Đường ống mới Pháp – Tây Ban Nha có giải quyết được khủng hoảng năng lượng châu Âu?

Cuộc xung đột ở Ukraine đã buộc châu Âu phải tìm kiếm các nguồn năng lượng khác ngoài khí đốt của Nga.

Tây Ban Nha và Pháp đã đạt được một thỏa thuận mới để xây dựng một đường ống dẫn khí đốt dưới biểu từ Barcelona đến Marseille. Ảnh: AFP

Các nhà phân tích cho biết, một đường ống mới dưới biển nối các cảng Barcelona của Tây Ban Nha và Marseille của Pháp khó có thể giúp xoa dịu cuộc khủng hoảng năng lượng của châu Âu trong ngắn hạn, với việc Tây Ban Nha và Pháp đều đồng ý rằng nó có thể sẽ không hoạt động cho đến năm 2030.

Dự án chung giữa Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha và Pháp, đã đạt được thỏa thuận vào tháng trước và được đặt tên là BarMar, thay thế MidCat, đường ống dẫn khí đốt được lên kế hoạch xuyên dãy núi Pyrenees từ Tây Ban Nha sang Pháp.

Mặc dù Tây Ban Nha tuyên bố MidCat có thể sẵn sàng vào năm 2023, nhưng nó đã bị Pháp phủ quyết vì phản đối chính trị liên quan đến thiệt hại sinh thái do đường ống được đề xuất đi qua phía Tây Nam của nước này.

BarMar chủ yếu sẽ được sử dụng để bơm hydro xanh và các khí tái tạo khác vào lưới năng lượng châu Âu. Hydro xanh được tạo ra bằng cách cho dòng điện chạy qua nước để phân tách nó giữa hydro và oxy, trong một quá trình được gọi là điện phân.

Nó được coi là xanh vì điện đến từ các nguồn năng lượng tái tạo không tạo ra bất kỳ khí thải độc hại nào. Hydro chỉ phát ra hơi nước vô hại trong khi nhiên liệu hóa thạch thải ra khí nhà kính có hại khi cháy.

Công ty vận tải biển Maersk có kế hoạch sản xuất tới 2 triệu tấn e-methanol mỗi năm ở Tây Ban Nha vào năm 2030 để cung cấp cho đội tàu chở hàng và cắt giảm lượng khí thải carbon. Dự án trị giá 10 tỷ euro này có khả năng thu hút đầu tư từ Tây Ban Nha và từ các qũy phục hồi của EU.

Pháp, Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha cũng hy vọng rằng đường ống BarMar sẽ cho phép vận chuyển một số khí đốt tự nhiên để giúp giảm bớt các vấn đề cung cấp của châu Âu bắt nguồn từ cuộc xung đột Nga – Ukraine.

“Đây là một dự án cần phải cực kỳ an toàn. Ước tính của chúng tôi là cần khoảng 4-5 năm”, Bộ trưởng Năng lượng Tây Ban Nha Teresa Ribera cho biết. Bộ trưởng Năng lượng Pháp Agnès Pannier-Runacher cũng đồng tình với quan điểm này, khẳng định rằng dự án sẽ không thể hoạt động cho đến năm 2030.

Thời hạn là tháng 12 này các công ty Tây Ban Nha, Pháp và Bồ Đào Nha, những công ty sẽ xây dựng đường ống BarMar, đưa ra một kế hoạch chi tiết. Thông tin chi tiết dự kiến sẽ được tiết lộ tại một hội nghị có sự tham gia của ba nước vào ngày 9/12 tới.

Tuy nhiên, Jorge Sanz, Chủ tịch của Ủy ban các chuyên gia về chuyển đổi năng lượng, đã đặt câu hỏi về sự cần thiết của đường ống dẫn giữa Barcelona và Marseille.

“Để đưa khí đốt từ Barcelona đến Marseille, không cần thiết phải xây dựng một đường ống dẫn giữa Barcelona và Marseille. Họ có thể chuyển hướng các con tàu (chở khí đốt) để thay vì dỡ hàng ở Barcelona, chúng sẽ được chuyển thẳng đến Marseille”, vị chuyên gia trên nói.

Ông Jorge Sanz lưu ý thêm rằng hydro xanh sẽ có số lượng người tiêu dùng ít hơn do việc sử dụng nó bị hạn chế và việc đầu tư vào mạng lưới vận tải sẽ khó thu hồi vốn hơn.

Về phần mình, Fernando Garcia, nhà phân tích tiện ích tại RBC Capital Markets có trụ sở ở London, cho biết tuyến đường BarMar “rõ ràng” sẽ không khắc phục được các vấn đề về nguồn cung ngắn hạn của châu Âu”.

“Tôi không biết liệu (BarMar) có sẵn sàng vào năm 2030 hay không nhưng rõ ràng nó sẽ không phải vào năm 2023 hoặc 2024, điều đó có nghĩa là nó sẽ không có tác động đến cuộc khủng hoảng năng lượng hiện tại”, ông Garcia nêu rõ.

Tây Ban Nha chiếm 20% sản lượng của các dự án hydro xanh trên thế giới trong qúy đầu tiên của năm 2022, trở thành nhà sản xuất lớn thứ hai sau Mỹ, theo báo cáo của công ty tư vấn Wood Mackenzie.
Mặc dù lĩnh vực này vẫn còn sơ khai, Tây Ban Nha đang đi đầu về hydro xanh vì nước này có cơ sở hạ tầng năng lượng tái tạo và các nguồn năng lượng dồi dào về mặt trời, gió và thủy điện, đặc biệt là có không gian rộng lớn. Không gian là yếu tố then chốt vì các nhà máy năng lượng mặt trời hoặc tuabin gió thường yêu cầu diện tích đất lớn.

Đức là quốc gia sản xuất điện mặt trời lớn nhưng vẫn thấp hơn Tây Ban Nha 1,4 lần và với dân số 84 triệu người, có ít không gian hơn để dành cho những cánh đồng rộng lớn bố trí tấm pin mặt trời.

Trong khi đó, Tây Ban Nha có dân số 47 triệu người và nhiều vùng nông thôn rộng lớn đang bỏ trống. Tây Ban Nha có một lợi thế khác so với các nước châu Âu còn lại với một mạng lưới khí đốt tự nhiên lớn và các trạm khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) có thể được sử dụng để vận chuyển hydro xanh.

Hiện tại, hạn chế của hydro xanh là chi phí sản xuất khí cao, đồng nghĩa với việc giá khí tự nhiên vẫn rẻ hơn. Theo ông Garcia, hiện tại vai trò của hydro xanh bị hạn chế trong ngắn hạn và trung hạn: “Hydro xanh hiện là một công nghệ đắt t.iền đang ở giai đoạn đầu ở châu Âu”.