Đổi mới mô hình tăng trưởng đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững, sáng tạo và bao trùm
Sáng 26/4, tại Hà Nội, Ban Kinh tế Trung ương phối hợp với Tổ chức Hợp tác phát triển Đức (GIZ) tổ chức Hội thảo “Chuyển đổi mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế: Kinh nghiệm 35 năm đổi mới”.
Tàu cập bến bốc dỡ hàng hóa tại cảng Tân Cảng – Cái Mép (Tổng Công ty Tân Cảng Sài Gòn) tại tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu. Ảnh minh họa: Trọng Đức/TTXVN
Phát biểu khai mạc, Phó Trưởng ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Đức Hiển cho biết, quá trình triển khai thực hiện một số chủ trương, chính sách liên quan đến đổi mới mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế cho thấy nhiều kết quả tích cực. Theo đó, kinh tế vĩ mô cơ bản ổn định; tốc độ tăng trưởng đạt mức khá, mô hình tăng trưởng từng bước được chuyển đổi theo hướng kết hợp giữa chiều rộng và chiều sâu. Năng suất lao động, năng suất các nhân tố tổng hợp và năng lực cạnh tranh quốc gia được cải thiện, cơ cấu nền kinh tế chuyển dịch theo hướng tích cực hơn. Cơ cấu các ngành, lĩnh vực có sự chuyển dịch theo hướng nâng cao năng lực cạnh tranh của một số ngành, lĩnh vực Việt Nam có lợi thế trong tham gia chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu. Các vấn đề trọng tâm về cơ cấu lại nền kinh tế gồm cơ cấu lại đầu tư công, doanh nghiệp nhà nước, các tổ chức tín dụng đã tập trung thực hiện và đạt được một số kết quả bước đầu…
Tuy nhiên, việc chuyển sang mô hình tăng trưởng theo chiều sâu còn chậm so với yêu cầu đặt ra. Mô hình tăng trưởng vẫn chủ yếu dựa vào các yếu tố đầu vào gồm vốn, lao động, tài nguyên; đóng góp của năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) vào tăng trưởng kinh tế còn hạn chế, thấp hơn nhiều so với các nước trong khu vực ở cùng giai đoạn phát triển. Năng suất lao động còn thấp và chênh lệch giữa năng suất lao động của Việt Nam với các nước còn tiếp tục gia tăng. Hiệu quả đầu tư công chưa cao và giải ngân vốn đầu tư công còn chậm. Tiến trình thực hiện cổ phần hóa các doanh nghiệp nhà nước, vốn nhà nước tại doanh nghiệp còn chậm so với kế hoạch đề ra, tiến độ xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng còn gặp nhiều khó khăn…
Phó Trưởng ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Đức Hiển phát biểu tại Hội thảo. Ảnh: CTV
Video đang HOT
Tại Hội thảo, các ý kiến phát biểu đã nhận diện, phân tích làm rõ kết quả đổi mới mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế và kinh nghiệm qua 35 năm đổi mới của Việt Nam; đán.h giá đổi mới mô hình tăng trưởng và yêu cầu cơ cấu lại nền kinh tế với các trọng tâm ưu tiên để hoàn thiện thể chế, cải thiện môi trường đầu tư, nâng cao năng lực khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo quốc gia; cơ cấu lại ngành, lĩnh vực. Các đại biểu cũng thảo luận về bối cảnh, điều kiện mới của Việt Nam giai đoạn 2021-2025 và 2026 – 2030 để nhận diện rõ các bối cảnh tác động đến quá trình cơ cấu lại nền kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng của Việt Nam; đề xuất các quan điểm, chủ trương, nhiệm vụ, giải pháp lớn.
Với tham luận “Kinh nghiệm 35 năm đổi mới và đề xuất chuyển đổi mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021 – 2025″, Tiến sỹ Đặng Kim Sơn, nguyên Viện trưởng Viện Chính sách Chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn đã phân tích cụ thể những hạn chế trong mô hình tăng trưởng hiện nay về vốn, lao động, khoa học công nghệ, nông nghiệp, dịch vụ… Từ thực tế này, Tiến sỹ Đặng Kim Sơn đề xuất một số định hướng lớn về mô hình tăng trưởng mới. Theo đó, môi trường vĩ mô phải sẵn sàng cho đổi mới sáng tạo; cơ cấu lại ngành kinh tế theo lợi thế vùng; cơ cấu lại các đô thị động lực theo hướng phân cấp và gắn kết; cơ cấu lại doanh nghiệp và tổ chức kinh tế; cơ cấu lại thị trường tài nguyên một cách lành mạnh để bắt kịp các quốc gia trong khu vực và trên thế giới thông qua việc xây dựng nhà nước kiến tạo phát triển.
