Đừng xem thường khi trẻ sốt

Theo dõi diễn biến cơn sốt, chú ý các biểu hiện kèm theo… là rất quan trọng trong mùa bệnh trẻ em

Theo bác sĩ (BS) Trương Hữu Khanh, Trưởng Khoa Nhiễm – Thần kinh Bệnh viện (BV) Nhi Đồng 1 (TP HCM), sốt là một triệu chứng có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân: nhiễm siêu vi, nhiễm trùng hay do một số bệnh lý ác tính…

Gặp trong nhiều bệnh

Nghĩ con gái 3 tuổi chỉ sốt nhẹ một hôm rồi khỏi, chị Trần M.T (ngụ quận Bình Thạnh, TP HCM) cũng chỉ cho bé nghỉ học, không đi khám. Đến bữa cơm tối, bé không chịu ăn, sốt cao lên, cả nhà vội vã đưa đi BV mới biết bé bị tay chân miệng, phải nằm lại theo dõi.

BS Trương Hữu Khanh cho biết đa số trẻ em bị sốt là do nhiễm các loại siêu vi thông thường, chỉ cần theo dõi, chăm sóc, điều trị các triệu chứng khi cần thiết, khoảng 3-5 ngày là bệnh tự khỏi. Nhưng với một số siêu vi có thể gây bệnh nặng thì phải coi chừng. Ví dụ như mùa này là bệnh tay chân miệng. Hiện nay, bệnh này đang vào mùa, số ca không phải nhiều nhưng có khá nhiều ca bệnh nặng. Phụ huynh cần chú ý theo dõi trẻ, nếu sốt trên 48 giờ là phải đi khám.

Nếu trẻ sốt cao, không đáp ứng với thuốc hạ sốt thì nên đưa đi bệnh viện kiểm tra. (Ảnh chỉ có tính minh họa) Ảnh: HOÀNG TRIỀU

Ngoài ra còn có nhóm bệnh nhiễm trùng huyết, viêm màng não tuy ít gặp nhưng phải đề phòng ở trẻ nhỏ bởi có khi chỉ sốt 1 ngày là diễn tiến nặng. Cơn sốt do các vấn đề này thường kèm theo triệu chứng da nổi bầm tím, nôn ói… cần phải vào BV ngay.

BS chuyên khoa II Nguyễn Minh Tiến, Phó Giám đốc BV Nhi Đồng Thành Phố (TP HCM), cảnh báo phụ huynh cần phải theo dõi trẻ ngay cả khi cơn sốt bắt đầu hạ. Nếu hạ sốt mà bé khỏe hơn, bắt đầu chơi đùa lại, ăn uống được… thì mừng. Nhưng ngược lại, hạ sốt mà trẻ vẫn mệt, đừ, ngủ li bì, bỏ ăn, bỏ bú… thì rất nguy hiểm, có thể là dấu hiệu nặng của một số bệnh mà phổ biến nhất là sốt xuất huyết, nếu hạ sốt mà mệt hơn thì coi chừng có nguy cơ bị sốc. Đừng nghĩ mùa mưa mới có sốt xuất huyết, đây là căn bệnh quanh năm.

Đừng quên lau mát

Theo BS Nguyễn Minh Tiến, việc dùng thuốc hạ sốt khi trẻ sốt cao là cần thiết nhưng không nên dùng quá liều. Liều đúng đối với thuốc hạ sốt paracetamol thông dụng là 10-15 mg/kg cân nặng cho mỗi lần uống, ngày uống không quá 4 lần và phải cách nhau ít nhất 4 tiếng. Dùng quá liều sẽ có nguy cơ hại gan, thận. Thường nếu cặp nhiệt ở nách khoảng 38 độ C (chưa cộng 0,5 độ) thì nên uống. Nhưng sốt hầm hầm chỉ hơn 37 độ C một ít thì chưa cần, vì sốt nhẹ là phản ứng có lợi của cơ thể chống lại mầm bệnh.

Ngược lại, vì sợ thuốc hạ sốt dùng nhiều có hại mà không cho trẻ dùng hay dùng chậm trễ, để sốt lên tới 39-40 độ C thì rất nguy hiểm, có thể gây co giật, mất nước, các biến chứng về hô hấp, tim mạch, thần kinh…

“Khi hạ sốt cho trẻ nên kết hợp cả thuốc và các biện pháp vật lý, đừng chỉ dựa vào thuốc. Đó là biện pháp ôm trẻ để trao đổi nhiệt và lau mát. Với trẻ em đang bị sốt mà được người lớn ôm trong lòng thì cơ thể em bé và cơ thể người lớn đang có nhiệt độ ổn định sẽ liên tục được trao đổi nhiệt độ cho nhau, giúp bé hạ cơn sốt rất hiệu quả mà lại an toàn” – BS Trương Hữu Khanh tư vấn.

Với biện pháp lau mát, nên chú ý 5 điểm: trán, hai bên nách, hai bên bẹn. Lau xong có thể dùng khăn đắp lên các vị trí này để hạ sốt, chú ý dùng nước hơi ấm hoặc ở nhiệt độ thường, không dùng nước lạnh.

BS Khanh lưu ý: “Đặc biệt không nên tắm, lau cho em bé bằng nước lạnh. Có người còn dùng nước đá, vậy là sai. Lạnh gây co mạch, càng khó hạ sốt. Nếu may mắn có hạ sốt được trong lúc tắm thì lúc hết sốt rồi mà da còn tiếp xúc với nước, bé lại dễ bị nhiễm lạnh”.

Sốt nhẹ sau chích ngừa, đừng vội dùng thuốc hạ sốt

Theo BS Nguyễn Minh Tiến, nhiều người thấy bé hơi sốt sau khi chích ngừa đã vội cho uống thuốc hạ sốt. Sốt nhẹ dưới 38,5 độ C là phản ứng tốt, cho thấy hệ miễn dịch bắt đầu khởi động, tạo ra kháng thể. Uống hạ sốt quá sớm có thể làm vắc-xin bị giảm tác dụng. Nếu sốt trên 38,5 độ C thì dùng paracetamol kết hợp lau mát và chỉ khi nào sốt mới uống chứ không uống theo cữ. Trường hợp trẻ sốt quá cao, không đáp ứng với thuốc hạ sốt, mệt mỏi nhiều… thì cần đưa đi BV kiểm tra.