Giải mã cách Covid-19 ‘trốn’ miễn dịch

Trà Linh17:43 20/06/2021

Chuyên trang News Medical Life Sciences dẫn kết quả một nghiên cứu mới cho hay SARS-CoV-2 (vi rút gây ra dịch Covid-19) có thể “lẩn trốn” hệ miễn dịch và lây lan nhanh chóng nhờ cơ chế hợp nhất với các tế bào trong cơ thể bệnh nhân.

Ảnh minh họa: Shutterstock

Qua quá trình nghiên cứu, các nhà khoa học của Anh, Đức và Nam Phi đã phát hiện SARS-CoV-2 có thể bắt đầu quá trình hợp nhất với các tế bào ở phổi người chỉ trong vòng 6 giờ sau khi xâm nhập vào hệ hô hấp.

Hơn nữa, việc bổ sung các kháng thể trung hòa (loại kháng thể được cơ thể sinh ra sau khi khỏi bệnh hoặc chủng ngừa nhằm chống lại mầm bệnh) hay huyết tương (từ người mắc Covid-19 đã khỏi) khi đó sẽ không thể ngăn chặn sự sinh sôi của vi rút theo cách này.

Giám đốc HCDC: “Biến chủng Delta 3 ngày tạo ra một chu kỳ lây Covid-19 ở TP.HCM”

Hiện tượng hợp bào như trên dễ quan sát ở phổi của bệnh nhân Covid-19. SARS-CoV-2 sau khi hợp nhất với tế bào của cơ thể sẽ khiến các kháng thể khó nhận ra chúng, từ đó qua mặt hệ miễn dịch.

Nhóm nghiên cứu khuyến nghị trong tương lai, các chiến lược phòng ngừa và điều trị Covid-19 cần phải xem xét nhiều hơn đến khả năng hợp nhất của SARS-CoV-2 với tế bào trong cơ thể người bệnh. Bởi đây là chìa khóa quan trọng giúp hạn chế độc lực và khả năng lây lan của vi rút.

Tiêm vaccine COVID-19 phải sốt, đau người mới sinh kháng thể: Chuyên gia nói gì?

Nhiều người cho rằng, sau khi tiêm vaccine COVID-19, ai sốt, đau nhức người thì cơ thể mới sinh kháng thể, điều này có đúng?

Theo PGS-TS Dương Thị Hồng, Phó Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, Trưởng Văn phòng Tiêm chủng mở rộng quốc gia, sau tiêm vaccine việc cơ thể sẽ tiếp xúc với một kháng nguyên lạ.

Phản ứng bình thường của cơ thể là huy động hệ miễn dịch chống lại và tiêu diệt kháng nguyên lạ đó, đồng thời tạo trí nhớ miễn dịch, hay còn gọi là kháng thể để chống lại những đợt tấn công tiếp theo của kháng nguyên. Những phản ứng miễn dịch đó biểu hiện ra bên ngoài như đau tại chỗ tiêm, sốt, đau người, đau mệt mỏi... ở mức độ khác nhau.

Tuy nhiên, tùy cơ địa mỗi người phản ứng sau tiêm vaccine là khác nhau. Không phải ai sau tiêm cũng có biểu hiện phản ứng và điều này không phản ánh việc tạo miễn dịch của vaccine. Để đánh giá miễn dịch sau tiêm chính xác cần xét nghiệm máu định lượng kháng thể.

"Thực tế vaccine là một trong những sinh phẩm an toàn nhất. Các vaccine trước khi được đưa vào sử dụng đều được đánh giá tính an toàn và hiệu quả, đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của Tổ chức Y tế thế giới và Bộ Y tế. Còn việc cơ thể phản ứng hay không phản ứng chứng minh người đó có hay không có kháng thể thì chưa chính xác", bà Hồng nói.

PGS - TS Dương Thị Hồng, Phó Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, Trưởng Văn phòng Tiêm chủng mở rộng quốc gia.

