Được thao túng, doanh nghiệp công khai ‘g.iết’ sông Lô?
Mặc dù tình trạng khai thác cát trên sông Lô diễn ra công khai, nhưng tỉnh Tuyên Quang lại không có một động thái gì để ngăn cản. Giám đốc Sở TN&MT Tuyên Quang – người được UBND tỉnh phân công làm phát ngôn chính thức trong vụ việc này khẳng định ‘không hề biết việc hàng chục tàu cuốc ngày đêm cày nát sông Lô’.
Tỉnh “bật đèn xanh” cho DN khai thác trái phép?
Ngày 27/1/2014, ông Phạm Minh Huấn – Phó chủ tịch UBND tỉnh Tuyên Quang (ông Huấn vừa được bổ nhiệm làm phó Bí thư tỉnh) đã ký văn bản số 06/GP-UBND, cấp “ Giấy phép khai thác khoáng sản” cho công ty cổ phần khoáng sản Tân Hà (sau đây gọi tắt là Công ty Tân Hà).
Theo như giấy phép khai thác này, phía Công ty Tân Hà được UBND tỉnh cho phép khai thác cát, sỏi bằng phương pháp lộ thiên tại mỏ cát, sỏi lòng sông Lô ở khu vực bãi soi Dù Dì (xã Sầm Dương, huyện Sơn Dương) với tổng diện tích là 41,61 ha (giai đoạn 1).
Người dân tập trung đẩy đuổi không cho tàu hút cát tiến sát gần bờ (ảnh chụp sáng ngày 19/3/2014)
Cũng theo giấy phép này, UBND tỉnh yêu cầu Công ty Tân Hà phải thực hiện các điều khoản trước khi tiến hành khai thác.
Cụ thể, văn bản này ghi rõ: “Hoạt động khai thác, cát sỏi theo Giấy phép này chỉ được phép tiến hành sau khi công ty Tân Hà hoàn thành đầy đủ các quy định của pháp luật có liên quan và các quy định tại Giấy phép này; nộp cho Sở TN&MT, Sở Xây dựng hồ sơ thiết kế mỏ đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt theo quy định, đăng ký ngày bắt đầu xây dựng cơ bản mỏ, ngày hoạt động sản xuất kinh doanh, thông báo về Giám đốc điều hành mỏ, kế hoạch khai thác, chế biến tại cơ quan chức năng của Nhà nước theo quy định…”.
Đến thời điểm hiện tại, phía công ty Tân Hà chưa ký hợp đồng thuê đất. Điều đó, đồng nghĩa với việc doanh nghiệp này chưa được phép tiến hành khai thác.
Thế nhưng, trong “Giấy phép khai thác khoáng sản” do ông Phạm Minh Huấn – Phó chủ tịch UBND tỉnh ký lại không hề nhắc đến việc: công ty Tân Hà phải hoàn thành hợp đồng thuê đất trước khi tiến hành khai thác.
Chính vì được UBND tỉnh “bật đèn xanh” nên phía Công ty Tân Hà mặc nhiên đưa hàng chục tàu tiến đến khu vực khai thác mà không gặp bất kỳ cản trở nào từ chính quyền địa phương và các lực lượng chức năng khác.
Ông Hoàng Văn An – Giám đốc Sở TN&MT tỉnh Tuyên Quang trong buổi làm việc với TS ngày 19/3 từng khẳng định: hiện tại Công ty Tân Hà vẫn chưa được phép khai thác vì chưa hoàn thiện đầy đủ hồ sơ, thủ tục theo quy định của pháp luật (cụ thể là chưa có hợp đồng thuê đất).
Ông Hoàng Văn An- Giám đốc Sở TN-MT trong buổi trả lời phỏng vấn chiều ngày 20/3. Ông được UBND tỉnh cử làm “người phát ngôn” trong vụ việc này.
Cũng theo ông Hoàng Văn An, nếu có việc Công ty Tân Hà đang khai thác tại bãi soi Dù Dì thì đó chính là hành vi khai thác “trái quy định”, Sở TN&MT không biết việc này!
“Nếu có chuyện Công ty Tân Hà đang khai thác, ngay ngày mai (20/3), tôi sẽ cử đoàn công tác xuống kiểm tra hiện trường. Nếu có khai thác chúng tôi sẽ cho xử lý ngay”ông An nhấn mạnh.
Ngoài ra, ông An lí giải, do Sở ‘không có người, nên không thể thường xuyên kiểm tra các doanh nghiệp được cấp phép hoạt động ra sao, như thế nào’! Việc quản lý hoạt động của các doanh nghiệp chủ yếu là do chính quyền địa phương là chính.
