Giải mã những hiểu lầm phổ biến về vitamin

Uống vitamin khi không cần thiết không chỉ lãng phí về tiền bạc mà còn có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe.

Hiểu lầm: Bất cứ ai cũng có thể được lợi từ vitamin tổng hợp

Đầu những năm 1900, người ta chưa từng nghe nói đến những bệnh do thiếu vitamin: Ngày nay, bạn cực kỳ khó có thể bị thiếu vitamin nghiêm trọng. Hầu hết các thực phẩm đóng gói sẵn đều giàu vitamin. Chắc chắn, hầu hết chúng ta có thể làm được với thêm một hai phần ăn hàng ngày từ nông sản, nhưng một vitamin tổng hợp không làm tốt công việc thay thế cho những sản phẩm đó. Các loại vitamin tổng hợp có thể có hàng chục thành phần, nhưng thực vật có hàng trăm hợp chất hữu ích khác. Nếu bạn chỉ uống vitamin tổng hợp, bạn sẽ thiếu rất nhiều hợp chất có thể mang lại lợi ích.

Hiểu lầm: Một loại vitamin tổng hợp có thể bù đắp cho chế độ ăn xấu

Một “chính sách bảo hiểm” trong một viên thuốc? Giá mà nó được như vậy. Một nghiên cứu trên tạp chí Archives of Internal Medicine đã xem xét những phát hiện từ nghiên cứu Sáng kiến Sức khỏe Phụ nữ, một nghiên cứu dài ngày với hơn 160.000 phụ nữ ở độ tuổi trung niên. Số liệu cho thấy những người uống vitamin tổng hợp không khỏe mạnh hơn những người không uống, ít nhất là khi nói đến những bệnh nặng như ung thư, bệnh tim, đột quỵ. Ngay cả những phụ nữ có chế độ ăn uống kém, việc uống vitamin cũng không giúp được gì.

Hiểu lầm: Vitamin C chống cảm lạnh

Vào những năm 1970, nhà khoa học từng được giải Nobel Linus Pauling đã phổ biến ý tưởng rằng vitamin C có thể ngăn ngừa cảm lạnh. Ngày nay, các nhà thuốc có đủ các loại thuốc từ vitamin C. Nhưng đừng để bị thôi mien bởi chúng. Vào năm 2013, các nhà khoa học đã phân tích một loạt các nghiên cứu trong nhiều thập kỷ trở lại đây, bao gồm hơn 11.000 đối tượng để đi đến một kết luận đáng thất vọng: Vitamin C không ngăn ngừa được cảm lạnh, ngoại trừ ở các vận động viên marathon, vận động viên trượt tuyết và binh lính trong các bài tập dưới nước. Chất dinh dưỡng này có thể giúp bạn khỏi cảm lạnh nhanh hơn một ngày, nhưng chỉ uống vitamin C sau khi các triệu chứng đã phát tác không giúp ích gì; Các nhà nghiên cứu kết luận rằng bệnh nhân có thể tự quyết định xem việc uống thuốc quanh năm vì lợi ích tối thiểu có đáng với số tiền bỏ ra hay không.

Hiểu lầm: Vitamin có thể ngăn ngừa bệnh tim

Đã có lúc các nhà khoa học các vitamin chống oxy hóa như C, E và beta-carotene có thể ngăn ngừa bệnh tim nhờ giảm sự tích tụ của các mảng bám gây tắc động mạch. Các vitamin B cũng đầy hứa hẹn, vì folate, B6 và B12 giúp giáng hóa a-xít amin homocysteine và nồng độ homocysteine cao có liên quan đến bệnh tim. Thật không may, không hy vọng nào trong số này là sự thật. Phân tích 7 thử nghiệm vitamin E đã kết luận rằng nó không làm giảm nguy cơ đột quỵ hoặc tử vong do bệnh tim. Nghiên cứu cũng xem xét kỹ lưỡng 8 nghiên cứu về beta-caroten và xác định rằng, thay vì ngăn ngừa bệnh tim, những chế phẩm bổ sung này lại làm tăng nhẹ nguy cơ tử vong. Điều tương tự cũng đúng với các ứng cử viên vitamin triển vọng khác. Thay vì uống thuốc, Hội Tim Mỹ khuyên bạn nên ăn một chế độ ăn đa dạng giàu trái cây, rau và ngũ cốc nguyên hạt.

