Giải pháp ngăn ngừa sốt xuất huyết hiệu quả và lâu dài

Muỗi vằn truyền bệnh sốt xuất huyết trú ngụ ngay trong nhà. Do đó, duy trì một số thói quen trong gia đình có thể ngăn ngừa mắc và lây truyền sốt xuất huyết hiệu quả.

Cần loại bỏ môi trường thuận lợi cho lăng quăng phát triển – ẢNH: SHUTTERSTOCK

Ổ truyền bệnh sốt xuất huyết ở ngay trong nhà

Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm cấp tính, có thể gây thành dịch do virus Dengue gây ra. Bệnh lây lan do muỗi vằn đốt người bệnh nhiễm virus, sau đó truyền bệnh cho người lành qua vết đốt. Nếu diễn biến nặng, bệnh có thể gây tử vong do xuất huyết nội tạng, suy đa tạng, xuất huyết não.

Theo Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế), từ đầu năm đến nay trên cả nước đã ghi nhận hơn 60.000 người mắc sốt xuất huyết do virus Dengue. Số mắc và tử vong 9 tháng năm nay tuy giảm so với cùng kỳ năm 2019, nhưng hiện đang trong mùa mưa, là môi trường thuận lợi cho đàn muỗi truyền bệnh phát triển và tiềm ẩn nhiều nguy cơ dịch sốt xuất huyết bùng phát.

Muỗi vằn là trung gian truyền virus gây bệnh sốt xuất huyết. Mật độ muỗi càng cao, nguy cơ lây nhiễm và bùng phát dịch càng lớn. Đời sống của chúng gắn bó mật thiết với con người: hút máu người truyền bệnh và đẻ trứng ở các dụng cụ chứa nước sạch. Chúng hoàn toàn không đẻ ở ao tù, nước thải bẩn.

Các ổ lăng quăng (bọ gậy) thường gặp trong nhà là: lọ hoa, bát nước kê chân chạn; khay nước tủ lạnh, nước đọng ở điều hòa nhiệt độ, chậu cây cảnh, bể/bồn chứa nước trong buồng tắm; bể nước nhà vệ sinh không có nắp đậy; các vỏ chai, vật chứa nước đọng.

Bên ngoài nhà, các ổ lăng quăng thường có trong dụng cụ chứa nước không có nắp đậy; bể cảnh, chậu cây bonsai. Thậm chí, có thể gặp ở những nơi chỉ chứa một lượng nhỏ nước sạch như: tấm bạt đọng nước, các mảnh ly, cốc, chum vỡ; vỏ dừa, lốp xe hỏng; các hốc cây, hốc tre, nứa. Thậm chí, ổ bọ gây sốt xuất huyết là những nơi con người ít ngờ tới, như trong các các kẽ lá (dừa, chuối)…

Cá cảnh giúp sức chặn dịch

Theo Cục Y tế dự phòng, sốt xuất huyết chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, chưa có vắc xin phòng bệnh. Loại bỏ lăng quăng là biện pháp đơn giản và hiệu quả để phòng chống dịch sốt xuất huyết.

Cần loại bỏ lăng quăng và loại bỏ môi trường thuận lợi cho muỗi đẻ trứng, như: đậy kín các dụng cụ chứa nước bằng nắp, vải màn, ni lông ngăn không cho muỗi vào đẻ trứng. Thả cá cảnh hoặc các tác nhân sinh học ăn bọ gậy trong dụng cụ chứa nước. Lật úp các vật dụng chứa nước như: xô, chậu, máng nước gia cầm…

Thu dọn rác thải, kể cả dụng cụ chứa nước tự nhiên, nhân tạo (chai, lọ, lu, vò vỡ, vỏ đồ hộp, lốp xe hỏng, vỏ dừa…), lọc nước loại bỏ lăng quăng. Đối với bẫy kiến, lọ hoa, chậu cây cảnh, khay nước tủ lạnh, điều hòa trong gia đình, cần cho dầu hoặc muối, hoặc hóa chất diệt lăng quăng vào để ngăn lăng quăng phát triển.

Lưu ý, muỗi vằn đẻ trứng ở những nơi chứa nước sạch (nước ăn, nước mưa). Nếu không may bị khô cạn, trứng muỗi bám chắc trên thành dụng cụ chứa nước, có thể chờ đến 6 tháng, khi dụng cụ có nước trở lại, chúng tiếp tục phát triển thành lăng quăng, rồi hình thành muỗi, hút máu người và truyền bệnh.

Do đó, trong gia đình, cần cọ rửa thành các dụng cụ chứa nước thường xuyên bằng bàn chải cứng để diệt sạch trứng muỗi bám trên bề mặt. Nên thực hiện ít nhất 1 tuần/lần, vì trong điều kiện thuận lợi, chỉ mất 7 ngày để trứng phát triển thành muỗi trưởng thành.

Phun hóa chất diệt muỗi không hiệu quả lâu dài

Chống dịch chỉ bằng cách chờ đợi ngành y tế phun hóa chất diệt muỗi sẽ không hiệu quả lâu dài. Phun hóa chất diệt muỗi chỉ có tác dụng diệt ngay đàn muỗi trưởng thành truyền bệnh và áp dụng chống dịch tại một thời điểm nhất định, sau đó nồng độ hóa chất giảm dần, muỗi vằn tiếp tục chu kỳ sinh đẻ, cho ra đời lứa muỗi truyền bệnh mới.

Mỗi người dân cần duy trì những biện pháp cơ bản để loại bỏ bọ gậy thành muỗi, phòng muỗi đốt (kem xua muỗi, ngủ màn…) là những biện pháp ngăn ngừa lây truyền sốt xuất huyết hiệu quả nhất. Ngoài ra, thả cá hoặc đậy kín các dụng cụ chứa nước trong gia đình cũng rất hiệu quả để loại bỏ bọ gậy, ngăn ngừa muỗi đẻ trứng, giảm nguồn lây truyền bệnh.

Theo Bộ Y tế