Chung quan điểm, PGS-TS Trần Đắc Phu, nguyên Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế), cố vấn Trung tâm Đáp ứng khẩn cấp sự kiện y tế công cộng Việt Nam nêu rõ, không phải cứ tiêm xong vaccine COVID-19 gặp phản ứng thì mới chứng minh cơ thể một người đã sản sinh ra kháng thể chống lại virus.

Về cơ bản có hay không sinh kháng thể phụ thuộc từng người, và người đó phải được xét nghiệm mới biết được. "Không phải ai khi tiêm vaccine đều sinh kháng thể ngay, kể cả người phản ứng sốt hay không sốt. Cũng không thể khẳng định người bị sốt sau khi tiêm sẽ có kháng thể hoặc nhiều kháng thể hơn người không phản ứng gì. Việc này tuỳ thuộc vào thể trạng của từng người. Thậm chí có trường hợp người gặp phản ứng nhưng không sinh nhiều kháng thể bằng người chẳng có phản ứng gì" , ông Phu nói.

Theo BS Trương Hữu Khanh, Trưởng khoa Nhiễm - Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng I TP.HCM, việc sinh miễn dịch hay không sau tiêm vaccine COVID-19 là do miễn dịch, cơ địa của mỗi người. Việc cơ thể phản ứng không liên quan hay chứng minh rằng người đó có kháng thể chống lại virus.

"Giống như việc có vaccine sau khi tiêm tạo miễn dịch hơn 90% nhưng có vaccine thì chỉ được trên 70% hoặc trên 80%. Vì vậy nói sốt, đau người hay sưng chỗ tiêm là sinh miễn dịch thì không dựa căn cứ khoa học nào cả. Thậm chí có người tiêm xong còn không thể sinh miễn dịch dù cơ thể phản ứng", BS Khanh nói.

Còn theo BS CKII Nguyễn Hồng Hà, nguyên Phó Giám đốc Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, Phó Chủ tịch Hội Truyền nhiễm Việt Nam, phản ứng của mỗi người đối với tác nhân bên ngoài đưa vào đều khác nhau. Người phản ứng mạnh, người phản ứng ít, người phản ứng nặng, người phản ứng nhẹ thậm chí không phản ứng. Cho nên, tuỳ vào mỗi người mà sẽ sinh được tỷ lệ kháng thể nhất định sau khi tiêm vaccine chứ không phụ thuộc vào việc người đó phản ứng thế nào khi tiêm vaccine.

"Nhiều người sau tiêm không thể có kháng thể 100%. Điều này phụ thuộc vào hệ miễn dịch của mỗi người, người nào miễn dịch tốt thì sản sinh nhiều kháng thể. Còn người yế khó đạt được miễn dịch tốt", BS Hà nói.

BS Trương Hữu Khanh, Trưởng khoa Nhiễm - Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng I TP.HCM.

Nhiều chuyên gia về dịch tễ cũng cho rằng, không thể dựa vào phản ứng của cơ thể trước vaccine mà cho rằng người đó có hay không có kháng thể. Các chuyên gia đều đồng tình, việc sinh kháng thể hay không, kháng thể nhiều hay ít sau khi tiêm vaccine tuỳ thuộc vào cơ địa của mỗi người chứ không liên quan tới phản ứng của người đó với vaccine.

Vì sao phải tiêm mũi vaccine nhắc lại?

Trước thắc mắc của nhiều người về việc tại sao phải tiêm mũi nhắc lại (mũi 2) dù mũi 1 vaccine COVID-19 đã tạo kháng thể, BS Trương Hữu Khanh cho hay, khi nghiên cứu vaccine nhà sản xuất đều tính đến là mỗi mũi sẽ có nồng độ bao nhiêu thì hợp lý, tiêm số mũi nhiều hay ít sẽ hiệu quả và khoảng cách mỗi mũi là bao nhiêu. Vaccine COVID-19 cũng nằm trong nguyên tắc này.