Hiểu lầm: Uống vitamin có thể bảo vệ chống ung thư

Các nhà nghiên cứu biết rằng các phân tử không ổn định được gọi là gốc tự do có thể làm tổn hại ADN của tế bào, làm tăng nguy cơ ung thư. Họ cũng biết rằng chất chống oxy hóa có thể ổn định các gốc tự do, về mặt lý thuyết khiến chúng ít nguy hiểm hơn nhiều. Vậy tại sao không dùng thêm một số chất chống oxy hóa để bảo vệ bạn chống lại ung thư? Bởi vì nghiên cứu cho đến nay cho thấy việc uống những viên thuốc như vậy không mang lại điều gì tốt. Một số nghiên cứu đã thử và không tìm thấy lợi ích, như một nghiên cứu chia ngẫu nhiên 5.442 phụ nữ vào nhóm uống giả dược hoặc phối hợp vitamin B. Trong quá trình nghiên cứu hơn 7 năm, tất cả phụ nữ đều có tỷ lệ ung thư và tử vong do ung thư tương đương nhau.

Hiểu lầm: Vitamin tổng hợp không gây hại

Nhiều người nghĩ rằng, ừ thì vitamin có thể không giúp ích gì, nhưng nó cũng vô hại. Tuy nhiên, một loạt các nghiên cứu quy mô lớn đã xua tan suy nghĩ này. Sự thay đổi bắt đầu với một nghiên cứu lớn về viên beta-carotene. Mục đích của nghiên cứu là để kiểm tra xem chất chống oxy hóa này có thể ngăn ngừa ung thư phổi hay không, nhưng thay vào đó, các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra sự gia tăng đáng ngạc nhiên về ung thư phổi và tử vong ở những nam giới hút thuốc lá có sử dụng chất bổ sung. Sau đó, một nghiên cứu kéo dài 10 năm từ năm 2017 đã xem xét hơn 77.000 người trưởng thành trên 50 tuổi cho thấy bổ sung vitamin B6 và B12 làm tăng nguy cơ ung thư phổi cho nam giới (mặc dù không tăng với phụ nữ). Một số nghiên cứu khác đã làm dấy lên mối lo ngại rằng uống axit folic liều cao có thể làm tăng nguy cơ ung thư đại tràng. Điểm mấu chốt: Vitamin an toàn khi bạn nhận được chúng trong thực phẩm, nhưng ở dạng thuốc viên, chúng có thể hoạt động giống như một loại thuốc, với khả năng gây ra tác dụng ngoài dự kiến và đôi khi nguy hiểm.

Sự thật: Bổ sung vitamin D có thể giúp ích

Bất chấp những nghiên cứu tiêu cực về bổ sung vitamin, có một loại có vẻ sáng sủa hơn. Vitamin D dường như bảo vệ chống lại một danh sách dài các bệnh: Nam giới có mức vitamin D đầy đủ có nguy cơ đau tim chỉ bằng khoảng một nửa so với những nam giới thiếu vitamin này. Và nhận đủ vitamin D dường như làm giảm nguy cơ mắc ít nhất nửa tá bệnh ung thư. Vitamin D được mệnh danh là “vitamin ánh nắng”: Cơ thể tạo ra nó khi ánh nắng chiếu vào da. Tuy nhiên, nhờ vào kem chống nắng (một thứ tốt!) Và thói quen nghiện việc (hay nghiện TV), nhiều người không nhận được đủ vitamin này. Để bù đắp, NIH khuyến nghị hầu hết người trưởng thành nên uống 600 IU vitamin D mỗi ngày, hoặc 800 IU sau 70 tuổi.

Sự thật: Phụ nữ định có con nên uống vitamin

Có một nhóm có lẽ nên duy trì việc uống vitamin: những phụ nữ dự định sinh con. Một người phụ nữ nhận đủ lượng vitamin B folate sẽ ít có khả năng sinh con bị dị tật bẩm sinh ảnh hưởng đến tủy sống. Vì tủy sống bắt đầu phát triển cực kỳ sớm – trước khi người phụ nữ biết mình mang thai – an toàn nhất là nên uống 400mcg axit folic (dạng tổng hợp của folate) hằng ngày khi bắt đầu cố gắng mang thai. Axit folic không cần thiết cho phần còn lại của dân số. Theo CDC, chưa đến 1% người Mỹ, bao gồm cả phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, thiếu folate, một phần nhờ quy định tất cả các sản phẩm ngũ cốc đều được bổ sung axit folic, theo CDC.

Cẩm Tú

Theo RD