Dùng nước thải qua xử lý từ hồ Tây ‘hồi sinh’ sông Tô Lịch, có khả thi?

Cần giám sát chặt chất lượng nước thải sinh hoạt sau khi được xử lý, đưa về hồ Sen sơ lắng và quan trắc, sau đó bổ cập vào Hồ Tây và sông Tô Lịch.

HĐND quận Tây Hồ vừa thông qua dự án đưa nước từ Nhà máy xử lý nước thải hồ Tây ra hồ Sen để sơ lắng và quan trắc chất lượng trước khi bổ cập vào Hồ Tây. Dự án với mục tiêu cải tạo môi trường nước hồ Tây, đồng thời ‘hồi sinh’ sông Tô Lịch.

Chất lượng, môi trường nước hồ Tây ngày càng suy giảm

Hồ Tây có diện tích 527,5ha, dung tích nước xấp xỉ 10 triệu m3, mực nước duy trì từ 5,6-5,7m; mực nước tối đa 6,2m. Theo đán.h giá của UBND quận Tây Hồ, qua nhiều năm, chất lượng môi trường nước hồ Tây có hiện tượng suy giảm, một số chỉ số môi trường vượt giới hạn cho phép và gia tăng trong mùa khô…

Nhà máy xử lý nước thải hồ Tây có công suất thiết kế 15.000 m3/ngày đêm. Ảnh: Quang Phong

Từ những vấn đề trên, quận Tây Hồ cho rằng, nhu cầu bổ cập nước hồ Tây vào mùa khô là rất lớn. TP Hà Nội từng đưa ra nhiều giải pháp như đưa nước từ sông Hồng bổ cập cho hồ Tây vào mùa khô, thậm chí tận dụng nước ngầm bơm vào hồ.

Mới đây, Ban Quản lý hồ Tây đề xuất dự án cải tạo, xây dựng hồ Sen thành “trạm trung chuyển”, chờ xử lý nước trước khi bổ cập cho hồ Tây. Hồ Sen có diện tích khoảng 6ha nằm cạnh hồ Tây.

Theo phương án được Ban Quản lý hồ Tây trình cơ quan chức năng, hồ Sen sẽ được xây dựng thành bãi lọc (trồng cây ngập nước kết hợp công viên đất ngập nước) xử lý nước thải từ Nhà máy xử lý nước thải hồ Tây hoặc nước từ sông Hồng sau đó bổ cập cho hồ Tây.

Theo phương án vận hành, nước từ nguồn cấp (Nhà máy xử lý nước thải hồ Tây hoặc sông Hồng) sẽ được vận chuyển qua hố ga chia nước cho bãi lọc ở hồ Sen. Sau khi được xử lý, nước có thể cấp cho hồ Tây qua mương 612 Lạc Long Quân. Nếu hồ Tây không cần bổ cập, hoặc chất lượng không đảm bảo, nước được xả đi theo cửa xả B qua hố ga chia nước.

TP Hà Nội dự kiến cải tạo hồ Sen thành ‘trạm trung chuyển’ nước thải đã qua xử lý của Nhà máy xử lý nước thải hồ Tây trước khi bổ cập vào hồ Tây. Ảnh: Quang Phong

Theo Ban Quản lý hồ Tây, so với các biện pháp khác, bãi lọc đảm bảo hiệu suất xử lý cao và ổn định, chi phí đầu tư xây dựng phù hợp, chi phí vận hành thấp, giảm và hạn chế mùi khó chịu. Bãi lọc có độ ổn định cao, tạo cảnh quan, tăng cường đa dạng sinh học, không sử dụng hóa chất, không cần sử dụng năng lượng.

Nhà máy xử lý nước thải hồ Tây có công suất thiết kế 15.000 m3/ngày đêm. Dự án Bổ cập nước hồ Tây từ nhà máy xử lý nước thải hồ Tây về hồ Sen là dự án nhóm C. Dự kiến tổng mức đầu tư của dự án hơn 114 tỷ đồng bằng nguồn vốn ngân sách quận. Thời gian thực hiện dự án từ năm 2025-2027.

Lượng nước nhỏ khó hồi sinh sông Tô Lịch

Theo Bí thư Quận ủy Tây Hồ Lê Thị Thu Hằng, dự án bổ cập nước hồ Tây và dự án khảo sát, đán.h giá hiện trạng chất lượng nước, hệ sinh thái hồ Tây là 2 dự án rất quan trọng, mang tính đột phá để cải tạo môi trường nước, hệ sinh thái, tạo cảnh quan môi trường khu vực. Do đó, UBND Tây Hồ đã khẩn trương thực hiện dự án, đảm bảo tiến độ, chất lượng công trình, hiệu quả đầu tư.

Một góc hồ Tây. Ảnh: Thạch Thảo

Trao đổi với PV VietNamNet, PGS.TS Đào Trọng Tứ – Trưởng ban điều hành mạng lưới sông ngòi Việt Nam, về mùa khô 1cm nước mặt hồ Tây cũng rất quý với hệ sinh thái. Do vậy, nếu hồ Tây không được bổ cập nước vào mùa khô mà vẫn xả nước ra sông Tô Lịch là không khả thi.

“Chỉ cần mở cửa xả nước ra sông Tô Lịch vài tiếng là hồ Tây cạn kiệt. Điều này sẽ ảnh hưởng đến hệ sinh thái trong hồ”, ông Tứ nói. Chuyên gia này cho rằng việc bổ cập nước hồ Tây từ Nhà máy xử lý nước thải hồ Tây là phương án cần phải khẩn trương thực hiện.

Tuy nhiên, theo PGS.TS Đào Trọng Tứ, cơ quan chức năng của TP Hà Nội phải giám sát chặt chất lượng nguồn nước thải đã được xử lý ở hồ Sen trước khi bổ cập vào hồ Tây. “Nước thải đã qua xử lý phải đạt tiêu chuẩn mới được đưa ra hồ Tây. Nếu nguồn nước này không sạch, hệ sinh thái hồ sẽ bị ảnh hưởng”, ông Tứ cảnh báo.

Ông Tứ cho rằng, Nhà máy xử lý nước thải hồ Tây cũng chỉ cấp được lượng nước nhỏ vào hồ Tây để bổ cập cho sông Tô Lịch. Về lâu dài, để làm sạch sông Tô Lịch, theo ông Tứ, TP Hà Nội vẫn phải xây dựng hệ thống máy bơm nước từ sông Hồng vào sông Tô Lịch.

Nước sông Tô Lịch trong xanh khi được bổ cập nước từ hồ Tây. Ảnh: Quang Phong

PGS.TS Bùi Thị An – Viện trưởng Viện Tài nguyên môi trường và Phát triển cộng đồng cho rằng, nước là tài nguyên vô cùng quý giá. Do vậy, bà ủng hộ dự án bổ cập nước hồ Tây từ Nhà máy xử lý nước thải hồ Tây. “Đây là dự án không chỉ tiết kiệm ngân sách, mà còn tiết kiệm nguồn tài nguyên nước”, PGS.TS Bùi Thị An chia sẻ.

Theo bà An, sử dụng nguồn nước thải đã qua xử lý bổ cập vào hồ Tây ‘cũng được’. Nhưng về nguyên tắc, cơ quan chức năng phải đán.h giá chất lượng nước trước khi bổ cập vào hồ Tây.