Facebook cần làm gì để có thể ‘đuổi kịp’ Wechat?

Facebook hiện đang là mạng xã hội lớn nhất thế giới với hơn 2 tỷ người dùng hàng tháng. Tuy vậy, một loạt những lùm xùm gần đây đang khiến những người lãnh đạo của nó phải suy nghĩ lại về con đường phát triển.

Mark Zuckerberg đầu năm nay đã đăng một bài viết thu hút sự chú ý lớn của dư luận khi cho rằng Facebook nên tập trung hơn vào bảo mật và quyền riêng tư của người dùng. Sau đó CEO của mạng xã hội lớn nhất thế giới lại tiếp tục cho rằng bản thân hối hận khi không học hỏi ứng dụng WeChat của Trung Quốc sớm hơn.

Từ những phát biểu này, có thể thấy Mark Zuckerberg đang muốn biến Facebook trở thành một siêu ứng dụng với đầy đủ mọi tính năng cơ bản mà người dùng cần như WeChat đã làm được. Đây có lẽ là quyết định đúng đắn nhưng liệu Facebook có làm được hay không?

Wechat có gì mà khiến Facebook thèm muốn?

Sự phát triển của Công nghệ thông tin đã tạo ra một cuộc cách mạng văn hóa và xã hội với sự xuất hiện của điện thoại, internet, laptop, các ứng dụng… Giờ đây, WeChat đang mở đường cho một giai đoạn tiếp theo của cuộc cách mạng công nghiệp khi trở thành một hệ sinh thái kỹ thuật số. Và đó là những gì Facebook muốn có được.

Để hình dung được ước muốn của Mark Zuckerberg chúng ta phải hiểu được WeChat hiện đang có những gì. Mạng xã hội lớn nhất và đang thống trị tại Trung Quốc này hiện có hơn 1 tỷ người dùng trên toàn cầu.

Phiên bản WeChat được sử dụng ở Trung Quốc có một loạt chức năng mà bản Quốc tế không có. Nó có thể giúp bạn đặt món ăn, gửi và nhận tiền, mua sắm, thanh toán hóa đơn, làm thủ tục check in tại sân bay. Ở Trung Quốc, hầu như ai cũng dùng WeChat và tại một số tỉnh ở Quốc gia này người ta thậm chí có thể nộp đơn ly hôn qua WeChat. Ứng dụng này cung cấp rất nhiều tính năng nhưng có thể gộp lại thành các loại sau:

- Mạng xã hội: Tính năng này của WeChat tương tự như Facebook khi bạn có thể nhắn tin riêng, nhắn tin theo nhóm và gặp gỡ mọi người trên mạng.

- Tin tức, thời tiết, giải trí, tiếp thị, quảng cáo: Người dùng có thể đọc báo, cập nhật tin tức, theo dõi các blogger và người nổi tiếng trên WeChat. Ngoài ra, ứng dụng này còn có những tài khoản công cộng giúp các thương hiệu có thể giao tiếp với khách hàng và người hâm mộ của họ.

- Thương mại điện tử: Người dùng có thể thực hiện mua hàng dễ dàng từ các cửa hàng trực tuyến của WeChat cũng như các cửa hàng ngoại tuyến. Bạn có thể đặt hàng đồ ăn, vé xem phim, chuyển tiền và thanh toán hóa đơn từ ứng dụng này. Thậm chí, người dùng có thể trả tiền cho những người biểu diễn đường phố, người bán rong bằng WeChat.

Tencent, công ty sở hữu WeChat đã hợp tác với JD.com, một trong những nền tảng thương mại điện tử hàng đầu Trung Quốc để người dùng dễ dàng hơn cho việc mua sắm. Cùng với đó, ứng dụng này còn cho phép người dùng đặt các cuộc hẹn với bác sĩ, thanh toán viện phí thông qua chính tài khoản của mình. Vào năm 2017, có hơn 38.000 cơ sở y tế của Trung Quốc có tài khoản WeChat để tư vấn trực tuyến và 1/3 trong số đó chấp nhận các thanh toán qua mạng xã hội này.

- Thanh toán: Khi mua một món đồ nào đó tại siêu thị hay các cửa hàng tiện lợi, khách hàng sẽ không phải xếp hàng quá lâu và chờ đợi nhờ có WeChat. Bạn chỉ cần vào ứng dụng này, quét mã vạch để thanh toán và mọi thứ đã hoàn thành.