Liên quan đến việc doanh nghiệp Tân Hà ngang nhiên khai thác trái phép mà không chịu sự cản trở nào từ các cơ quan chức năng, PV TS đã nhiều lần liên hệ với lãnh đạo tỉnh Tuyên Quang để làm việc. Tuy nhiên, lãnh đạo tỉnh Tuyên Quang từ chối làm việc với lý do: giao cho Sở TN&MT làm người phát ngôn của vụ việc.
“Xà xẻo” đất nông nghiệp và nguy cơ vỡ đê
Video đang HOT
Trước đó, ngày 25/11/2013, cũng đích thân Phó chủ tịch UBND tỉnh Tuyên Quang – ông Phạm Minh Huấn ký “Giấy chứng nhận đầu tư”, đồng ý cho doanh nghiệp Tân Hà tiến hành khai thác cát, sỏi trên dòng sông Lô.
Những bãi ngô xanh mướt này rồi đây sẽ biến mất, thay vào đó là đại công trường khai thác cát (ảnh chụp sáng ngày 19/3/2014)
Theo đó, tổng diện tích mà phía Tân Hà được UBND tỉnh cho phép khai thác lên đến 71,1ha, chia làm 2 giai đoạn. Trong đó, giai đoạn 1, Tân Hà được phép khai thác 41,61 ha; số diện tích còn lại gồm 29,39 ha sẽ tiến hành trong giai đoạn 2 (thuộc 2 đoạn có dự án kè bờ sông).
Được biết, trong tổng số diện tích mà UBND tỉnh Tuyên Quang cấp cho Tân Hà khai thác cát, đất nông nghiệp chiếm diện tích khá lớn. Thế nhưng, “người phát ngôn” của UBND tỉnh Tuyên Quang (ở Tuyên Quang, UBND tỉnh giao cho Giám đốc Sở TN&MT – Hoàng Văn An làm người phát ngôn chính thức của tỉnh) và các phòng tham mưu không hề nắm được số liệu cụ thể là bao nhiêu.
Liên quan đến vấn đề lấy đất nông nghiệp cấp cho doanh nghiệp khai thác cát, ông Nguyễn Trung Kiên – Chủ tịch UBND xã Sầm Dương lại khẳng định như đinh đóng cột: đất bãi soi, bãi bồi không phải là đất nông nghiệp, không nằm trong quỹ đất nông nghiệp?!
Cũng theo lãnh đạo xã này thì sau khi có giấy phép khai thác khoáng sản, phía công ty Tân Hà đã đưa máy móc vào khai thác tại khu vực soi Dù Dì.
Ông Kiên cũng cho biết, việc cấp phép khai thác cát tại khu vực này chắc chắn sẽ làm ảnh hưởng lớn đến việc canh tác, trồng màu, sạt lở bờ sông. Thậm chí ông Kiên còn cho rằng: Bãi soi Dù Dì trước sau gì cũng mất vì tình trạng khai thác cát “lậu”, chính quyền địa phương có muốn giữ cũng không thể giữ nổi?.
Chủ tịch xã Sầm Dương cho biết: ngày trước bãi bồi này rất rộng, số diện tích hiện tại chỉ còn khoảng 1/3; một phần do bị sạt lở xuống, một phần bị công ty Phú Tuyên (một doanh nghiệp trước đó bị tạm dừng khai thác vì vi phạm Giấy phép khai thác- PV) tiến hành khai thác trước đó.
Lãnh đạo Sở NN&PTNT tỉnh Tuyên Quang thừa nhận: trong tổng diện tích doanh nghiệp Tân Hà được UBND tỉnh cấp phép, đất nông nghiệp chiếm diện tích khá lớn. Tuy nhiên, phía UBND tỉnh không lấy ý kiến của Sở NN&PTNT về việc: lấy đất nông nghiệp của dân, cấp cho DN khai thác khoáng sản sẽ ảnh hưởng đến đời sống người dân như thế nào?
Điều mà rất nhiều người dân lo lắng là việc khai thác cát sỏi sẽ ảnh hưởng đến đê, gây vỡ đê. Điều này đã được Sở NN&PTNT cảnh báo rất rõ trong văn bản số 592/SNN-TL, ngày 1/4/2013.
Theo như văn bản này thì: Vị trí khu vực dự kiến xin thăm dò khai thác cát sỏi trên sông Lô thuộc địa bàn xã Sầm Dương nằm trong khu vực có tuyến đê dài 4,87km, bảo vệ cho 158 ha đất sản xuất nông nghiệp và trên 1.970 nhân khẩu. Năm 2010 tại khu vực này đã xảy ra sạt lở bờ sông và hình thành vết nứt dọc chân đê.
