EU tiến gần đến thỏa thuận mua đạn pháo chung để viện trợ Ukraine

Trong tuần này, EU sẽ thảo luận về ý tưởng mua sắm đạn pháo chung nhằm tăng cường viện trợ cho Ukraine trong bối cảnh nhu cầu đạn pháo của Kiev đang rất cấp bách.

Hãng Reuters ngày 6-3 đưa tin Liên minh châu Âu (EU) đang tiến gần hơn tới một động thái mang tính bước ngoặt trong việc ủng hộ Ukraine đối phó Nga: mua chung đạn pháo để viện trợ cho Ukraine, cũng như bổ sung vào kho vũ khí của các nước thành viên.

Cụ thể, bộ trưởng quốc phòng các nước thành viên EU trong tuần này sẽ thảo luận về các kế hoạch tăng tốc nguồn cung đạn pháo 155 ly cho Ukraine để đối phó Nga.

Binh sĩ Ukraine vận chuyển đạn tại một vị trí trên tiền tuyến gần Bakhmut. Ảnh: Dimitar Dilkoff/AFP/GETTY IMAGES

Một kế hoạch tham vọng nhưng thực tế

Bộ trưởng Quốc phòng Estonia – ông Hanno Pevkur cho biết ông tin rằng các bộ trưởng sẽ đạt được “sự đồng thuận chính trị” để theo đuổi việc mua sắm chung trong cuộc họp tại Stockholm (Thụy Điển) vào ngày 8-3 tới.

Tuy nhiên ông Pevkur lưu ý rằng có một số vấn đề chính đang được thảo luận như cách thức thanh toán các giao dịch mua sắm chung.

Theo Bộ trưởng Estonia, các thành viên EU không thể dựa vào các khoản tiền đã cam kết viện trợ quân sự cho Ukraine, cần một sự đồng thuận rõ ràng rằng phải có một nguồn tài chính mới để chi trả cho kế hoạch mua sắm đạn pháo chung.

Ông cũng cảnh báo kế hoạch mua sắm chung không nên là chủ đề đấu đá nội bộ trong EU trong bối cảnh nhiều cơ quan của khối đang tranh cãi gay gắt về khái niệm này.

Một quan chức EU nói với Reuters rằng nếu kế hoạch trên được thông qua đây sẽ là một bước quan trọng trong quá trình hội nhập EU về lĩnh vực quốc phòng vì trước giờ việc mua sắm quốc phòng do các nước thành viên tự quyết định.

Theo quan chức này, mọi thứ đang diễn ra nhanh hơn với việc một số thành viên EU dự tính sẽ ký một thỏa thuận dự án (bản phác thảo các điều khoản của kế hoạch mua sắm chung) vào cuối tuần này. Dự kiến các hợp đồng đầu tiên sẽ được ký kết vào khoảng cuối tháng 4.

“Đó là kế hoạch đầy tham vọng nhưng tôi nghĩ nó khá là thực tế” – quan chức EU cho hay.

Hiện tại, các quan chức EU đang tập trung các ý tưởng mua sắm chung về đạn pháo hơn là vũ khí vì Ukraine trước đó Kiev thông báo họ đang rất cần nguồn bổ sung đạn pháo gấp và chúng dễ sản xuất hơn so với các hệ thống vũ khí phức tạp.

Theo giới chức ở Kiev và các đồng minh, mỗi ngày quân đội Ukraine và Nga bắn ra hàng nghìn quả đạn pháo, song phía Nga có thể bắn nhiều hơn do nguồn cung lớn. Họ cũng cho biết Ukraine sử dụng đạn pháo nhanh hơn khả năng sản xuất của các nước đồng minh.

Kế hoạch ba hướng của EU nhằm tăng cường viện trợ đạn dược cho Ukraine vừa giúp bổ sung kho dự trữ của các nước thành viên. Ảnh: Yves Herman/REUTERS

Kế hoạch ba hướng

Ý tưởng mua sắm đạn pháo chung nói trên là một phần trong kế hoạch ba hướng do một số cơ quan của EU đề xuất vào đầu tháng này. Theo đó, kế hoạch này gồm ba bước, cụ thể như sau:

Hướng đầu tiên, EU sẽ khuyến khích các quốc gia thành viên viện trợ thêm đạn pháo cho Ukraine từ các kho dự trữ vũ khí của họ bằng cách đề xuất một khoản hoàn trả lên tới 90%. EU cam kết sẽ dành 1 tỉ euro từ Quỹ Hòa bình châu Âu để chi trả cho việc này.

Hướng thứ hai là ý tưởng mua sắm chung, trong đó EU đề xuất một thủ tục nhanh chóng để ký hợp đồng với các nhà sản xuất đạn pháo 155 ly tại EU và Na Uy. Mục đích của ý tưởng này là cho phép EU “đặt một đơn đặt hàng lớn, qua đó gửi đến ngành công nghiệp quốc phòng tín hiệu rõ ràng về nhu cầu, cho phép họ tăng cường năng lực sản xuất”.

Tuy nhiên các thành viên EU vẫn chưa quyết định nên đặt bao nhiêu quả đạn pháo, với giá bao nhiêu hoặc khi nào có hàng.

Hướng thứ ba, EU dự kiến sẽ dùng ngân sách của khối để đảm bảo sự gia tăng dài hạn trong sản xuất đạn pháo của châu Âu và thúc đẩy sản xuất trong các ngành công nghiệp quốc phòng.