EU có thể cấm xuất khẩu vũ khí cho Thổ Nhĩ Kỳ

Châu Âu có thể sẽ thuận theo ý tưởng của Hy Lạp về việc cấm xuất khẩu vũ khí cho Thổ Nhĩ Kỳ.

Thủ tướng Đức Angela Merkel mới đây đã tiết lộ khả năng Liên minh châu Âu (EU) sẽ cấm xuất khẩu vũ khí cho Thổ Nhĩ Kỳ, theo Al Jazeera.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan khó chấp nhận việc EU đồng lòng áp trừng phạt cấm xuất khẩu vũ khí.

“Chúng tôi đã trao đổi về phương thức thảo luận xuất khẩu vũ khí trong NATO. Chúng tôi đều muốn hợp tác với chính quyền mới của Mỹ về Thổ Nhĩ Kỳ” – bà Merkel nói trong cuộc họp báo ngày 14/12.

Tờ báo Qatar cho biết, bà Merkel đã lộ thông tin này sau khi Hy Lạp đề nghị áp đặt các biện pháp trừng phạt vũ khí đối với Thổ Nhĩ Kỳ. Bình luận của Thủ tướng Đức về đề nghị của Athens cho thấy rõ sự ủng hộ của của châu Âu đối với các quốc gia thành viên mà ngay cả quan hệ với Thổ Nhĩ Kỳ cũng có thể lung lay.

Nhiều chuyên gia đánh giá phát biểu của bà Merkel đã thể hiện lập trường cứng rắn của EU với Thổ Nhĩ Kỳ. Trong quá khứ, nhiều chính phủ thành viên EU ngần ngại trong việc áp dụng biện pháp trừng phạt với Thổ Nhĩ Kỳ, vốn là một thành viên NATO và là nơi nhiều người Syria đang tị nạn.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron có chung quan điểm cứng rắn với Ankara. Ông nhận định: “Châu Âu đã thể hiện sự cứng rắn với Thổ Nhĩ Kỳ bằng các biện pháp trừng phạt để Ankara ngừng các hành động đơn phương tại phía đông Địa Trung Hải. Chúng ta đã trao cho Thổ Nhĩ Kỳ cơ hội từ tháng 10, đã tiếp cận, đưa ra điều kiện nhưng cũng nhận thấy Ankara tiếp tục duy trì hành động gây hấn”.

Liên minh châu Âu lần này dự tính sẽ có hành động phối hợp với liên minh quân sự lớn nhất hành tinh là Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) để thực hiện kế hoạch ứng phó với Thổ Nhĩ Kỳ. EU và NATO đã lên kế hoạch tổ chức hội nghị cùng Tổng thống đắc cử Mỹ sau khi người đó tuyên thệ nhậm chức vào tháng 1/2021.

Năm 2018, EU xuất khẩu số vũ khí khoảng 45 triệu euro đến Thổ Nhĩ Kỳ. Nhưng số chiến đấu cơ EU “hạ cánh” tại Thổ Nhĩ Kỳ có giá lên tới vài tỷ euro. Theo Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (Thụy Điển), Mỹ, Italy và Tây Ban Nha đều là những nhà xuất khẩu vũ khí hàng đầu đến Thổ Nhĩ Kỳ trong khoảng thời gian từ 2015-2019.

EU đang ngày càng chỉ trích Thổ Nhĩ Kỳ về vụ việc liên quan đến Libya và Ankara mua hệ thống phòng không S-400 của Nga. Một số chính phủ thành viên EU như Phần Lan, Pháp, Đức, Italy, Hà Lan, Tây Ban Nha và Thụy Điển trong năm 2019 cho biết họ đã ngưng hoặc hạn chế giấy phép xuất khẩu vũ khí tới Thổ Nhĩ Kỳ.

Mỹ hiện cũng đã phản đối quyết định mua S-400 của Thổ Nhĩ Kỳ đồng thời cũng rục rịch áp dụng biện pháp trừng phạt.

Trước đề xuất cho thấy phản ứng trừng phạt Ankara, Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ đánh giá đây là “trái phép và mang tính thành kiến”. Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ còn cho rằng EU nên hành động như “một nhà trung gian trung thực” đối với tranh chấp giữa Ankara và Athens.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan sau đó lên tiếng: “Chúng tôi có mối quan hệ kinh tế và chính trị sâu sắc với cả Mỹ và EU mà chúng tôi không muốn mất đi. Chẳng có vấn đề nào không thể giải quyết qua đối thoại và hợp tác”.