Giúp bé học nói

Thay vì bập bẹ học nói, có những trường hợp bé đã hai-ba tuổi nhưng nhất định “im hơi lặng tiếng”, gặp chuyện bất bình chỉ khóc la như trẻ sơ sinh…

Không trò chuyện với bé…

Bé sau khi sinh chỉ có một ngôn ngữ duy nhất: khóc. Nhiều phụ huynh không nói chuyện với con vì nghĩ bé không hiểu ngôn ngữ người lớn. Khi con khóc, phụ huynh chỉ kiểm tra xem có “xì trum” không; nếu không, sẽ cho con bú trong im lặng, cho ăn trong âm thầm… Mãi đến khi thấy con người ta bi bô, chỉ gì biết nấy, còn con mình một tuổi vẫn chỉ biết khóc, la… mới lo lắng đưa con đi khám vì chậm nói.

“Khoán” cho người giúp việc

Mẹ nghỉ sinh chỉ được từ bốn đến sáu tháng, sau đó nhờ ông bà chăm sóc bé để đi làm, nếu không có người thân sẽ nhờ đến cô giúp việc nuôi bé. Đã có trường hợp, khi người lớn ra khỏi nhà chỉ còn bé và cô giúp việc. Cha mẹ đi làm về mệt, bé lại tiếp tục ngủ với cô giúp việc. Cha mẹ thấy con 20 tháng vẫn chưa nói, đưa đi khám kết quả hoàn toàn bình thường. Nghi hoặc, người mẹ bỏ việc về nhà giữa chừng, thấy cô giúp việc nằm xem phim bộ, còn bé thì mò mẫm tự chơi. Biết được nguyên nhân con chậm nói, người mẹ mới ra sức dạy con, gần con, nhưng mãi 28 tháng bé mới nói, mà nói ngọng. Chỉ sau khi được đi mẫu giáo, bé mới nói tốt và biết kể chuyện cho mẹ nghe.

Người lớn nói bậy

Tại các gia đình đông người, nhiều bé mau biết nói, nhưng do không nhất quán trong việc dạy bé học nói nên ai thích gì dạy nấy hoặc chọc bé. Cũng có trường hợp người này mắng người kia những từ ngắn gọn như “câm mồm” chẳng hạn. Bé học nhanh, cũng hét lên “câm mồm” khi gặp người lớn. Nghe buồn cười nên không bắt lỗi. Ít ai ngờ điều này hình thành thói quen xấu trong lời ăn tiếng nói của bé sau này.

Dạy con

Ngay từ khi còn trong bụng mẹ, bé đã biết nghe, đó là lý do các nhà khoa học khuyên cho trẻ nghe nhạc để thông minh. Trò chuyện ngay khi bé còn là bào thai cũng là cách giúp bé mau biết nói. Sau khi bé chào đời, cha mẹ nên tập cho bé làm quen với âm thanh qua các bài hát ru. Nếu, không biết hát ru, hãy hát những bài nhạc có giai điệu da diết để bé dễ ngủ. Bé mới sinh chỉ có một ngôn ngữ duy nhất là khóc: đòi ăn cũng khóc, ướt cũng khóc, khó chịu cũng khóc… Cha mẹ cần giải mã tiếng khóc của bé để đáp ứng nhu cầu. Bên cạnh đó là “tám” với bé. Chẳng hạn như dỗ dành lúc bé đói: “Có ngay, con yêu”. Khi nói chuyện cần nhìn vào mắt bé để bé hiểu là đang trò chuyện với bé. Dần dần, bé sẽ biết lắng nghe, chờ đợi, thay vì gào thét, gắt gỏng, hối thúc khi đòi ăn hoặc bị ướt, bị dơ…

Ba tháng biết lẫy, bảy tháng biết bò. Khi biết bò, bé rất thích sờ soạng, nếm, ngậm để khám phá thế giới xung quanh. Hãy tận dụng tâm lý này để dạy bé nói. Dạy bé học nhanh nhất là đơn âm và nhắc đi nhắc lại nhiều lần, bé sẽ mau biết nói. Ví dụ như bé giơ tay đòi bế thì nói ngay “bế”. Dạy bé học nói bằng cách trò chuyện, giải thích khi tắm, thay tã, đi vệ sinh… Điều này tuy đơn giản, nhưng giúp bé tích lũy vốn từ nhiều hơn, biết được mối liên hệ giữa nói và làm. Nên dạy nói cho bé kèm với thói quen sinh hoạt hàng ngày càng sớm càng tốt. Đã có không ít trường hợp, người mẹ đưa bô cho con khi mới biết bò và nói: “bô”. Sau đó, mỗi lần bé muốn đi “nặng” hoặc đi “nhẹ” thì bế ra bô xi. Chỉ vài tháng sau, mỗi lần muốn đi vệ sinh bé sẽ hét “bô” và khi bé biết đi, sẽ tự tìm bô để giải quyết “chuyện riêng” mà không phiền đến ai.

Khi dạy bé nói, nếu thấy bé không phản ứng thì nên thử xem tai bé có vấn đề hay không. Theo BS Đỗ Hồng Giang – BV Tai Mũi Họng TP.HCM thì từ bảy-chín tháng, bé thích các đồ chơi tạo ra âm thanh nên thử thính lực của bé bằng cách vỗ tay, gõ trống… xem bé có quay lại nhìn theo hướng phát ra tiếng động hay không. Nếu bé không có phản ứng với những tiếng động to bất thường thì nên đi khám để điều trị điếc sớm, bé mới có thể nói được.

Trong trường hợp bé nói những từ “người lớn”, BS Phạm Ngọc Thanh – BV Nhi Đồng 1 TP.HCM khuyên: “Cần sửa ngay khi thấy bé nói sai, làm sai. Người lớn trong gia đình chính là tấm gương để bé nhìn vào mỗi ngày”.

Theo PNO