Đón dòng tiền tỉ đô qua chứng chỉ lưu ký

Chứng chỉ lưu ký là một kênh mới để các nhà đầu tư nước ngoài rót thêm tiền vào thị trường chứng khoán.

Nhà đầu tư tổ chức của Thái Lan đầu tư rất nhiều vào thị trường chứng khoán Việt Nam. Ảnh: Quý Hòa

Những năm qua, nhà đầu tư tổ chức của Thái Lan đầu tư rất nhiều vào thị trường chứng khoán Việt Nam. Động thái phát hành chứng chỉ lưu ký ( Depositary Receipts – DR) là bước tiếp theo giúp nhà đầu tư cá nhân tại xứ chùa Vàng tiếp cận thị trường.

Tờ The Bangkok Post đưa tin Bualuang Securities (BLS), một công ty chứng khoán Thái Lan, sẽ phát hành DR và niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán Thái Lan (SET). Số tiền huy động từ việc phát hành DR lên đến 5 tỉ baht (tương đương 151,5 triệu USD) và sẽ được dùng để đầu tư vào chứng chỉ quỹ VFMVN30 ETF của Công ty Cổ phần Quản lý Quỹ Việt Nam (VFM).

DR là hình thức khá phổ biến tại thị trường châu Á, đặc biệt là các nước mới nổi. Theo thống kê của Deutsche Bank, cuối năm 2017, có hơn 3.200 DR được giao dịch trên thế giới và 1.100 tỉ USD đầu tư vào DR. Thanh khoản giao dịch của DR trong năm 2017 đạt 3.300 tỉ USD.

Trong quá khứ, Tập đoàn Hoàng Anh Gia Lai là một doanh nghiệp hiếm hoi của Việt Nam từng phát hành DR toàn cầu vào năm 2011 và niêm yết tại thị trường chứng khoán London. Sau thương vụ phát hành này, doanh nghiệp phố Núi đã thu về 60 triệu USD dù cũng bị phạt vì không công bố thông tin liên quan đến việc phát hành thêm cổ phần cho Deutsche Bank.

Dù vậy, vào đầu tháng 11 vừa qua, Hội đồng Quản trị Hoàng Anh Gia Lai đã hủy niêm yết DR trên với lý do lượng niêm yết quá nhỏ và đã được mua lại. Dù trường hợp phát hành DR của Hoàng Anh Gia Lai không mấy thành công, nhưng DR cũng cho thấy là một kênh huy động vốn khá hiệu quả cho các doanh nghiệp. Hiện tại, nhu cầu vốn của nhiều doanh nghiệp ở Việt Nam là rất lớn và nhiều trong số đó cũng muốn phát hành DR ra nước ngoài nhưng chưa có hành lang pháp lý hỗ trợ.

Quay trở lại với thương vụ của Bualuang Securities, công ty chứng khoán này chỉ đơn giản là đầu tư vào cổ phiếu hay chứng chỉ quỹ Việt Nam như là một tổ chức nước ngoài, vì chứng chỉ VFMVN30 ETF không bị giới hạn room ngoại. Trên thị trường có rất nhiều cổ phiếu tốt nhưng đã hết room dành cho nhà đầu tư ngoại. Các chuyên gia chứng khoán cho rằng loại DR không có quyền biểu quyết (Non-voting Depositary Right – NVDR) là một giải pháp.

Nhu cầu mua cổ phiếu tốt của nhà đầu tư luôn hiện hữu. NVDR nếu ra đời sẽ giúp giải tỏa cơn khát đó. Thực tế, mỗi khi các cổ phiếu như FPT mở room dù là rất nhỏ, nhiều nhà đầu tư nước ngoài sẵn sàng mua vào với giá cao hơn giá thị trường vài phần trăm. Về bản chất, NVDR gần giống như một hình thức chứng khoán phái sinh, tức là nhà đầu tư có thể mua và được hưởng mọi quyền lợi như người sở hữu chứng khoán thông thường, nhưng sẽ không được quyền biểu quyết.

Đó có lẽ cũng là mong mỏi của giới đầu tư khi mà kênh đầu tư quỹ hiện tại không còn quá thịnh hành. “NVDR có thể giúp tăng tính hấp dẫn của thị trường và tăng khối lượng giao dịch hằng ngày và cải thiện tính minh bạch của cổ phiếu”, đại diện Quỹ PYN Elite Fund nhận định.

Tại Thái Lan, nơi cũng có những rào cản về giới hạn sở hữu nhà đầu tư ngoại, SET đã thành lập một công ty có tên là Thai NVDR. Công ty này sẽ chịu trách nhiệm phát hành và bán NVDR cho nhà đầu tư.

Dù chưa rõ liệu NVDR có phù hợp điều kiện và quy định hiện tại của thị trường Việt Nam hay không, kế hoạch của Bualuang Securities như một lời nhắc nhở về sự cần thiết của loại hình chứng chỉ lưu ký tại Việt Nam. Nhất là trong thời điểm Việt Nam muốn nâng hạng từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi. Một phân tích của Deutsche Bank cho thấy, các nhà đầu tư thường sử dụng DR để đầu tư tăng trưởng và đầu tư giá trị.

Hiện nay vốn hóa thị trường Thái Lan đang là 500 tỉ USD, với thanh khoản giao dịch bình quân hơn 1,5 tỉ USD/ngày, lớn hơn rất nhiều lần so với vốn hóa của Việt Nam là 127 tỉ USD và thanh khoản chỉ đạt 193 triệu USD/ngày.

Việc Bualuang Securities phát hành DR là minh chứng cho sự quan tâm của nhà đầu tư Thái Lan nói riêng và nhà đầu tư nước ngoài nói chung với thị trường chứng khoán Việt Nam.

Ông Nguyễn Thế Trung, Trưởng phòng Khách hàng cá nhân nước ngoài của Công ty Chứng khoán VNDirect, nhận định: “Nhà đầu tư nước ngoài vẫn muốn vào Việt Nam, cái khó là không có nhiều mã để mua, các mã tốt và room nước ngoài không còn. DR thì hấp dẫn các thị trường như Thái Lan hay Hàn Quốc. DR là cách tốt, rẻ và dễ để nhà đầu tư nước ngoài tiếp cận thị trường Việt Nam”.

Theo Trí Thức Trẻ