El Nino có thể khiến nhiệt độ tăng cao hơn mức kỷ lục của năm 2023
Liên hợp quốc (LHQ) ngày 12/1 cảnh báo do ảnh hưởng của hiện tượng khí hậu El Nino, nhiệt độ trung bình trong năm 2024 có thể cao hơn so với mức kỷ lục năm 2023, qua đó kêu gọi cộng đồng quốc tế cắt giảm mạnh mẽ lượng khí thải để chống biến đổi khí hậu.
Bầu trời thành phố Ichikawa, quận Chiba, phía Đông Tokyo, Nhật Bản ngày 13/4/2023. Ảnh: AFP/TTXVN
Tổ chức Khí tượng thế giới (WMO) thuộc LHQ cho biết các kỷ lục về nhiệt độ cao đã được thiết lập mới theo từng tháng trong 6 tháng cuối năm 2023 và xu hướng này có thể tiếp diễn trong năm nay do hiện tượng El Nino làm khí hậu ấm lên.
Cơ quan Khí quyển và Đại dương quốc gia Mỹ (NOAA) dự báo 67% khả năng năm 2024 sẽ ấm hơn năm 2023 và chắc chắn tới 99% rằng năm 2024 sẽ nằm trong nhóm 5 năm ấm nhất từ trước đến nay.
Video đang HOT
Nhà khí hậu học Gavin Schmidt – Giám đốc Viện nghiên cứu vũ trụ Goddard thuộc Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA), cho biết hệ thống khí hậu của Trái Đất vẫn còn tiềm ẩn nhiều “bí mật”, theo đó cần có thêm dữ liệu để đ.ánh giá tình hình.
Theo WMO, tháng 7 và tháng 8/2023 là hai tháng nóng nhất từ trước tới nay, trong khi năm 2023 là năm ấm nhất từng được ghi nhận “với mức chênh lệch rất lớn” về nhiệt độ.
Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu năm 2015 đặt mục tiêu giới hạn sự nóng lên toàn cầu trong khoảng 1,5 đến dưới 2 độ C so với thời kỳ t.iền công nghiệp. Các dữ liệu của WMO cho thấy mức tăng nhiệt độ trung bình toàn cầu hằng năm trong năm 2023 là 1,45 độ C. Tổng thư ký của WMO Celeste Saulo cảnh báo rằng hiện tượng El Nino, xuất hiện từ giữa năm 2023, có thể sẽ còn khiến nhiệt độ tăng cao hơn nữa vào năm 2024. Bà giải thích: “Sự chuyển dịch từ hiện tượng La Nina làm hạ nhiệt sang hiện tượng El Nino gây ấm lên vào giữa năm 2023 được phản ánh rõ ràng qua sự gia tăng nhiệt độ. Do El Nino thường có tác động lớn nhất đến nhiệt độ toàn cầu sau khi đã đạt đỉnh, nên khí hậu năm 2024 có thể còn nóng hơn nữa”. Bà Saulo khẳng định biến đổi khí hậu hiện là “thách thức lớn nhất mà nhân loại phải đối mặt” và nguyên nhân “rõ ràng là do các hoạt động của con người”.
Một báo cáo của WMO công bố tháng 11/2023 cho thấy nồng độ của ba loại khí gây hiệu ứng nhà kính lưu giữ nhiệt lâu nhất là carbon dioxide (CO2), methane và nitrous oxide (N2O) đã đạt mức cao kỷ lục vào năm 2022, và dữ liệu sơ bộ cho thấy mức độ này tiếp tục tăng vào năm 2023.
Tổng thư ký LHQ Antonio Guterres cũng cho rằng hành động của con người đang “thiêu đốt Trái Đất”. Ông nhấn mạnh: “Năm 2023 mới chỉ là sự báo trước về tương lai thảm khốc đang chờ đợi nếu chúng ta không hành động ngay bây giờ”.
WMO cho biết kể từ những năm 1980, mỗi thập kỷ sau lại ấm hơn thập kỷ trước và 9 năm ấm nhất được ghi nhận đều diễn ra kể từ năm 2015. Theo cơ quan này, nhiệt độ trung bình 10 năm trong khoảng thời gian từ năm 2014 đến 2023 đã cao hơn 1,2 độ C so với mức trung bình thời kỳ t.iền công nghiệp.
El Nino ảnh hưởng nghiêm trọng đến loài cự đà biển ở quần đảo Galapagos
Nước biển Thái Bình Dương ấm bất thường vào thời điểm này của năm báo hiệu giai đoạn khó khăn đối với loài cự đà biển sinh sống trên quần đảo Galapagos mang tính biểu tượng của Ecuador.