Tuỳ vào nghiên cứu của loại vaccine đó thế nào. Có loại chỉ cần tiêm 1 mũi đã đạt miễn dịch mong muốn nhưng có loại phải 2, thậm chí là 3 mũi mới hiệu quả. Ngoài ra còn tuỳ thuộc vào loại vaccine, nghĩa là có loại sau khi tiêm xong đạt 80% miễn dịch nhưng có loại đạt tới 90%. Hoặc loại vaccine tiêm 1 mũi đạt 70% nhưng có loại tiêm 1 mũi chỉ đạt 30% nên phải tiêm mũi 2.

"Hiểu nôm na là tiêm mũi 1 vẫn có thể có hoặc không sinh kháng thể, hoặc nếu sinh kháng thể thì cũng không đạt hiệu quả mong muốn nên chúng ta phải tiêm mũi 2 để bổ sung thêm và củng cố lượng kháng thể đó sao cho cơ thể đạt được hiệu quả cao nhất chống lại virus. Vì vậy, việc tiêm mũi 2 hay tiêm nhắc lại vaccine là điều rất quan trọng để xây dựng hệ thống miễn dịch tốt nhất" , BS Khanh nhấn mạnh.

PGS-TS Dương Thị Hồng cho biết, mỗi vaccine trước khi đưa vào sử dụng đều được nghiên cứu qua quá trình và được đánh giá khoa học, nhằm lựa chọn được lịch tiêm chủng tạo miễn dịch phòng bệnh hiệu quả nhất.

Đối với các vaccine phải tiêm nhiều liều, việc tiêm chủng không đủ mũi, hầu hết không có tác dụng phòng bệnh, dù cơ thể vẫn đáp ứng miễn dịch nhưng kháng thể không đủ để phòng bệnh trong trường hợp cơ thể phải tiếp xúc với lượng virus lớn. Vì vậy, để phòng bệnh COVID-19 theo các hướng dẫn của các nhà sản xuất vaccine hiện nay thì cần tiêm đầy đủ 2 mũi mới đạt hiệu quả như mong muốn.

Tiêm mũi 2 hoặc nhắc lại vaccine là rất quan trọng để xây dựng hệ thống miễn dịch tốt cho cơ thể.

Theo PGS-TS Trần Đắc Phu, việc tiêm mũi 2 vaccine giúp kháng thể "nhớ lại" virus để có phản ứng chống lại virus đó.

"Có vaccine chỉ 1 mũi, nhưng nhiều loại vaccine tới 2, 3 mũi thậm chí nhắc lại nhiều hơn. Như vaccine COVID-19 hiện nay phải tiêm 2 mũi. Điều này nằm trong tính toán, nghiên cứu của các nhà khoa học. Nó giống như virus là kẻ trộm và vaccine là tấm lá chắn bảo vệ. Khi virus tấn công một lần thì lá chắn vẫn chưa thể bảo vệ tuyệt đối, nhưng khi gặp virus đó nhiều lần, cơ thể quen với việc phải chống lại virus thì sẽ có kháng thể tốt hơn. Tuỳ vào mỗi loại vaccine mà chúng ta phải tiêm mấy lần mới nhớ được", ông Phu nói.

Các chuyên gia truyền nhiễm khác cũng khẳng định, phải tiêm nhắc lại vaccine vì mũi ban đầu được coi là mũi tiêm sinh kháng thể, còn mũi 2 là để củng cố hệ miễn dịch khoẻ hơn. Tiêm mũi 2 kích thích các tế bào có "trí nhớ miễn dịch", từ đó kháng thể chống lại virus trong mũi nhắc lại được tăng lên và bền vững hơn.

Vì vậy mà các nhà khoa học phải thử nghiệm rất nhiều lần qua các giai đoạn mới cho ra được loại vaccine hoàn chỉnh. Các chuyên gia đều tính đến việc tiêm bao nhiêu mũi và mỗi mũi phải cách nhau bao nhiêu lâu thì mới đạt được tỷ lệ miễn dịch cao nhất.