Bãi sông bị sạt lở nghiêm trọng
Như vậy, việc khai thác cát, sỏi ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống người dân, gây sạt lở bờ sông và nguy cơ vỡ đê. Tuy nhiên, không hiểu vì sao mà phía UBND tỉnh lại cấp phép cho khai thác?
Một viễn cảnh sắp sửa xảy ra nơi miền quê nghèo này: những bãi bồi ngút ngàn màu xanh của ngô rồi đây sẽ biến mất, thay vào đó là một đại công trường khai thác cát.
Và, chẳng ai có thể trả lời được câu hỏi: liệu ký ức kinh hoàng gần 30 năm về trước -ngày con đê bị vỡ có xảy ra với những người dân suốt đời lam lũ nơi đây hay không?
Một lãnh đạo Sở NN&PTNT tỉnh Tuyên Quang cho biết: việc doanh nghiệp tiến hành khai thác cát, sỏi sẽ ảnh hưởng đến sự sạt lở bờ sông và ảnh hưởng đến đê điều. Năm 2010, tỉnh Tuyên Quang đã phải ra văn bản tạm dừng khai thác cát sỏi để khắc phục một số vết nứt trên đê thuộc địa phận xã Sầm Dương. Cũng theo lãnh đạo này thì: việc khai thác sẽ ảnh hưởng đến đê điều. Tuy nhiên, vấn đề này quá “nhạy cảm”, lợi nhuận từ việc khai thác cát quá khổng lồ nên UBND tỉnh vẫn cấp phép cho DN khai thác.
Theo_VietNamNet
Vụ vỡ đê kinh hoàng và hành trình 'g.iết' sông Lô
Trong ký ức của các lão nông ở xã Sầm Dương, thời khắc đê sông Lô bị vỡ mãi là một ám ảnh kinh hoàng. Con nước hung dữ năm ấy đã cuốn phăng tất cả tài sản, nhà cửa của người dân nơi đây. Nước mắt mặn chát của những người dân đã rơi theo con nước bạc.
Sóng ngầm ở bến sông Lô
Đó là câu chuyện của mấy chục năm về trước. Ấy vậy mà, giờ đây, mỗi khi nhắc lại, các bậc cao niên nơi triền đê sông Lô đều không khỏi giật mình.
Cũng đúng, với những người nông dân suốt ngày bán mặt cho đất, bán lưng cho trời thì mùa mưa bão những năm chưa đổi mới đó chắc khác nào một cơn ác mộng. Nhà cửa, ruộng vườn, tài sản bỗng chốc trôi theo dòng nước.
Ký ức kinh hoàng gần 30 năm
Đó là những ngày mưa gió dầm dề - tháng 7 năm 1986!
Người dân sinh sống cạnh cái doi đất này còn nhớ như in những ngày ấy. Trước ngày đê vỡ, mưa gió, sấm chớp đì đoằng, bầu trời xám xịt. Nước từ thượng nguồn đổ về ầm ầm.
Con sông Lô bình thường hiền lành là thế, bỗng trở nên hung dữ lạ thường, réo ùng ục như con thủy quái khổng lồ. Dòng sông đỏ quạch như màu m.áu.
Nước lên nhanh. Cả bãi soi Dù Dì ven sông Lô bị dòng nước nuốt chửng. Sáng, nước mới đến mép bãi bồi. Quá trưa, đã thấy nước tràn lên cả bãi soi.
Cả bãi bồi ngày thường toàn màu xanh của ngô, khoai bây giờ đùng đục màu trắng bạc. Con đê già nua dường như đang run lên theo con nước dữ. Từ xa, nó chẳng khác gì một sợi chỉ giữa biển nước mênh mông, sẵn sàng bị cuốn trôi bất cứ lúc nào.
Mưa như ném đá. Các vị bô lão trong làng chạy ra chân đê, nhìn về biển nước mà xót xa. Thế là một mùa nữa đói kém. Thế là lại đứt bữa trong những ngày giáp hạt. Phía dưới, nước bắt đầu mấp mé chân đê. Cứ mỗi đợt sóng táp vào, những tảng đất lại đổ ầm xuống.
"Từng nhiều năm sinh sống nơi đây nhưng chưa thấy năm nào mà sông Lô lại hung dữ như thế. Khả năng đê vỡ là rất cao. Hôm đó hình như là ngày 17 tháng 7 thì phải, đang đứng trên triền đê, tôi nghe tiếng kẻng báo động của Hợp tác xã.