El Nino ảnh hưởng nghiêm trọng đến loài cự đà biển ở quần đảo Galapagos. Ảnh: rainforestcruises.com
Tháng 6 vừa qua, Cơ quan Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ (NOAA) thông báo các dấu hiệu của El Nino đã xuất hiện và dự kiến sẽ mạnh dần đến cuối năm. Các hiện tượng El Nino được đ.ánh dấu bằng nhiệt độ mặt nước biển ấm hơn trung bình ở trung tâm và phía Đông Thái Bình dương gần xích đạo, xảy ra mỗi 2-7 năm và kéo dài khoàng 9-12 tháng. Bởi vậy, nhiệt độ đại dương ấm áp là dấu hiệu đầu tiên của chu kỳ mới của hiện tượng thời tiết El Nino, đe dọa tới loài cự đà biển trên quần đảo Galapagos. Các chuyên gia lo ngại chu kỳ El Nino mới này có thể là một trong những đợt mạnh nhất trong nhiều thập niên.
Trên bãi cát trắng của đảo Santa Cruz, một loài cự đà biển có tên Amblyrhynchus cristatus có thể sống tới 60 năm. Với móng vuốt sắc nhọn với những chiếc gai trên lưng, loài bò sát này giống như một sinh vật thời t.iền sử. Trông có vẻ cứng rắn, nhưng cự đà lại rất dễ bị ảnh hưởng trước sự thay đổi nhiệt độ ở Thái Bình Dương, vốn ảnh hưởng đến nguồn thức ăn chính của loài động vật này là tảo. Cự đà biển thường tìm kiếm tảo giữa các tảng đá dưới nước hoặc ở vùng nước nông. Chúng có thể lặn sâu tới 12 m và ở dưới nước trong 1 giờ, tuy nhiên chúng không thể bơi xa trong vùng biển lớn để tìm kiếm thức ăn vốn đã trở nên khan hiếm bởi tảo đang chết dần.
Theo Liên minh quốc tế bảo tồn tự nhiên (IUCN), số lượng cự đà biển đã thay đổi mạnh theo các sự kiện El Nino và La Nina. Tình trạng thiếu lương thực do El Nino gây ra có thể đồng nghĩa với việc cự đà biển sẽ khó sống sót khi không có đủ thức ăn. IUCN lưu ý những dự đoán về biến đổi khí hậu có thể làm tăng mức độ nghiêm trọng và tần suất của các sự kiện El Nino, đồng nghĩa một số loài cự đà biển có thể hoàn toàn biến mất.
Ông Danny Rueda, Giám đốc Công viên quốc gia Galapagos, viện dẫn 2 hiện tượng El Nino đặc biệt khắc nghiệt trước đây vào năm 1982 và 1997 đã tẩy trắng san hô và hủy hoại cuộc sống của động vật trên quần đảo, gồm cả rùa cạn, chim cánh cụt, chim cốc và sư tử biển. Theo ông Rueda, có khoảng 450.000 con cự đà trên quần đảo. Số lượng của chúng, theo IUCN, có thể giảm 90% sau một hiện tượng El Nino mạnh.
Tổng Thư ký Tổ chức Khí tượng thế giới (WMO) Petteri Taalas đã cảnh báo chu kỳ El Nino mới sẽ làm tăng nhiệt độ và kéo theo thời tiết cực đoan hơn đến Mỹ Latinh và Caribe. Trong tuyên bố được đưa ra kèm theo một báo cáo về tác động của biến đổi khí hậu trong khu vực, ông Taalas nhấn mạnh "những cảnh báo sớm... sẽ rất quan trọng để bảo vệ cuộc sống và sinh kế".
Theo WMO, biến đổi khí hậu có khả năng làm tăng tác động của hiện tượng El Nino, khiến nhiệt độ cao hơn kèm lượng mưa lớn hơn. Các loài động vật ở quần đảo Galapagos có thể sống sót qua những thay đổi chu kỳ của khí hậu địa phương. Tuy nhiên nếu các thay đổi xảy ra quá thường xuyên hoặc quá khắc nghiệt, các loài có thể gặp khó khăn để khôi phục sự cân bằng giữa tỷ lệ sinh sản và t.ử v.ong.
LHQ: Nỗ lực khí hậu toàn cầu có tiến bộ nhưng chưa đủ để đạt mục tiêu đề ra Ngày 26/10, Liên hợp quốc công bố báo cáo mới nhất cho thấy nếu các quốc gia trên thế giới hoàn thành cam kết khí hậu hiện nay, lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính sẽ vẫn tăng 10,6% vào năm 2030 so với các mức của năm 2010. Dù vậy, việc kiềm chế được mức tăng khí thải ở 10,6% vào...