Tính tới 16h ngày 12/6, Việt Nam tiêm vaccine COVID-19 cho tổng cộng 1.454.221 người là cán bộ, nhân viên y tế đang trực tiếp điều trị bệnh nhân COVID-19, các nhân viên y tế thực hiện các nhiệm vụ như lấy mẫu bệnh phẩm, xét nghiệm, truy vết, thành viên các tổ COVID-19 cộng đồng và Ban Chỉ đạo phòng chống dịch. Trong đó, số người đã được tiêm đủ 2 mũi vaccine phòng COVID-19 là 54.385 người.

Làm thế nào biết có kháng thể sau khi tiêm vắc xin COVID-19? Các nhà khoa học Đại học John Hopkins (Mỹ) tìm kháng thể bằng cách dùng phương pháp như xét nghiệm tìm nhóm máu. Cách này vửa đơn giản lại nhanh chóng. Cách tìm kháng thể tương tự cách xét nghiệm tìm nhóm máu - Ảnh: PIXABAY. Cơ thể của người từng mắc COVID-19 và người đã tiêm đủ hai liều vắc xin COVID-19...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Bắt khẩn cấp 4 đối tượng YouTuber ẩu đả, gây rối trật tự công cộng03:38

Hơn 2 giờ truy bắt đối tượng sinh năm 1995 sát hại Thiếu tá công an01:08

Vụ 2 anh em làm việc tốt nghi bị đánh dã man ở Bắc Ninh: Camera ghi cảnh trước va chạm01:44

Tập đoàn Chị Em Rọt mới chỉ hoàn tiền cho 6 khách hàng09:04

Hiện trường vụ 3 người trong một nhà bị sát hại ở Đắk Lắk01:14

Người gốc Việt nổ súng ngăn vụ cướp tiệm vàng ở California01:48

Thông tin Chính phủ chính thức "điểm mặt" Độ Mixi, nội dung bài viết gây xôn xao02:43

Người trình báo mất 30 cây vàng khi ngủ trên ô tô là 'vua kickboxing Việt Nam'09:55

Bão số 7 Tapah đạt cấp cực đại, hoàn lưu có thể gây mưa lớn trên 300mm14:49

Chủ 'Nha khoa Tuyết Chinh' bị bắt khẩn cấp, đình chỉ lập tức cơ sở hoạt động02:32

Chân dung nghi phạm 22 tuổi ám sát đồng minh của Tổng thống Mỹ Donald Trump03:08

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Cách làm chanh ngâm mật ong trị ho, tăng đề kháng trong mùa thu

06:04:15 13/09/2025

Với công thức nước chanh ngâm mật ong đơn giản, dễ làm, bạn sẽ có một bí quyết để trị ho, tăng sức đề kháng, bảo vệ sức khỏe trong mùa thu.

Cảnh giác khi mùa tựu trường cũng là cao điểm của bệnh truyền nhiễm

05:58:42 13/09/2025

Các bệnh truyền nhiễm nếu không được phòng ngừa kịp thời, dịch bệnh có thể lây lan nhanh, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, việc học tập của các em cũng như an toàn cho cộng đồng.

Người đàn ông mắc ung thư miệng, thực quản và đại tràng

05:54:45 13/09/2025

Việc một bệnh nhân cùng lúc mắc 3 loại ung thư là rất hiếm, thậm chí có bác sĩ cả đời hành nghề cũng không gặp.

6 loại trà giúp giảm đau đầu tự nhiên

05:52:06 13/09/2025

Pha trà đinh hương bằng cách đun sôi vài nhánh đinh hương trong nước khoảng 5 phút để hương vị và các hợp chất có lợi ngấm vào nước. Thêm một lát chanh hoặc bạc hà để tăng hương vị và tăng thêm đặc tính làm dịu.

Nước gừng có giúp giảm đau bụng kinh?

05:48:09 13/09/2025

Gừng từ lâu được biết đến với đặc tính làm ấm và giảm đau. Nhiều nghiên cứu cho thấy, các hợp chất trong gừng có khả năng ức chế sản xuất prostaglandin - chất trung gian gây viêm và co thắt tử cung, vốn là nguyên nhân chính gây đau bụng...

