Dự báo hành khách qua bến xe tăng cao, xe thương hiệu khan vé giường nằm
Dự báo hành khách đi lại qua các bến xe liên tỉnh tại TO Hồ Chí Minh trong dịp Tết Nguyên đán Quý Mão 2023 tăng cao so với năm trước.
Các bến xe đã chuẩn bị các phương án để phục vụ tốt nhất cho hành khách. Nhiều xe khách thương hiệu đã khan vé giường nằm do nhu cầu tăng cao, nhất là tuyến về các tỉnh khu vực miền Trung.
Dự báo khách tăng cao
Hành khách xếp hàng mua vé tại Bến xe miền Đông.
Là đơn vị quản lý các bến xe khách lớn tại Tp. Hồ Chí Minh, theo Tổng công ty Cơ khí giao thông vận tải Sài Gòn (Samco), thành phố đã vượt qua những khó khăn từ đại dịch, kinh tế – xã hội dần hồi phục, từ đó hoạt động vận tải hành khách theo tuyến cố định được kỳ vọng sẽ có sự tăng trưởng mạnh. Dự báo năm nay, nhiều nhà máy hoạt động cầm chừng, buộc phải cho công nhân nghỉ việc tạm thời, theo đó lượng khách năm nay sẽ có xu hướng về quê sớm hơn cùng kỳ.
Cũng như mọi năm, nhu cầu mua vé xe giường nằm từ Tp. Hồ Chí Minh về các tỉnh miền Trung luôn rất lớn. Hầu hết các xe có thương hiệu thường mở bán vé online và hết vé xe giường nằm từ khá sớm.
Ông Đào Viết Ánh, Tổng giám đốc Công ty cổ phần xe khách Phương Trang (Futa Bus Lines) cho biết, Phương Trang đã triển khai bán vé Tết Quý Mão về các địa phương và hành khách đã đặt rất nhiều. Hiện các chặng từ Tp. Hồ Chí Minh về miền Trung hầu hết đã kín chỗ giai đoạn từ ngày 22 – 29/12 tháng Chạp. Công ty đã tăng cường xe đợt 1 và tùy theo nhu cầu sẽ tiếp tục tăng cường thêm xe để đáp ứng nhu cầu đi lại của hành khách.
Tại Bến xe miền Đông mới (thành phố Thủ Đức), Samco sẽ sử dụng vé do công ty phát hành, tổ chức bán vé trước trên một số tuyến đường có nhu cầu tăng đột biến và các tuyến đường có nhu cầu của hành khách nhưng đơn vị vận tải không có phương tiện đưa vào phục vụ. Bến xe dự báo 10 ngày trước Tết Nguyên đán 2023 sẽ có 3.029 lượt xe xuất bến, với khoảng 60.480 hành khách.
Ông Trần Thanh Việt, Trưởng phòng Phòng Kế hoạch Vận tải (Bến xe miền Đông mới) cho biết, hiện một số xe thương hiệu như Chín Nghĩa, Phương Trang, Bình Tâm… về các tỉnh miền Trung đã khan hiếm vé giường nằm. Trong khi đó, vé xe ghế ngồi vẫn còn rất nhiều để phục vụ hành khách. Khi nhu cầu tăng cao, Bến xe sẽ huy động thêm phương tiện để đảm bảo người đưa người dân về quê đón Tết.
Trong khi đó, Bến xe miền Đông hiện hữu (quận Bình Thạnh) dự báo lượng hành khách sẽ tăng từ 20 tháng Chạp và tăng cao nhất là các ngày từ 25 – 28 tháng Chạp. Năm nay, Bến xe phục vụ các tuyến xe đi đến các tỉnh thuộc Tây Nguyên và các tuyến có hành trình qua Quốc lộ 13, Quốc lộ 14. Những ngày trước Tết, Bến xe dự báo có 4.000 lượt xe với khoảng 87.000 khách xuất bến. Trong đó, các ngày 27 – 29 tháng Chạp có trên 500 lượt xe xuất bến.