WeChat cung cấp tất cả những gì mà Facebook, WhatsApp, Messenger, Amazon, Uber, Venmo, Apple Pay, Deliveryoo, Epocrates, KRY… đang có. WeChat càng ngày càng phát triển vượt trội hơn bất kỳ một ứng dụng nào khác trên thế giới.

Làm thế nào để Facebook có thể trở thành WeChat của phương Tây?

Về mặt mạng xã hội, Facebook có lẽ phải tăng cường chức năng nhắn tin tức thời. Điều này có nghĩa cả Messenger, Instagram và WhatsApp sẽ hội tụ lại giúp người dùng trên cả 3 ứng dụng này có thể nhắn tin với nhau. Khi đó người dùng không còn phải lo lắng về việc liệu bạn bè có đang sử dụng chung một ứng dụng với mình hay không.

Về mặt thương mại điện tử và thanh toán, người dùng Facebook hiện tại đang phải mua sắm trên Amazon hoặc eBay. Nếu muốn được như WeChat, họ phải bổ sung mảng thương mại điện tử vào mô hình của mình. Mô hình kinh doanh mới này có thể dẫn đến một hệ thống thanh toán mới mà ở đó Facebook đối đầu với Paypal, Apple Pay, Samsung Pay, Mastercard và Visa.

Đến hết Quý 3/2018, hơn 50% doanh thu của Tencent đến từ hoa hồng trong việc thanh toán. Trong đó, doanh thu của Facebook lại phụ thuộc tới 98% vào quảng cáo. Rõ ràng, việc quá phụ thuộc vào quảng cáo khiến Facebook không có một nguồn doanh thu ổn định. Đó là lý do khiến họ nên nghĩ tới việc phát triển mảng thương mại điện tử.

Không dễ để Facebook có thể được như WeChat

Không dễ để Facebook có thể làm được những điều mà WeChat đã làm.

Trước hết và trên hết, Facebook không có được lợi thế “một mình một chợ” như Wechat nhờ ở Trung Quốc hiện vẫn “ngăn sông cấm chợ” đối với các dịch vụ mạng xã hội, thương mại điện tử, thanh toán điện tử nước ngoài.

Wechat được thành lập vào năm 2011, muộn hơn Facebook. Các ứng dụng mạng xã hội của nước ngoài như Facebook, WhayApp hay Line vẫn bị chặn ở Trung quốc là một phần khiến WeChat phát triển với tốc độ ‘kinh hoàng’. Với sự xuất hiện của 5G trong tương lai không xa, nhiều người dự đoán WeChat sẽ tiếp tục cho ra đời những tính năng mới và thống trị tại thị trường đông dân nhất thế giới.

Do đó, WeChat được nhiều người coi như là sách giáo khoa về mạng xã hội nhưng không dễ để tái tạo thành công của nó. Trung Quốc là một thị trường độc đáo và sự xuất hiện của WeChat tại Quốc gia này có thể gọi là đúng lúc, đúng nơi và đúng người.

So với WeChat, Facebook ra đời và phát triển sớm hơn. Đặc biệt là mạng xã hội lớn nhất thế giới này phát triển ở rất nhiều Quốc gia khác nhau và phải điều chỉnh để đáp ứng các quy định khác nhau về luật pháp. Đây là một khó khăn không nhỏ khi muốn áp dụng bất kỳ một tính năng mới nào đó. Điều này khiến trong tương lai, nếu muốn được như WeChat thì Facebook sẽ cần nghiên cứu kỹ lưỡng từng thị trường muốn phát triển và điều chỉnh sao cho phù hợp với nhu cầu của những nhóm người khác nhau.

Về kỹ thuật, việc kết hợp tính năng nhắn tin tức thời để người dùng các mạng xã hội khác nhau có thể nhắn tin với nhau là không dễ. Trong khi đó, ở mảng thương mại điện tử ở phương Tây hiện nay Facebook đang là con số 0. Nếu muốn bước chân vào lĩnh vực này, họ sẽ phải vượt qua rất nhiều đối thủ mạnh.

Facebook cần tập trung vào việc xây dựng hệ sinh thái của mình hơn là tiếp tục mua lại các đối thủ cạnh tranh. Sự tiện ích khi ‘tất cả có trong một’ là điều cốt lõi khiến WeChat được yêu thích. Nếu muốn biến tham vọng trở thành một mạng xã hội thiết yếu tại phương Tây sớm thành hiện thực thì Facebook nên bắt đầu nghiên cứu nghiêm túc và đưa những tiện ích tuyệt vời vào ứng dụng của mình – điều mà WeChat đã làm rất thành công.

Theo VN Review