Cả xã kéo nhau ra, bằng mọi cách bịt kín những tảng đất phía dưới thân đê. Ngày đó, không có bì tải nên chúng tôi dùng tre, đan thành rọ rồi xúc đất đổ vào.
Hàng trăm cọc tre được người dân nơi đây đóng chặt vào những điểm đê có khả năng bị vỡ, hàng ngàn rọ đất được chuyển đến để chống chọi với con sóng đang gầm gừ dưới lòng sông Lô. Đêm đó, một nhóm người được cắt cử, đội mưa để canh chừng đê vỡ"ông Nguyễn Quang Minh, một người dân ở thôn Đồng Tâm nhớ lại.
Sáng hôm sau, lúc trời còn chưa rõ mặt người, ông Minh bị đ.ánh thức bởi tiếng kẻng báo động. Nghĩ có chuyện chẳng lành, ông bảo vợ con di chuyển lên phía trên đồi, còn mình mang theo quốc xẻng ra phía triền đê.
Tới nơi, đã thấy hàng trăm người dân dầm mình dưới con nước. Nước sông Lô đen kịt, giống như con trâu mộng đang thở phì phò. Thi thoảng, nó lại chồm lên con đê già nua. Từng mảng đất lớn như những thớ thịt cứ thế bị cuốn trôi trước ánh mắt gần như tê dại của người dân.
Ông nhìn vào mấy cái vết nứt hôm qua, đã thấy nó hở toang hoác. Lúc này, dưới sông, nước dâng lên mỗi lúc một nhanh. Ông lao xuống dưới, cùng thanh niên trai tráng trong làng lập tức vác những khối đất để vá đê.
Hàng trăm, hàng ngàn rọ đất được huy động đến để cứu đê vỡ. Vừa lúc đó, lại một con sóng xô đến, cuốn phăng hàng chục m3 đất mà người dân vừa đắp. Một vết nứt c.hém ngang thân đê, nước từ ngoài bãi bắt đầu chảy qua thân đê.
Cứ như thế, hàng trăm con người vật lộn để cứu đê dưới cái rét và cơn mưa ngày càng nặng hạt. Hàng chục, hàng trăm m3 đất vừa được vận chuyển để vá những vết thương cho bờ đê thì ngay sau đó, một con sóng lớn lại ập đến, cuốn phăng tất cả. Mồ hôi, nước mắt và cả m.áu đã đổ trong những cơn trêu đùa quái gở của thần sông.
Tầm 9 giờ sáng, lúc này, vết nứt trên thân đê ngày một lớn, bà con bèn tính đến việc phải chấp nhận một sự thật: đê vỡ .
Mọi người chạy thục mạng lên phía những khoảng đồi để tránh cơn đại hồng thủy. Tiếng la hét, tiếng gọi nhau í ới, tất cả tạo nên một khung cảnh hỗn loạn.
Khi những bước chân mệt mỏi cố nhoài đến quả đồi cao nhất trong làng thì một cảnh tượng hãi hùng xảy ra. Dòng nước hung dữ hất tung con đê tội nghiệp. Cả một cái lò gạch cũng bị dòng nước cuốn trôi. Những ngôi nhà phía gần đê ngay lập tức bị nuốt chửng.
Mấy ngày sau, nước rút. Người dân lại lục tục trở về bên những ngôi nhà toàn bùn với rác rưởi. Lúa gạo, thóc giống chuẩn bị cho vụ mùa sắp tới trôi hết ra tận giữa bãi sông. Lại đói!
Đừng để dân "sống c.hết mặc bay"
Khi chúng tôi viết những dòng này, cũng là lúc những "binh đoàn" tàu quốc đang ầm ầm tiến đến dòng sông Lô để khai thác cát. Không những lòng sông, mà ngay cả cái bãi bồi phì nhiêu ngun ngút một màu xanh của ngô rồi đây sẽ trở thành một đại công trường.
Người dân tiếc đứt ruột cái bãi bồi phì nhiêu, chỉ cần vứt mất hạt ngô, chẳng cần chăm bón gì mà cuối mùa nào cũng lặc lè những bông ngô hạt chắc mây mẩy. Những bãi ngô xanh hun hút một màu từng làm cảm hứng cho cố nhạc sỹ Văn Cao rồi đây, chỉ còn là trong hoài niệm.