Đại diện Bến xe miền Đông cho biết, so với trước khi di dời (ra Bến xe miền Đông mới), dự báo đợt phục vụ Tết Quý Mão 2023, lượng hành khách sử dụng dịch vụ vận chuyển hành khách bằng xe ô tô tuyến cố định tại Bến xe miền Đông đạt 30%. Đối với các tuyến còn lại, Tết Nguyên đán 2023 lượt xe xuất bến ước tăng 30%, sản lượng khách ước tăng 20% so với bình quân ngày thường; trong khi so với cùng kỳ lượng xe xuất bến ước tăng 70%, sản lượng khách tăng 100%.
So với các bến xe khác, do đặc thù hoạt động chặng ngắn, Bến xe miền Tây sẽ tổ chức bán vé từ 18/1 – 20/1/2023 (27 – 29 tháng Chạp năm Nhâm Dần). Bến xe dự báo sản lượng hành khách trong dịp Tết Quý Mão tăng trên 40% so với cùng kỳ 2022, tập trung chủ yếu các ngày 27 – 29 tháng Chạp. Cụ thể, lượt xe xuất bến 10 ngày trước Tết Nguyên đán dự kiến trên 12.200 lượt với 320.800 khách. Cao điểm nhất là ngày 28 tháng Chạp với 1.550 xe xuất bến và 49.000 hành khách.
Về dự kiến mức phụ thu giá cước, các bến xe khuyến khích các đơn vị vận tải không thực hiện điều chỉnh tăng giá cước trong thời gian phục vụ Tết Quý Mão. Trong trường hợp có kê khai điều chỉnh tăng giá cước, các bến xe đề nghị tăng không quá 40% hoặc 60% tùy theo giai đoạn.
Bến xe miền Đông (quận Bình Thạnh).
Bến xe miền Đông mới hiện gặp một số khó khăn sau khi di dời giai đoạn 2 từ ngày 11/10 vừa qua. Một số đơn vị vận tải chuyển sang hoạt động tại Bến xe An Sương, Bến xe Ngã Tư Ga, Bến xe miền Tây, chuyển hành trình từ Bến xe miền Đông đi các tỉnh miền Trung và miền Bắc theo Quốc lộ 14… Một số phương phương tiện không vào bến đón trả khách mà đón trả khách tại các bãi giữ xe ở trung tâm thành phố (tình trạng “xe dù, bến cóc”).
Theo đánh giá của Tổng công ty Samco, người dân gặp khó khăn do cự ly di chuyển từ trung tâm ra Bến xe miền Đông mới tương đối xa, chưa có sự đồng bộ về hạ tầng và phương tiện kết nối, dẫn đến mất thời gian và chi phí di chuyển. Điều này khiến hành khách ngại đặt mua vé tại Bến xe miền Đông mới dù có nhu cầu.
Hiện nay, để hỗ trợ hành khách, ngoài các tuyến xe buýt kết nối đi và đến Bến xe miền Đông mới, từ đầu tháng 12/2022, Công ty cổ phần xe khách Phương Trang cũng đã triển khai các xe trung chuyển đi và đến Bến xe hoàn toàn miễn phí. Hành khách sử dụng dịch vụ di chuyển (mua vé đi, đến) tại Bến xe miền Đông mới sẽ được xe trung chuyển đưa đón tận nhà tại các quận huyện, thành phố Thủ Đức (trừ huyện Cần Giờ).
Ông Đào Viết Ánh cho biết, Phương Trang đã chuẩn bị hơn 100 xe trung chuyển miễn phí để đưa đón hành khách đến Bến xe miền Đông mới. Dù đã triển khai nhiều hình thức đăng ký, trong đó có cả đăng ký qua app (ứng dụng) FUTA nhưng lượng khách chưa nhiều, với chỉ trên 10 xe hoạt động. Nguyên nhân chủ yếu do lượng khách đi lại qua Bến xe miền Đông mới quá ít vì đang trong giai đoạn thấp điểm. Trong những ngày cao điểm Tết, khi lượng khách tăng cao, Phương Trang sẽ tăng cường xe để phục vụ hành khách.