4 cách sử dụng hạt bí ngô hỗ trợ giảm cân

05:46:32 13/09/2025

Khi cơ thể được cung cấp đủ dinh dưỡng và năng lượng bền vững, bạn sẽ ít cảm thấy đói vặt hay thèm đồ ăn nhanh, ngọt - những thủ phạm gây tăng cân thường thấy.

5 loại rau quả vừa rẻ vừa nhiều tác dụng

05:42:42 13/09/2025

Chất xơ và chất chống oxy hóa giúp ổn định đường huyết, giảm oxy hóa cholesterol xấu và nguy cơ xơ vữa động mạch. Cà rốt phù hợp cho trẻ em, phụ nữ mang thai và người già, dễ kết hợp vào chế độ ăn hằng ngày.

Khám sàng lọc miễn phí bệnh tim cho người dân Gia Lai

05:40:06 13/09/2025

Sau khi khám phát hiện có chỉ định phẫu thuật can thiệp thì trẻ dưới 18 tuổi sẽ được hướng dẫn xin giấy chuyển viện, tài trợ miễn phí 100% và được phẫu thuật tại Bệnh viện Trung ương Huế".

Top những thực phẩm giàu magie tốt cho sức khỏe

05:37:52 13/09/2025

Cung cấp đủ magie là nền tảng cho một sức khỏe tốt. Từ việc duy trì xương chắc khỏe, hỗ trợ chức năng cơ và thần kinh cho đến điều hòa lượng đường trong máu.

5 món ăn dù ngon đến mấy cũng không nên để qua đêm

05:36:41 13/09/2025

Một số loại thực phẩm dù bạn đã bọc cẩn thận, cho vào tủ lạnh ở nhiệt độ thích hợp nhưng khi để qua đêm sẽ sản sinh ra chất độc. Nếu ăn vào, dù đã đun nóng cũng có thể gây hại cho sức khỏe.

Uống cà phê vào buổi sáng giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim và tăng tuổi thọ

05:25:27 13/09/2025

Các chuyên gia cho rằng, uống cà phê buổi sáng phù hợp với nhịp sinh học tự nhiên của cơ thể, chu kỳ thức dậy, hoạt động và nghỉ ngơi, trong khi tiêu thụ vào cuối ngày có thể làm rối loạn giấc ngủ, gây bồn chồn và ảnh hưởng tiêu cực đến...

Cách kiểm soát axit uric trong một tháng cho người bị gút

05:16:57 13/09/2025

Axit uric cao có thể dẫn đến bệnh gút và các vấn đề về thận. Những thay đổi trong lối sống có thể giúp kiểm soát tình trạng này chỉ trong vòng một tháng.

Có thể bạn quan tâm

Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc gia hạn trừng phạt Sudan

Thế giới

20:53:09 13/09/2025

Phát biểu tại cuộc họp, đại diện của Sudan đã một lần nữa kêu gọi HĐBA xem xét lại các lệnh trừng phạt nhằm vào quốc gia châu Phi này, cảnh báo mọi hành động can thiệp từ bên ngoài đã và đang kéo dài cuộc xung đột và gây nguy hiểm cho d...

Khởi tố kẻ thảm sát 4 người trong cùng gia đình ở Đắk Lắk

Pháp luật

20:51:30 13/09/2025

Với hành vi tàn ác khi dùng hung khí tấn công khiến 4 người trong cùng gia đình tại Đắk Lắk thương vong, bị can Nguyễn Nam Đại Thuận bị khởi tố tội Giết người, Cướp tài sản.

Vụ tâm thư "cứu con khỏi dì ghẻ": Công an Hà Nội sẽ xử lý hành vi bạo hành

Tin nổi bật

20:44:46 13/09/2025

Công an Hà Nội cho biết vụ tâm thư kêu cứu xảy ra tại phường Kiến Hưng có dấu hiệu bạo hành trẻ em. Nhà chức trách đang làm việc với những người có liên quan để thu thập chứng cứ, làm rõ vụ việc.