Giáo sư, Tiến sỹ Trần Thọ Đạt, nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế quốc dân nhận định, kinh tế số là động lực tăng trưởng mới. Cụ thể, kinh tế số tạo dư địa và không gian tăng trưởng mới, là cách để thoát bẫy thu nhập trung bình và là con đường đi trong tương lai. Gợi ý một số giải pháp để phát triển kinh tế số, Giáo sư, Tiến sỹ Trần Thọ Đạt cho rằng, cần có bản chiến lược khung để làm nền tảng cho các định hướng, hành lang pháp lý, thể chế cho việc chuyển đổi số; tạo điều kiện căn bản để thu hút được nguồn vốn dành cho đầu tư số hóa nền kinh tế, cụ thể là hạ tầng và dịch vụ số. Bên cạnh đó, đổi mới hệ thống giáo dục – đào tạo với việc thay đổi từ cách thức quản lý, phương pháp, giáo trình dạy và cả những môn học mới gắn chặt với số hóa. Đặc biệt, cần hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, cải tiến kỹ thuật, công nghệ sản xuất; ứng dụng công nghệ số cho ngành công nghiệp chế biến chế tạo, tài chính, ngân hàng, bảo hiểm và bất động sản…
Trong bài tham luận về “Đổi mới mô hình tăng trưởng – Từ góc độ động lực phát triển kinh tế”, Phó Giáo sư, Tiến sỹ Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam nhấn mạnh những thay đổi cơ bản, nền tảng của nền kinh tế như: phát triển đồng bộ các loại thị trường, đặc biệt quan tâm phát triển các thị trường nguồn lực đầu vào, nhất là thị trường đất đai; xây dựng nhà nước kiến tạo phát triển theo tinh thần phục vụ thị trường, phục vụ doanh nghiệp, thể chế quản trị phát triển hiện đại, phù hợp các cam kết hội nhập. Ngoài ra, cần tuân thủ nguyên tắc “nội lực là quyết định, ngoại lực là quan trọng” trong việc phát triển lực lượng doanh nghiệp Việt Nam và triển khai chiến lược thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI); nỗ lực xây dựng thể chế tốt, khuyến khích đổi mới sáng tạo, coi khoa học công nghệ và trí tuệ con người là động lực phát triển quan trọng nhất của giai đoạn tới.
Ông Jonathan Pincus, Cố vấn kinh tế cấp cao, Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) cho rằng, hầu hết các doanh nghiệp tư nhân của Việt Nam đều rất nhỏ; doanh nghiệp tư nhân lớn lại không phải là doanh nghiệp chế biến, chế tạo, mà là doanh nghiệp bất động sản. Do đó, cần tạo ra cơ chế và sân chơi bình đẳng cho các doanh nghiệp trong nước, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, trong đó đặc biệt quan tâm đến cơ chế tài chính cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa, đặc biệt là doanh nghiệp siêu nhỏ.
Kết luận Hội thảo, Phó Trưởng ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Đức Hiển đán.h giá cao các ý kiến tâm huyết, có tính khoa học sâu sắc của các chuyên gia, nhà khoa học. Những ý kiến tham luận đóng góp tại Hội thảo sẽ được Ban Kinh tế Trung ương tiếp thu, tổng hợp, chắt lọc để tham mưu cho Đảng, Nhà nước trong việc hoạch định chủ trương, chính sách về đổi mới mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững, sáng tạo và bao trùm trong thời gian tới.
Thái Bình: Đột phá phát triển kinh tế biển
Phát triển kinh tế biển bền vững là mục tiêu, chủ trương xuyên suốt; thời gian qua, bằng những chính sách phù hợp, Thái Bình đã đẩy mạnh các giải pháp cơ cấu lại ngành kinh tế biển, trọng tâm là khai thác bền vững các tiềm năng, lợi thế của vùng biển; biến tiềm năng kinh tế biển thành mũi đột phá trong mục tiêu tái cơ cấu nền kinh tế, chuyển đổi mô hình tăng trưởng.
Thu mua hải sản tại cảng cá Tân Sơn, huyện Thái Thụy
Thái Bình có khoảng 52km bờ biển và 5 cửa sông lớn đổ ra biển tạo ra vùng bãi triều trên 16.000ha, qua đó tạo ra nhiều tiềm năng, thế mạnh để phát triển kinh tế biển. Phát huy những lợi thế này, những năm qua Thái Bình đã có nhiều chủ trương, giải pháp đẩy mạnh phát triển kinh tế biển gắn với bảo vệ vững chắc chủ quyền quốc gia và nâng cao đời sống nhân dân vùng ven biển.
Đây là khu vực có vị trí thuận lợi cho phát triển kinh tế tổng hợp, đa ngành, đa lĩnh vực; kết nối giao thông đường thủy, đường bộ thuận tiện với các tỉnh, thành phố trong vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ; có các tuyến quốc lộ 37, 37B, 39, tỉnh lộ 456 đi qua và đặc biệt là tuyến đường bộ ven biển (được khởi công xây dựng từ đầu năm 2019 theo chủ trương của Chính phủ), giúp rút ngắn đáng kể khoảng cách và thời gian di chuyển từ khu vực ven biển Thái Bình đến cảng biển nước sâu Đình Vũ, Lạch Huyện và sân bay quốc tế Cát Bi (Hải Phòng), sân bay Vân Đồn, cửa khẩu Móng Cái (Quảng Ninh) và các tỉnh, thành phố khu vực duyên hải Bắc Bộ, rất thuận lợi cho việc lưu thông, trao đổi hàng hóa.