Tuy nhiên, theo ông Đào Viết Ánh, giải pháp này mang tính tạm thời mà doanh nghiệp hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi cho hành khách đi đến Bến xe miền Đông mới. Đây là bến xe được đầu tư bài bản và hiện đại nhưng khai thác chưa đạt hiệu quả như mong muốn, bởi bến xe khó cạnh tranh được với “xe dù, bến cóc” hiện nay. Do đó, các cơ quan chức năng cần quyết liệt xử lý tình trạng cạnh tranh không lành mạnh từ các “xe dù, bến cóc”, để Bến xe miền Đông mới hoạt động hiệu quả hơn.
Trong kế hoạch phục vụ Tết Quý Mão 2023, Tổng công ty Samco cũng kiến nghị Sở Giao thông Vận tải Tp. Hồ Chí Minh chỉ đạo Trung tâm Quản lý giao thông công cộng theo dõi lưu lượng hành khách đến Bến xe miền Đông mới trong thời gian sau Tết để có kế hoạch tăng xe, tăng chuyến và điều chỉnh thời gian phục vụ các tuyến xe buýt nhằm giải tỏa, giảm thời gian chờ của hành khách; điều động phương tiện xe buýt để tăng cường giải tỏa khách khi các bến xe có nhu cầu.
Tổng công ty Samco cũng sẽ theo dõi tình hình lưu lượng khách, phương tiện vận tải trên từng tuyến để có kế hoạch điều chỉnh, tập trung phục vụ các tuyến trọng điểm, không để ùn tắc, ứ đọng khách trong dịp Tết. Cùng với đó, Samco đề nghị các đơn vị vận tải xây dựng hế hoạch, bố trí phương tiện hoạt động trên tuyến, phương tiện dự phòng để giải tỏa khách trong trường hợp có biến động tăng.
Mở các tuyến xe trung chuyển khách tới Bến xe miền Đông mới
Phương án tổ chức phương tiện tiếp chuyển hành khách đến Bến xe miền Đông (BXMĐ) mới và ngược lại vừa được Tổng công ty Cơ khí GTVT Sài Gòn (SAMCO) gửi Sở GTVT TP.HCM.
Kết hợp với đơn vị trung gian trung chuyển khách
Theo đánh giá của SAMCO, hiện nay, việc di chuyển của hành khách từ các khu vực trong thành phố đến BXMĐ mới chưa thuận lợi. Theo quy định về tổ chức xe trung chuyển, một số doanh nghiệp vận tải sẽ gặp khó khăn khi phải bố trí phương tiện vận chuyển hành khách từ trung tâm thành phố đến bến xe mới.
Nguyên nhân khiến hàng trăm chuyến xe "mất tích" tại BXMĐ mới được cho là do bến xe ngàn tỉ này không thuận lợi về địa điểm và còn nhiều bất cập về tổ chức. Ảnh NGUYỄN ANH
Đơn cử, một xe khách giường nằm có sức chứa 40 chỗ, để trung chuyển hành khách từ khu vực trung tâm đến BXMĐ mới sẽ phải sử dụng ít nhất 3 xe ô tô 16 chỗ ngồi. Chi phí hoạt động của doanh nghiệp vận tải sẽ tăng rất cao, đồng thời tạo áp lực cho giao thông thành phố.
Trong khi đó, các doanh nghiệp vận tải có quy mô nhỏ, các hợp tác xã không đủ chi phí để đầu tư xe trung chuyển nên có khả năng sẽ bố trí phương tiện vào trực tiếp các khu vực trung tâm thành phố để tổ chức đón trả khách, tạo thành những điểm "xe dù, bến cóc", làm mất an ninh trật tự, không đảm bảo an toàn giao thông và góp phần ùn tắc giao thông.
Sở GTVT TP.HCM nói không có tuyến xe 'mất tích'; chỉ là chạy sang bến cóc xe dù
Để nâng cao chất lượng phục vụ, thu hút hành khách đến với BXMĐ mới cũng như đảm bảo các mục tiêu đã đưa đề ra khi tổ chức di dời các tuyến vận tải hành khách, SAMCO đề nghị Sở GTVT xem xét, báo cáo kiến nghị Bộ GTVT cho phép thực hiện thí điểm phương án kết hợp với một đơn vị vận tải trung gian để thực hiện tiếp chuyển hành khách từ các khu vực trong thành phố đến BXMĐ mới và ngược lại.
