Gavi: Thế giới ứng phó với bệnh đậu mùa khỉ tốt hơn từ bài học COVID-19
Ngày 18/9, Liên minh Vaccine (Gavi) đã công bố đợt đầu tiên sử dụng Quỹ Ứng phó khẩn cấp (FRF) nhằm ứng phó với dịch đậu mùa khỉ (mpox), theo đó Gavi ký thỏa thuận với hãng dược phẩm Bavarian Nordic của Đan Mạch để đảm bảo cung cấp 500.000 liều vaccine đậu mùa khỉ MVA-BN cho các quốc gia châu Phi đang trong vùng dịch.
Nhân viên y tế tiêm vaccine phòng bệnh đậu mùa khỉ cho người dân. Ảnh: THX/TTXVN
Giám đốc điều hành (CEO) của Gavi, cựu Bộ trưởng Y tế Pakistan, bà Sania Nishtar thông báo: “Chúng tôi đang rút tới 50 triệu USD từ Quỹ FRF”, đồng thời cho biết thêm rằng số t.iền này sẽ được sử dụng để trang trải chi phí mua vaccine và các chi phí chung bao gồm cả chi phí giao hàng và hậu cần”. Bà nhấn mạnh: “Chúng tôi đang làm mọi cách để đảm bảo rằng chúng tôi có thể phản ứng nhanh nhất”.
Nishtar nhận định những bài học rút ra từ đại dịch COVID-19 đã giúp thế giới có vị thế tốt hơn nhiều để giải quyết đại dịch đậu mùa khỉ đang hoành hành ở châu Phi. Theo bà, những bài học quan trọng từ thảm họa COVID-19 “đã biến thành các công cụ đang được sử dụng” để chống lại đậu mùa khỉ.
Khi xuất hiện vào đầu năm 2020 và nhanh chóng lây lan trên toàn cầu, đại dịch COVID-19 đã cho thấy cộng đồng quốc tế hoàn toàn không chuẩn bị để ứng phó với một cuộc khủng hoảng sức khỏe toàn cầu như vậy. Đại dịch cũng làm sáng tỏ sự bất bình đẳng về vaccine trên toàn cầu, khi các quốc gia giàu có đã mua hết hầu hết các liều vaccine được sản xuất, nhiều hơn rất nhiều so với châu Phi. Hiện các nước vẫn đang tìm kiếm một hiệp ước đại dịch mới, có thể đảm bảo thế giới chuẩn bị tốt hơn vào lần tới.
Bà Nishtar nhấn mạnh: “Bài học rút ra từ COVID-19 là khi tình trạng khẩn cấp xảy ra, sẽ không có t.iền”. Vì vậy, tháng 6 vừa qua, Gavi đã thành lập Quỹ FRF trị giá 500 triệu USD để cung cấp t.iền mặt nhanh chóng mua vaccine trong các trường hợp khẩn cấp về sức khỏe.
Video đang HOT
Mpox là bệnh do virus lây truyền sang người từ động vật nhiễm nhưng cũng có thể lây từ người sang người thông qua tiếp xúc gần. Triệu chứng bệnh gồm sốt, đau nhức cơ và tổn thương da lớn giống như nhọt, và có thể gây t.ử v.ong trong một số trường hợp.
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã ban bố tình trạng khẩn cấp quốc tế về mpox vào tháng 8, lo ngại nguy cơ gia tăng số ca nhiễm chủng Clade 1b mới ở CHDC Congo, lây lan sang các quốc gia lân cận. Từ tháng 1-8 năm nay, CHDC Congo đã ghi nhận gần 22.000 ca mắc và hơn 700 ca t.ử v.ong vì căn bệnh này.
Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh châu Phi (CDC) đã kêu gọi 10 triệu liều vaccine cho châu Phi, song đến nay, chỉ có 3,6 triệu vaccine được đảm bảo cho châu lục này.
Tuần trước,WHO đã cấp phép cho vaccine MVA-BN phòng mpox, mở đường cho việc đẩy nhanh quá trình đặt hàng mua của các tổ chức quốc tế.
Hồi tháng 6, Gavi cũng quyết định xây dựng kho dự trữ vaccine mpox toàn cầu, bắt đầu từ năm 2026, giống như đã làm với vaccine phòng bệnh tả, Ebola, viêm màng não và sốt vàng da. Gavi cũng đã khởi động một “chương trình tăng tốc” sản xuất vaccine cho châu Phi, có khả năng chi tới 1,2 tỷ USD trong 10 năm để đẩy nhanh quá trình mở rộng năng lực sản xuất vaccine trên lục địa.
Bà Nishtar khẳng định: “Nhìn chung, chúng ta đang ở trong một kịch bản tốt hơn nhiều so với thời COVID-19″.
GAVI sẵn sàng tài trợ 500 triệu USD cho châu Phi triển khai tiêm vaccine phòng đậu mùa khỉ
Giám đốc điều hành của GAVI, bà Sania Nishtar cho biết Liên minh toàn cầu về vaccine và tiêm chủng này sẵn sàng chi tới 500 triệu USD để hỗ trợ các quốc gia châu Phi đối phó với dịch bệnh đậu mùa khỉ hiện đang bùng phát mạnh.
