Giuseppe Tornatore: Cây đại thụ của điện ảnh Italia hiện đại

Nhắc đến Giuseppe Tornatore, hẳn nhiều người trong nghề điện ảnh đều tường tận nhưng phần đông khán giả đại chúng yêu phim sẽ lắc đầu.

Nhưng nếu nhắc lại 2 tác phẩm nổi tiếng của ông là Rạp chiếu bóng thiên đường ( Cinema Paradiso) và Melèna thì hầu như ai cũng phài à lên một tiếng…

Đạo diễn Giuseppe Tornatore

Giuseppe Tornatore sinh năm 1956 tại khu cư xá Bagheria nhỏ bé nằm gần Palero, đảo Sicily. Cha của ông – từng là người đứng đầu một tổ chức công đoàn khá lớn tại Italia, đã nuôi dưỡng và vun đắp niềm say mê thế giới sân khấu và điện ảnh của Tornatore. Ngay từ khi 16 tuổi, đang là sinh viên tại một trường cao đẳng ở địa phương, chàng trai Tornatore đã đứng đầu một nhóm bạn bè dàn dựng những vở kịch của hai kịch tác gia có tiếng tại Italia là Piradello và De Philippo. Đồng thời Tornatore cũng đã đặt bước chân đầu tiên vào lĩnh vực điện ảnh – dàn dựng bộ phim ngắn Xe thổ mộ khiến các ông chủ của RAI – tập đoàn sản xuất radio – truyền hình Italia chú ý tới. Tornatore làm việc khá lâu trong lĩnh vực truyền hình, là tác giả của nhiều bộ phim dành cho màn ảnh nhỏ, đáng chú ý là các phim Chân dung tên kẻ cắp ( Ritratto di un rapinatore, 1981) và Nhật ký của Guttuso ( Diario di Guttuso, 1982).

Cảnh trong phim Malèna

Vào năm 1984, Tornatore cộng tác cùng đạo diễn Giuseppe Ferrara đã cho ra mắt bộ phim Một trăm ngày ở Palermo ( Cento giorni a Palermo) lần đầu tiên đụng chạm tới tổ chức maphia ở địa phương này. Hai năm sau, tự cho rằng mình đã đạt tới độ chín của việc dàn dựng những bộ phim dài hơi nên một mình ông quay bộ phim Il camorrista, chuyển thể theo cuốn tiểu thuyết của nhà văn Giuseppe Marrazzo. Bộ phim này ngay lập tức đạt doanh thu cao và chiếm nhiều giải thưởng có tiếng tại các liên hoan phim trong nước. Nhà sản xuất phim danh tiếng Franco Cristaldi nhận dạng ngay ra ở Tornatore một đạo diễn nhiều hứa hẹn. Ông bầu này liền đỡ đầu cho Tornatore làm bộ phim thứ hai với tên gọi Rạp chiếu bóng thiên đường ( Cinema Paradiso, 1988). Bộ phim lập tức mang tới cho Tornatore sự nổi tiếng trên toàn thế giới. Rạp chiếu bóng thiên đường khiến liên hoan phim Cannes rúng động, được trao giải Oscar cho Phim nước ngoài hay nhất, giải BAFTA của Viện hàn lâm Điện ảnh Anh quốc hay César… Kể từ thời gian này trở đi, mỗi bộ phim tiếp theo của Tornatore đều được giới điện ảnh thế giới nôn nóng chờ đợi.