Đồng thời, khu vực ven biển của Thái Bình có lợi thế rất lớn về nguồn năng lượng điện, than và khí đốt tự nhiên với trữ lượng lớn, có thể khai thác lâu dài, cùng với quỹ đất ven biển, nguồn nhân lực tại chỗ khá dồi dào, thuận lợi cho phát triển các ngành công nghiệp sử dụng nhiều năng lượng như: sản xuất gạch ốp lát, sứ vệ sinh, sứ dân dụng, thủy tinh cao cấp, khí mỏ, hóa chất... Ngoài ra, còn có lợi thế về bờ biển dài, bãi triều bồi rộng và cảnh quan thiên nhiên ven biển thuần khiết, đa dạng sinh học, thuận lợi cho nuôi trồng, đán.h bắt thủy sản và phát triển dịch vụ, du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng.
Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX, nhiệm kỳ 2015 - 2020 và Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XX, nhiệm kỳ 2020 - 2025 đều xác định cụ thể và thống nhất mục tiêu tập trung xây dựng kinh tế biển trở thành trọng điểm kinh tế của tỉnh, góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế - xã hội, củng cố quốc phòng, an ninh, bảo vệ vững chắc chủ quyền vùng biển, an ninh biên giới quốc gia. Các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế biển của Thái Bình thời gian qua đều xác định rõ các nhiệm vụ phải thực hiện; trong đó chú trọng xây dựng hệ thống đường trục kết nối với các trục giao thông đối ngoại và các khu công nghiệp - đô thị - dịch vụ trong Khu kinh tế; các dự án đầu tư nuôi thủy sản công nghệ cao, các ngành thương mại, du lịch, dịch vụ, kinh tế biển có giá trị gia tăng lớn gắn với bảo vệ rừng phòng hộ ven biển và chủ quyền, an ninh biên giới biển.
Tàu thuyền của ngư dân huyện Thái Thụy đán.h bắt thủy hải sản
Để khai thác và phát huy các tiềm năng, lợi thế nêu trên, những năm qua cấp ủy, chính quyền, các ngành, địa phương trong tỉnh đã tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo cụ thể hóa và tổ chức thực hiện có hiệu quả các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế biển trong phạm vi địa phương, cơ quan, đơn vị mình. Đồng thời, thường xuyên tuyên truyền, giáo dục, phổ biến chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước để nhân dân thống nhất tư tưởng, nhận thức, xác định nhiệm vụ phát triển bền vững kinh tế biển gắn với bảo đảm quốc phòng, an ninh, giữ vững độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, là quyền lợi của mọi tổ chức, doanh nghiệp và người dân. Các ngành, địa phương đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo đẩy mạnh thu hút đầu tư, phát triển kinh tế khu vực ven biển; ưu tiên đầu tư phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, nhất là các hạ tầng kết nối khu vực ven biển với các địa phương trong tỉnh và các tỉnh, thành phố trong khu vực. Một số dự án quy mô lớn, có tính động lực trong khu vực đã và đang hoàn thành đi vào hoạt động, bước đầu đạt hiệu quả tích cực; các hoạt động thương mại, dịch vụ phát triển ổn định, cơ bản đáp ứng nhu cầu sản xuất và đời sống của nhân dân trên địa bàn.
Các huyện ven biển đã căn cứ vào điều kiện thực tế tại địa phương đề xuất các chính sách, giải pháp thu hút đầu tư, tạo chuyển biến căn bản trong đầu tư phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội đồng bộ, toàn diện. Đồng thời, tập trung rà soát lại cấu trúc của nền kinh tế và các quy hoạch, các chiến lược phát triển sản phẩm chủ lực của địa phương, trên cơ sở đó tập trung xây dựng kế hoạch thực hiện, lộ trình và nguồn lực thực hiện quy hoạch; lựa chọn những dự án có hiệu quả để tập trung đầu tư; tăng cường quản lý, kiểm soát đầu tư xây dựng nhằm hạn chế thất thoát, lãng phí trong quá trình đầu tư; giải quyết kịp thời những quyền lợi hợp pháp, chính đáng của nhân dân; tăng cường cải cách hành chính, đặc biệt là cải cách thủ tục hành chính nhằm tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người dân, doanh nghiệp. Tăng cường hướng dẫn, huy động toàn dân chung sức bảo tồn hệ sinh thái, đa dạng sinh học, bảo vệ môi trường biển, chủ động ứng phó biến đổi khí hậu, nước biển dâng và phòng, chống thiên tai tại khu vực biển, ven biển. Tăng cường bảo đảm quốc phòng, an ninh, tuân thủ các quy định pháp luật trên vùng biển và ven biển của tỉnh.
Cơ cấu lại nền kinh tế: Thu hẹp khoảng cách về năng lực cạnh tranh quốc gia với các nước Chiều ngày 12/11, tiếp tục Chương trình Kỳ họp thứ 2, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, Quốc hội biểu quyết thông qua Nghị quyết về Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021 - 2025 với tỷ lệ cao các đại biểu Quốc hội tán thành. Cơ cấu lại nền kinh tế...