Bàn tay của bệnh nhân mắc đậu mùa khỉ tại CHDC Congo. Ảnh tư liệu: Getty Images/TTXVN
GAVI giúp các nước có thu nhập thấp mua và triển khai các loại vaccine, thường phòng các bệnh cho t.rẻ e.m như bệnh sởi, nhưng đã mở rộng phạm vi hỗ trợ trong thời đại dịch COVID-19. Số t.iền trên có sẵn trong quỹ "Phản ứng đầu tiên" của tổ chức này, vốn được lập sau khi các cơ quan y tế như GAVI gặp khó khăn trong việc mua vaccine vào giai đoạn đầu đại dịch COVID-19. Nguồn quỹ này có thể được sử dụng để đối phó với các tình huống khẩn cấp về y tế, trong bối cảnh Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ngày 14/8 đã ban bố tình trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng trên toàn cầu (PHEIC) vì căn bệnh đậu mùa khỉ.
Bà Nishtar cho biết số t.iền tài trợ vaccine đã có sẵn, nhưng vẫn còn nhiều trở ngại, trong đó có việc các nước bị ảnh hưởng đưa ra yêu cầu chính thức để được hỗ trợ vaccine và WHO cấp phép sử dụng vaccine. GAVI và Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) không thể tài trợ vaccine cho các nước bị ảnh hưởng nếu WHO chưa cấp phép vaccine. Cơ quan y tế toàn cầu này hy vọng sẽ hoàn tất việc đ.ánh giá vaccine vào tháng 9 tới.
Theo bà Nishtar, GAVI cũng đã sớm đàm phán với các nhà sản xuất 2 loại vaccine phòng đậu mùa khỉ được sử dụng rộng rãi gồm Bavarian Nordic và KM Biologics. Tuy nhiên, GAVI chỉ có thể tiến hành đặt hàng chính thức sau khi vaccine được cấp phép sử dụng.
Hãng Bavarian Nordic cho biết có thể sản xuất 10 triệu liều vaccine đến cuối năm 2025. Đại diện các hãng Bavarian Nordic và KM Biologics đều khẳng định đã sẵn sàng phân phối vaccine trong đợt bùng phát đậu mùa khỉ lần này. Bên cạnh đó, GAVI cũng đang phối hợp với các nước như Mỹ - nước có sẵn 50.000 liều vaccine để quyên góp trong nhiều tháng.
Trong khi đó, CHDC Congo, quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề bởi dịch bệnh bùng phát, vẫn chưa đưa ra yêu cầu chính thức để Gavi hỗ trợ vaccine. Bà Nishtar cho rằng đây là yếu tố gây trì hoãn việc phân phối vaccine, bên cạnh việc sắp xếp các thủ tục pháp lý và kế hoạch triển khai tiêm chủng.
Theo phóng viên TTXVN tại châu Phi, Chính phủ CHDC Congo cho biết tính từ đầu năm đến nay, đợt bùng phát đậu mùa khỉ đã khiến 548 người ở nước này t.ử v.ong, trong khi trường hợp đầu tiên bên ngoài châu Phi mắc biến thể nguy hiểm hơn của loại virus này được ghi nhận là một du khách người Thụy Điển.
Trong một thông báo qua video, Bộ trưởng Y tế CHDC Congo Samuel-Roger Kamba cho biết quốc gia châu Phi này đã ghi nhận 15.664 trường hợp bệnh nghi ngờ và 548 ca t.ử v.ong kể từ đầu năm trên phạm vi toàn quốc. CHDC Congo bao gồm 26 tỉnh và có dân số khoảng 100 triệu người. Các tỉnh bị ảnh hưởng nhiều nhất là Nam Kivu, Bắc Kivu, Tshopo, Equateur, Bắc Ubangi, Tshuapa, Mongala và Sankuru.
Ông Kamba cho biết thêm Chính phủ CHDC Congo đã đưa ra kế hoạch chiến lược quốc gia về tiêm chủng phòng ngừa đậu mùa khỉ, cũng như cải thiện hoạt động giám sát căn bệnh này tại khu vực biên giới và trạm kiểm soát. Các nhóm làm việc cấp chính phủ đã được thành lập để thúc đẩy việc truy vết tiếp xúc và giúp huy động các nguồn lực để duy trì kiểm soát dịch bệnh.
WHO cùng ngày 15/8 đã xác nhận một trường hợp nhiễm virus gây bệnh đậu mùa khỉ ở Thụy Điển có liên quan đến đợt bùng phát dịch bệnh này ở châu Phi. Đây là dấu hiệu đầu tiên cho thấy dịch bệnh này đã lây lan ra bên ngoài "Lục địa Đen".
Nam Phi yêu cầu quyền phủ quyết cho các ghế của châu Phi tại HĐBA LHQ Theo phóng viên TTXVN tại Pretoria, Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa ngày 13/9 đã hoan nghênh sự ủng hộ của Mỹ đối với 2 ghế thường trực dành cho các quốc gia châu Phi tại Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (HĐBA LHQ), nhưng cho rằng việc bác bỏ quyền phủ quyết sẽ khiến các nước châu Phi trở thành "công...