Bờ sông Lô bị sạt lở nghiêm trọng
Khi bài báo này chưa kịp lên trang, cũng là lúc tôi nhận được một tin buồn từ những người dân nơi đây. Họ bảo: có lẽ, chúng tôi sẽ nhận khoản t.iền đền bù từ phía doanh nghiệp và chấp nhận mất đất! Xót lắm chú ạ, nhưng biết làm sao, phận người dân thấp cổ bé họng như chúng tôi biết kêu ai bây giờ.
Hỏi số t.iền đền bù mà người dân nhận được là bao nhiêu, một ông lão buồn rầu trả lời: họ bảo là 20 triệu mỗi hộ. Ở đây, họ đền bù theo hộ chứ không phải theo diện tích đất. Mà kể cả là đền bù theo diện tích cũng có được đáng là bao đâu, chỉ tầm hơn 2.000 đ/m2.
Vậy là người dân sẽ nhận t.iền đền bù, như chấp nhận thua cuộc! Vậy là một trong những thủ tục cuối cùng - hợp đồng thuê đất- sẽ sớm có trong tay các doanh nghiệp.
Một viễn cảnh sắp tới sẽ diễn ra: những bãi ngô xanh đang vào vụ sẽ bị xới tung để lấy cát; bãi bồi từng nuôi sống người dân hàng trăm năm nay sắp tới sẽ biến thành lòng sông. Nụ cười lại rạng ngời trên khuôn mặt của một nhóm người, còn nước mắt - nước mắt giống những ngày dân chạy nạn vì đê vỡ lại chảy trên khuôn mặt những người dân suốt đời lam lũ.
Và ai dám chắc, khi "lòng sông" này chỉ cách bờ đê một quãng rất ngắn, lại không xảy ra thêm một vụ vỡ đê như trong quá khứ?
Theo TTXVN, mới đây, đã xuất hiện vết lún nứt dài 70m dưới chân đê sông Lô.Vết lún nứt thứ nhất dài khoảng 70m, rộng 8 - 20 cm xảy ra tại địa phận thôn Lương Thiện (nơi đã xảy ra vỡ đê năm 1986). Vết lún nứt thứ 2 xảy ra ở địa phận thôn Thái Thịnh có chiều rộng 10 - 20 cm, dài khoảng 60 m. Và vết lún nứt thứ 3 xảy ra ở địa phận thôn Hưng Thịnh rộng 5 cm, dài khoảng 65 m. Được biết, những vết nứt này bắt đầu xuất hiện từ tháng 5/2010 và gần đây càng nghiêm trọng hơn (vết lún nứt rộng và dài hơn). Ngoài 3 điểm lún nứt trên, theo thống kê của UBND xã Sầm Dương, trên diện tích đất bãi soi ven sông Lô của 44 hộ dân còn xuất hiện tình trạng sạt lở, với tổng diện tích đất canh tác bị sạt lở 9.265 m2. Tình hình lún, nứt ngày càng diễn biến hết sức. Đặc biệt, sau trận mưa to kéo dài từ 27-28/8/2010, cống Hưng Định (xã Sầm Dương) - cống tiêu nước qua đê sông Lô đã bị sạt lở vào sát chân đê và mép cống. Cụ thể, vết sạt lở có chiều dài là 60 m, rộng 4 đến 12 m, sâu 6 đến 7 m. Trước những diễn biến phức tạp đó, ngày 19/5/2010, UBND tỉnh Tuyên Quang đã có văn bản số 1024/UBND-NLN chỉ đạo thành lập đoàn kiểm tra liên ngành và đề ra phương án đảm bảo an toàn cho đê đoạn qua xã Sầm Dương. Chính quyền xã Sầm Dương cũng từng có văn bản yêu cầu tạm dừng việc khai thác cát sỏi trên sông Lô để điều tra nguyên nhân lún, nứt đê. Tuy nhiên, không hiểu vì lí do gì mà ngày27/1/2014, ông Phạm Minh Huấn -nguyên phó chủ tịch UBND tỉnh Tuyên Quang (vừa được bổ nhiệm sang làm Phó bí thư tỉnh ủy) lại cấp Giấy phép khai thác khoáng sản cho công ty cổ phần khoáng sản Tân Hà.
Hoàng Sang
Theo Khampha
Sóng ngầm ở bến sông Lô Ngày cũng như đêm, hàng trăm người dân ở xã Sầm Dương, huyện Sơn Dương (Tuyên Quang) đốt đuốc để đuổi cát tặc. Những lán trại dã chiến được người dân lập vội trên những bãi bồi. Bất kể mưa hay nắng, cứ có kẻng báo động là dân lại ùa ra bãi bồi để ném đá, đẩy đuổi không cho tàu khai...
