Giá dầu thời Covid-19: Người bán trả tiền cho người mua, sự ngược đời nguy hiểm

Những biến động không mong muốn về kinh tế kể từ khi đại dịch viêm đường hô hấp cấp Covid-19 bùng phát đều đã được dự báo, nhưng hiện tượng giá dầu âm vào ngày thứ Hai (20/4) vẫn là một bất ngờ lớn, chưa từng thấy trên lịch sử thị trường.

Giao dịch dầu mỏ có thể chỉ là sự sụp đổ đầu tiên hậu đại dịch Covid-19. (Nguồn: Getty Images)

Lần đầu tiên giá dầu thô giảm xuống dưới 0. Giá của hợp đồng tương lai đối với dầu thô WTI giao tháng 5 rơi vào ngưỡng tiêu cực, có ngày giảm – 37,63 USD/thùng. Sự sụp đổ của giá dầu ở một phân khúc quan trọng trong giao dịch dầu mỏ có thể chỉ là sự sụp đổ đầu tiên trên thị trường tài chính hậu đại dịch covid-19.

Giá dầu giao tháng 6 hiện trên 20 USD một thùng, chưa xuống mức âm như tháng 5, nhưng cũng đang giảm rất nhanh. Thị trường năng lượng đang phát tín hiệu dư cung còn kéo dài và nhu cầu sẽ không sớm quay trở lại. Và kể cả khi nhu cầu hồi phục về mức trước đại dịch Covid-19, người ta ước tính rằng, thế giới sẽ phải mất một thời gian dài mới tiêu thụ hết số dầu đang ở trong kho.

Đây có phải tín hiệu báo hiệu một trong những giai đoạn phát triển kinh tế dài nhất lịch sử sắp kết thúc và những biến động khủng khiếp hơn hậu dịch bệnh có thể đang còn ở phía trước?

Người bán sẵn sàng trả tiền cho người mua để “mang hộ” hàng đi giúp, chỉ với một lý do đơn giản là để không phải giữ hàng khi nhu cầu vẫn đang rơi tự do mà chưa có điểm dừng, các nền kinh tế bị phong tỏa.

Nhu cầu tiệm cận mức 0, nên sẽ chẳng ai còn chờ đợi một hợp đồng dầu thô sắp đến hạn, trong khi phí thuê chỗ chứa đắt đỏ. Giải pháp bán dầu giá âm có khi còn rẻ hơn so với phải ngừng sản xuất hay tìm chỗ chứa.

Tuy nhiên, phía sau hiện tượng ngược đời này còn là một vòng tròn luẩn quẩn khủng khiếp. Đại dịch Covid-19 đã khiến nền kinh tế rơi vào bế tắc, nhu cầu năng lượng tụt dốc, vẫn còn rất nhiều dầu chưa bán được, đến nỗi các công ty năng lượng không còn đủ chỗ để lưu trữ.

Trên thị trường lúc này, nhóm đầu cơ lựa chọn bán lỗ hơn là tìm chỗ chứa và phải phát sinh thêm chi phí lưu trữ khi hợp đồng đáo hạn. Còn nhóm nhu cầu dùng thật, như các nhà máy lọc dầu, hãng hàng không, nhà sản xuất… hiện không còn nhu cầu mua dầu khi nhu cầu hàng hóa giảm mạnh chưa từng có, hoạt động sản xuất công nghiệp và nông nghiệp chỉ ở mức độ cầm chừng, toàn thị trường đình trệ, còn các kho chứa đã quá tải.

Daniel Yergin – người từng đoạt giải Pulitzer, hiện là Phó Chủ tịch IHS Markit Ltd. cho rằng, hiện tượng giá dầu là một cảnh báo nguy hiểm.

Thế giới vốn được định nghĩa là luôn vận động, nhưng những tuần qua “toàn thế giới đã dừng lại”. Đây là đặc điểm chưa từng có trong lịch sử các cuộc suy thoái.

Theo nhận định khá bi quan của Giám đốc điều hành Chiến lược Năng lượng toàn cầu tại RBC Capital Markets – Michael Tran, rất ít cơ hội để ngăn chặn thị trường vật chất rời khỏi đà suy thoái trong thời gian tới.

Hiện tại, các nhà lọc dầu kiên quyết từ chối, khả năng dự trữ của Mỹ cũng đã tới hạn, các lực lượng thị trường sẽ tiếp tục gây thêm đau đớn cho đến khi thị trường chạm đáy, hoặc đại dịch bị đẩy lùi, bất cứ khả năng nào đến trước.

Kể từ đầu năm, giá dầu đã giảm mạnh sau các tác động kép của đại dịch Covid-19 và sự đổ vỡ thỏa thuận OPEC . Không có hồi kết… và các nhà sản xuất dầu trên khắp thế giới tiếp tục bơm ra thị trường, để rồi hoạt động mua – bán kết thúc bằng “giao dịch ngược đời” – người bán phải trả tiền cho người mua.

Động thái cực đoan trên cho thấy, thị trường dầu mỏ Mỹ đã quá dư thừa, trong khi các hoạt động kinh tế và công nghiệp bị đình trệ bởi các nền kinh tế toàn cầu đều buộc phải ngừng hoạt động để ngăn chặn sự lây lan nguy hiểm của dịch Covid-19.

Điều đó cũng cho thấy, thỏa thuận kiềm chế nguồn cung chưa từng có của OPEC và các thành viên đồng minh hồi tuần trước là quá ít ỏi khi mọi việc đã quá muộn – thế giới đối mặt với sự sụp đổ một phần ba nhu cầu toàn cầu.

Dấu hiệu suy yếu đã có mặt ở khắp mọi nơi. Ngay trước ngày “Thứ Hai đen tối – 20/4″ này, cuối tuần trước, người mua ở Texas chỉ phải trả trên dưới 2 USD/thùng cho một số loại dầu. Ở châu Á, các chủ ngân hàng ngày càng tỏ ra miễn cưỡng đối với các giao dịch cho vay để tồn tại, vì lo sợ các nguy cơ vỡ nợ thảm khốc.

Minh An