận khác của hệ thống ngân hàng đã không xây dựng được bộ hồ sơ chuẩn, hoặc không phê duyệt hồ sơ của DN. Điều này đã ảnh hưởng đến khả năng vay vốn cũng như tiến độ giải ngân của hệ thống ngân hàng.
Bên cạnh đó, theo ông Nguyễn Quốc Hùng, Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế, ngân hàng không thể cho vay khi đầu ra của DN gặp khó khăn, chưa chứng minh được hiệu quả của khoản vay. Thậm chí, vị này còn cho hay, có hiện tượng DN hoạt động khó khăn 1-2 năm nay, đã vào danh sách có nợ xấu nhưng thời điểm này lại kiến nghị gửi NHNN là không tiếp cận được vốn vay dù nằm trong đối tượng bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19. Chính vì thế, các ngân hàng đã khẳng định không thể hạ chuẩn vay vốn, để đảm bảo an toàn nguồn vốn cũng như an toàn hoạt động của chính hệ thống.
Những vấn đề trên cho thấy, thiết lập một mặt bằng vay vốn lãi suất thấp hơn là nhu cầu chính đáng của DN. Không những thế, các ngân hàng thương mại cũng có mong muốn này để thúc đẩy tín dụng, tăng doanh thu trong bối cảnh kinh tế khó khăn như hiện nay. Tuy nhiên, đây không phải vấn đề "muốn là được" mà phải tính toán trên nhiều bối cảnh thực tế cũng như tác động về lâu về dài. Hơn nữa, lãi suất giảm, nhưng cũng không phải DN "muốn là được" vay, bởi phải đáp ứng được các tiêu chuẩn, quy chuẩn của ngành ngân hàng. Do đó, điều quan trọng là các DN phải có những phương án kinh doanh khả thi, có kế hoạch và chiến lược đầu tư hiệu quả để việc tiếp cận vốn vay không còn là trở ngại, để ngân hàng có thể "yên tâm" giải ngân, đến lúc đó, hệ thống tín dụng được đảm bảo thì lãi suất cho vay sẽ có thêm dư địa để giảm xuống.
BIDV giảm lãi suất cho vay 2%/năm Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) công bố tiếp tục giảm lãi suất cho vay đối với khách hàng bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19. Đối với dư nợ hiện hữu, BIDV cơ cấu lại nợ, giãn thời gian trả nợ gốc, lãi và giảm đến 2%/năm (đối với các khoản vay bằng VNĐ) cho các doanh nghiệp...