Il camorrista – Bộ phim dài hơi đầu tay của đạo diễn Giuseppe Tornatore

Đạo diễn Giuseppe Tornatore gắn bó mật thiết với mảnh đất quê hương – đảo Sicily và như môt lẽ tự nhiên tình yêu này đã thể hiện trong những tác phẩm điện ảnh của ông. Tornatore đã nhiều lần đề cập tới lịch sử của đảo Sicily trong các bộ phim tài liệu của mình. Ví như phim Những tộc người ít ỏi ( Le minoranze etniche in Sicilia, 1982) ông quay ngay từ khi còn ngồi trên ghế trường cao đẳng và đã được trao Giải nhất tại LHP Salerno. Hay ông ca ngợi đảo Sicily trong bộ phim Thanh kiếm và ba lá chắn. Phim này được tạo nên bởi hơn 500 trích đoạn từ 100 bộ phim khác nhau phản ánh cuộc sống của hòn đảo này. Nhiều những nhân vật trong các bộ phim của Tornatore là người dân của đảo Sicily. Đạo diễn thường nghĩ ra một địa danh không có thực trên hòn đảo này và để các nhân vật của mình sống, hành động trên mảnh đất ấy. Ví dụ như nhân vật chính trong phim Rạp chiếu bóng thiên đường là cư dân của thị trấn Giancaldo, một địa danh được nghĩ ra thuộc đảo Sicily; còn địa điểm hành động trong phim Malèna (2000) là thành phố Castelcuto cũng là sản phẩm tưởng tượng của đạo diễn Tornatore. Bộ phim Baarìa công chiếu năm 2009 phản ánh sự việc xẩy ra trên chính quê hương của ông đạo diễn đáng coi là một ngoại biệt.

Hình ảnh không thể quên trong Rạp chiếu bóng thiên đường

Hầu như trong tất cả các bộ phim của mình, Giuseppe Tornatore đều cộng tác với nhà soạn nhạc Italy nổi tiếng Ennio Morricone. Đạo diễn thừa nhận giữa hai người có một mối quan hệ lạ lùng, có phần thần bí. Tornatore nhiều lần khẳng định rằng, quan điểm về âm nhạc dành cho điện ảnh ở ông được hình thành là nhờ nhạc sỹ Morricone: “Ông ta viết ra những đoạn nhạc riêng lẻ và sau đó dành chúng cho đạo diễn tiếp tục tự sử dụng. Làm như chính đạo diễn là nhà soạn nhạc của bộ phim tương lai. Sự liên kết các phần nhạc ấy là cả một cuộc phiêu lưu”.

Tornatore thường không trực tiếp viết lấy kịch bản. Ông dành thời gian để làm những công việc khác liên quan đến thế giới nghệ thuật. Ví như bắt đầu từ những năm 1990, Tornatore tích cực tham gia vào dự án Philip Morris là hoạt động nhằm phục hồi lại những bộ phim kinh điển của Điện ảnh Italia. Hoặc lên lớp về thẩm mỹ học tại trường đại học tại Palermo – thành phố quê hương. Vào năm 2010, ông tham gia vào một công việc chưa từng làm bao giờ – soạn thảo tập ảnh về Monica Bellucci – nữ diễn viên mà ông hết lòng ca ngợi. Đạo diễn Tornatore cũng có thành công về âm nhạc riêng của mình, ông đã sáng tác bài hát Ricordare dành cho bộ phim Sự giả dối hào nhoáng của ông.

Đạo diễn Giuseppe Tornatore

“Nghệ thuật và Văn hóa có mối quan hệ trực tiếp tới những quan niệm về cái đẹp. Mà cái đẹp, bằng những phương cách hoàn hảo nhất của mình, lại giúp con người tạo dựng nên sự kết nối cộng đồng” – Giuseppe Tornatore thường nói như vậy.

Rạp chiếu bóng thiên đường cho đến tận hôm nay vẫn là tác phẩm thành công nhất của Tornatore. Chính bộ phim này đã khẳng định vị trí của ông trong đời sống Nghệ thuật thứ 7 ở Italia và mang lại cho đạo diễn nhiều giải thưởng quốc tế cao quý nhất. Nhiều bộ phim khác của đạo diễn này cũng được trao giải thưởng tại các Liên hoan phim ở Italia hay ở nước ngoài như Với họ mọi điều đếu tốt đẹp (Stanno tutti bene, 1990), Malèna, Truyền thuyết năm 1900 ( La leggenda del pianista sull’oceano, 1998), Người đàn bà xa lạ ( La sconosciuta, 2006), Baarìa…

Đạo diễn Giuseppe Tornatore

“Tôi không biết tôi có tài hay không. Một số người nói rằng tôi có tài, nhưng chính tôi không xác định chắc chắn được điều đó. Và tôi vẫn hy vọng rằng tôi sẽ không nhận biết được điều này!”- Giusppe Tornatore nói.

Theo thegioidienanh.vn