Gay cấn chạy đua giành quyền kiểm soát Thượng viện Mỹ

Người Mỹ hôm qua đi bỏ phiếu giữa nhiệm kỳ – sự kiện được coi là cuộc trưng cầu dân ý về hiệu quả làm việc của Tổng thống Barack Obama, mở đường cho cuộc chạy đua vào Nhà Trắng năm 2016. Nếu đảng Cộng hòa giành chiến thắng, chính quyền của ông Obama sẽ phải đương đầu Quốc hội đối lập, khó thực thi nhiều chính sách.

Lãnh đạo phe thiểu số Thượng viện Mitch McConnell (đeo kính) liệu có thắng được bà Alison Lundergan Grimes (vừa bỏ phiếu cùng chồng tại bang Kentucky)? Ảnh: AP

Các điểm bỏ phiếu được mở từ 6h sáng 4/11 (giờ Mỹ); hàng triệu người Mỹ đi bỏ phiếu để bầu lại 36 trong tổng số 100 thượng nghị sĩ tại Thượng viện, 36 trong tổng số 50 thống đốc bang và tất cả 435 thành viên Hạ viện, trong bối cảnh tỷ lệ ủng hộ Tổng thống Obama xuống thấp, kinh tế Mỹ chưa phục hồi đủ để giúp đỡ tầng lớp trung lưu.

Không có trọng tâm như trong chiến dịch tranh cử tổng thống, đợt bầu cử giữa kỳ thường có lượng người đi bỏ phiếu thấp. Và người dân thường có xu hướng bầu cho đảng nào hiện không nắm quyền.

Đảng Cộng hòa được dự báo giành được đa số ghế tại Thượng viện, nhưng các cuộc thăm dò cho thấy, 8 trong 10 cuộc đua vẫn còn gay cấn và vẫn chưa rõ liệu họ giành đủ 6 ghế cần thiết để có quyền kiểm soát cơ quan 100 thành viên lần đầu tiên kể từ cuộc bầu cử năm 2006.

Các thượng nghị sĩ Dân chủ đang nỗ lực trong cuộc chạy đua khó khăn ở bang Alaska, Arkansas, Louisiana và Bắc Carolina, những bang mà đối thủ Mitt Romney của ông Obama chiến thắng năm 2012. Thượng nghị sĩ Dân chủ Mark Udall cũng đang chạy đua sát nút ở bang Colorado và cuộc chiến nhằm thay thế Thượng nghị sĩ Dân chủ Tom Harkin sắp nghỉ hưu tại bang Iowa cũng đang gay cấn. Các đảng viên Cộng hòa cũng phải chạy đua ác liệt để giành lại ghế ở bang Georgia, nơi Thượng nghị sĩ Saxby Chambliss sắp nghỉ hưu, BBC đưa tin.

Theo kết quả thăm dò, đảng viên Cộng hòa Mitch McConnell giành được sự ủng hộ nhỉnh hơn một chút so với đối thủ Dân chủ Alison Lundergan Grimes. Ông McConnell sẽ lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện nếu đảng Cộng hòa giành chiến thắng.

Nguy cơ Nhà Trắng phải thay đổi chính sách

Nhiều nhà phân tích dự đoán đảng Cộng hòa chiến thắng vì tỷ lệ ủng hộ ông Obama chỉ khoảng 40%, dù nền kinh tế gần đây phục hồi. “Đây là một cuộc trưng cầu dân ý đối với Tổng thống”, Ran Paul, Thượng nghị sĩ và cũng là ứng viên tổng thống tiềm năng (năm 2016), nói với đài NBC cuối tuần qua. Nhưng các đảng viên Dân chủ nói rằng, khả năng của họ trong việc đoàn kết người ủng hộ trước đợt bầu cử vẫn có thể tạo cho họ lợi thế. “Hãy đưa tất cả những người bạn biết đi bầu cử, đừng ở nhà, đừng để ai khác lựa chọn tương lai cho mình”, ông Obama nói trước đám đông trong chiến dịch vận động hôm Chủ nhật.

Đảng Cộng hòa hiện nắm quyền kiểm soát Hạ viện. Ở Thượng viện, đảng Dân chủ đang chiếm đa số, nhiều hơn 5 ghế so với đảng Cộng hòa. Nghĩa là trong đợt bầu cử giữa kỳ lần này, nếu giành được 6 ghế trở lên, đảng Cộng hòa sẽ lấy lại quyền kiểm soát Thượng viện, tạo nên bước chuyển chính trị đáng kể nhất từ khi ông Obama bước vào Nhà Trắng đầu năm 2009.

Một cuộc thăm dò dư luận của Reuters và Ipsos cho thấy, 75% người trả lời tin rằng, chính quyền nên “nghĩ lại” về cách tiếp cận những vấn đề lớn mà Mỹ đang phải đối mặt. 64% nói rằng, ông Obama nên thay thế một số vị trí cấp cao sau cuộc bầu cử lần này. Tuy nhiên, Nhà Trắng đã bác bỏ khả năng có thay đổi lớn trong chính sách của ông Obama sau bầu cử.

Phát ngôn viên Nhà Trắng Josh Earnest tuyên bố: “Sẽ không khôn ngoan nếu vẽ ra kết luận về cuộc bầu cử lần này, giống như việc nói trước kết quả bầu cử tổng thống quốc gia chỉ dựa trên bản đồ”, Reuters dẫn lời ông Earnest nói với báo giới. Ngoài vấn đề tỷ lệ ủng hộ ông Obama xuống thấp, cuộc bầu cử giữa kỳ lần này không nổi lên vấn đề nào khác.

Theo kết quả thăm dò trước bầu cử, đảng Cộng hòa sẽ tiếp tục kiểm soát Hạ viện và đoạt quyền kiểm soát Thượng viện từ tay đảng Dân chủ. Khi đó, nhiều dự luật quan trọng của chính quyền Obama, như cải cách nhập cư, đóng cửa nhà tù Guantanamo… khó mà được Quốc hội thông qua.

Theo Trúc Quỳnh

T.iền Phong