‘Đừng thử thanh toán bằng tiền mặt ở Trung Quốc’

Đây là cách hai ứng dụng di động đã tạo ra loại hình thương mại mới ở Trung Quốc và một tương lai không dùng tiền mặt trông sẽ như thế nào.

Thật khó cho chúng ta, những người sống bên ngoài Trung Quốc, để có thể hiểu được cách thanh toán cho mọi thứ theo phương thức kỹ thuật số hoàn toàn ở quốc gia này.

Hầu hết các doanh nghiệp ở đó, từ những khách sạn sang trọng nhất đến các quầy bán trái cây ven đường, đều hiển thị mã QR – một loại mã vạch – mà mọi người sẽ quét bằng camera trên điện thoại thông minh để thanh toán thông qua các ứng dụng thanh toán kỹ thuật số đang thống trị của Trung Quốc, là Alipay và WeChat. Thanh toán bằng ứng dụng đã trở thành tiêu chuẩn, đến mức các tài xế taxi có thể chửi bạn vì đưa tiền mặt cho họ.

Shira Ovide của tờ NYTimes đã có cuộc trò chuyện với Ray Zhong, người từng sống ở Bắc Kinh, về cách các ứng dụng thanh toán kỹ thuật số của Trung Quốc đã tạo ra một loại hình thương mại mới và liệu Trung Quốc có thể là quốc gia cung cấp cái nhìn sơ lược về một tương lai không tiền mặt cho phần còn lại của thế giới hay không.

Ở Trung Quốc, đi chợ mua rau cũng không cần dùng tiền mặt.

Làm thế nào mà Alipay và WeChat lại trở nên phổ biến ở Trung Quốc?

Thẻ tín dụng chưa bao giờ phổ biến ở Trung Quốc. Đất nước này đã bỏ qua một thế hệ tài chính và chuyển thẳng sang thanh toán kỹ thuật số dựa trên điện thoại thông minh.

Và các ứng dụng rất đơn giản cho các doanh nghiệp. Nếu một doanh nghiệp có thể nhận được bản in mã QR, thì việc kinh doanh của họ có thể được thanh toán bằng ứng dụng. Họ không cần những cỗ máy hay thiết bị đặc biệt hỗ trợ để chấp nhận thẻ tín dụng hoặc nhiều khoản thanh toán di động như Apple Pay, hay các ví kỹ thuật số của thẻ ngân hàng. Trong khi đó, Alipay và WeChat là những phương thức thanh toán kỹ thuật số thuần túy, đơn giản hơn.

Điều gì hữu ích về các ứng dụng thanh toán này?

Trung Quốc có một hệ thống ngân hàng tồi tàn, do hệ quả lịch sử. Nhưng các ứng dụng này đã cho phép các doanh nghiệp nhỏ kết nối với cơ sở hạ tầng tài chính hiện đại một cách dễ dàng hơn.

Tất nhiên, thanh toán bằng thẻ tín dụng không quá khó. Nhưng việc mua hàng dễ dàng hơn, dù chỉ một chút, đã có tác dụng kích hoạt các loại hình thương mại khác nhau. Có thể bạn sẽ không mua thứ gì đó trên Instagram với giá 50 cent (khoảng 11.000 đồn) bằng thẻ tín dụng của mình, nhưng mọi người ở Trung Quốc thì đang mua sách kỹ thuật số theo từng chương mỗi lần.

Ăn xin bằng mã QR ở Trung Quốc.

Nhược điểm của nó là gì?

Hãy tưởng tượng nếu các công ty công nghệ hùng mạnh như Google biết mọi thứ bạn đã mua trong suốt cuộc đời. Đó là một vấn đề.

Cũng có những lo ngại rằng Alipay và WeChat quá thống trị nên không ai có thể cạnh tranh với chúng.

Chính phủ Trung Quốc đã phản ứng như thế nào trước việc hai ứng dụng này tạo ra một hệ thống tài chính nằm ngoài sự kiểm soát rõ ràng của họ?

Chính phủ Trung Quốc đã sớm có sự chú ý. Nó đặt giới hạn cho các khoản phí mà Alipay và WeChat có thể tính cho người bán. Và nơi các ứng dụng có thể kiếm được tiền thật – trong việc cho vay và bán các khoản đầu tư – chính phủ muốn đảm bảo rằng những người đi vay không bị khoét lỗ và các quỹ đầu tư không phải chịu rủi ro quá mức.

Những ứng dụng này ban đầu tự mô tả mình như những lựa chọn thay thế cho hệ thống ngân hàng thông thường, được chính phủ hậu thuẫn. Nhưng trước sự giám sát của chính phủ, Alipay và WeChat đã dần cố tình chuyển hướng để nói rằng chúng là đối tác của các ngân hàng, chứ không phải đối thủ cạnh tranh. Hiện tại, một số quỹ và tổ chức thuộc sở hữu của chính phủ Trung Quốc là nhà đầu tư vào Ant Group, chủ sở hữu của Alipay.

Du khách nước ngoài được khuyên không nên dùng tiền mặt khi đi taxi ở Trung Quốc.

Trung Quốc có phải là một “phiên bản xem trước” của một thế giới hoàn toàn thanh toán bằng kỹ thuật số trong tương lai?

Alipay và WeChat được phát triển cho các nhu cầu cụ thể của Trung Quốc. Do đó khó có thể tin rằng các hệ thống thanh toán kỹ thuật số dựa trên mã QR tương tự sẽ phát triển tốt ở những nơi khác.

Và Alipay và WeChat cũng không hoàn hảo để giải quyết mọi vấn đề. Một số ứng dụng, như Apple Pay, dễ sử dụng hơn nhiều, ít nhất là để thanh toán trực tiếp. Nhưng các ứng dụng của Trung Quốc có lợi thế về thanh toán trực tuyến. Bạn sẽ không cần nhập số thẻ tín dụng 16 chữ số vào một ô nhỏ trên máy tính của mình khi thao tác.

Khi sống ở Trung Quốc, bạn có sử dụng các ứng dụng thanh toán không?

Có, cho tất cả mọi thứ: trả tiền thuê nhà, hóa đơn điện thoại, đồ ăn, lớp học thể dục, vé tàu, đi xe Didi – dịch vụ tương đương Uber của Trung Quốc.

Bạn nhớ gì về các ứng dụng thanh toán cũ?

Tiền mặt và tiền lẻ là cực kỳ khó chịu. Và tôi ghét tiền xu. Thực ra, có ai thích tiền xu đâu, đúng không?