Phát triển các tuyến xuyên tâm
Theo đó, phương án thí điểm dự kiến thực hiện theo 2 giai đoạn:
Từ năm 2022 - 2025: Thí điểm phát triển các tuyến xuyên tâm chính vào trung tâm thành phố có khả năng khai thác hiệu quả (kết nối từ BXMĐ mới tới các quận trung tâm như quận 1, quận 3, quận 5, quận 6, quận 10, quận Tân Bình, quận Tân Phú... và các bệnh viện, trường đại học trong nội thành TP.HCM).
Giai đoạn sau năm 2025: Hoàn thiện mạng lưới trên cơ sở phát triển các tuyến trung tâm TP.HCM và các tuyến kết nối bến xe với các khu vực còn lại.
BXMĐ mới sẽ thực hiện ký kết hợp đồng nguyên tắc với các đơn vị vận tải có nhu cầu tiếp chuyển hành khách và đơn vị trung gian thực hiện tiếp chuyển để đảm bảo quyền lợi, vai trò và trách nhiệm của các bên. Đồng thời, bố trí vị trí lưu đậu, chờ đón khách cho các phương tiện tiếp chuyển và khu vực chờ (ghế ngồi, nước uống miễn phí, nhà vệ sinh miễn phí...) cho hành khách chờ phương tiện khi đến bến xe.
Phương tiện sử dụng thí điểm theo phương án là loại xe 16 chỗ, hoạt động dưới hình thức vận chuyển hành khách theo Hợp đồng. Hệ thống quản lý điều hành, ứng dụng cho tài xế đón trả khách, ứng dụng cho hành khách đặt dịch vụ, tích hợp công nghệ bản đồ và nền tảng thông minh để vận hành nâng cao hiệu quả hoạt động.
Hệ thống phần mềm sẽ thông báo mức phí tiếp chuyển dựa trên số lượng hành khách và khoảng cách tiếp chuyển cho các đơn vị vận tải. Quá trình thu phí, đối soát hoàn toàn tự động và có báo cáo chi tiết theo từng chuyến xe, ngày, tháng đã thực hiện.
"Siêu" bến xe lớn nhất nước ế khách. Ảnh NGUYỄN ANH
Trước đó, báo chí đã phản ánh tình trạng hàng trăm chuyến xe "mất tích" tại BXMĐ mới. Tại cuộc họp báo chiều 28.10 vừa qua, Sở GTVT TP.HCM sau khi tổ chức di dời các tuyến xe từ BXMĐ cũ sang BXMĐ mới, mỗi ngày, tại bến xe mới giảm gần 300 chuyến xe so với giai đoạn hoạt động tại bến cũ. Trong đó, có khoảng 160 chuyến xe chuyển sang một số bến khác như Bến xe An Sương, Bến xe Miền Tây, Bến xe Ngã Tư Ga... 140 chuyến còn lại thuộc một số nhà xe không chấp hành việc di dời, không vào bến mà đón khách tại một số địa điểm tập kết, gia nhập đội "xe dù" hoặc chuyển đổi phương án kinh doanh.
Sở GTVT TP.HCM đang phối hợp cùng các đơn vị triển khai nhiều biện pháp để thu hút hành khách và các hãng xe vào bến mới.
Dự án BXMĐ mới là một quần thể phức hợp có diện tích trên 16 ha, bao gồm khu vực BX chính kết hợp nhiều dịch vụ tiện ích đi kèm. Với mục tiêu phục vụ 7 triệu lượt hành khách một năm, là hạ tầng phục vụ liên vận quốc tế và đưa khách đến sân bay Long Thành trong tương lai, BXMĐ mới đáp ứng nhu cầu mỗi ngày khoảng 21.000 hành khách với 1.200 lượt xe xuất bến.
Bến xe Miền Đông mới vắng khách: Không thể kéo dài sự lãng phí! Mỗi ngày khoảng 65 hành khách trên 9 chuyến xe đường dài xuất phát từ bến xe Miền Đông mới, trung bình chỉ 7 khách/xe. Nghịch lý nói trên sẽ tiếp tục kéo dài, nếu thiếu những động thái quyết liệt và đồng bộ của các ngành chức năng. Bến xe Miền Đông mới vắng khách, thi thoảng mới có vài hành khách...