Độc đáo lễ hội Ok Om Bok của người Khmer

Hằng năm cứ vào rằm tháng 10 âm lịch, người Khmer lại tưng bừng tổ chức lễ hội Ok Om Bok. Đây còn gọi là lễ cúng trăng, một lễ hội lâu đời của người Khmer Nam Bộ.

Truyền thuyết người Khmer cho rằng thỏ chính là tiền kiếp của Phật Thích Ca. Xưa kia sống ở bờ sông Hằng. Một hôm, thần Sakah giả làm ăn xin thử lòng thỏ. Không có gì cho thần nên thỏ đốt lửa, tự nhảy vào để mời người ăn thịt mình. Lửa bỗng dưng tắt và người ăn xin biến mất, thần Sakah hiện ra. Thần muốn khen ngợi lòng hy sinh của thỏ nên vẽ hình thỏ lên Mặt trăng. Trong tín ngưỡng của người Khmer, lễ cúng trăng là để tưởng nhớ tiền kiếp của đức Phật Thích Ca. Đồng thời cũng là dịp tạ ơn thần mặt trăng đã bảo vệ mùa màng suốt một năm qua.

Lễ cúng mặt trăng Ok Om Bok

Vài ngày trước ngày rằm tháng 10 âm lịch, người Khmer đã bắt đầu chuẩn bị mọi thứ để làm lễ. Đến ngày, người Khmer sẽ bày biện bàn cúng trong sân nhà, sân chùa để quan sát mặt trăng.

Trước khi trăng lên, người ta cắm hai thanh tre lên mặt đất, cách nhau 3 mét, gác ngang một thanh tre khác như hình cái cổng. Đặt một cái bàn dưới cổng đó. Trên bàn bày cốm dẹp, khoai lan, khoai môn, dừa tươi, chuối, bánh kẹo, trà… Cứ mỗi lần rót trà là họ lại một lần khấn vái đức Phật.

Mâm cúng đầy đủ mọi thứ của người Khmer

Khi trăng lên đỉnh đầu, người lớn tuổi được người Khmer tin tưởng sẽ đại diện ra cúng tạ mặt trăng. Rót trà, thắp nhang rồi khấn nguyện. Trong quá trình cúng, trẻ con sẽ tập trung lại chờ được ăn bánh. Cúng xong, người ta sẽ phát bánh cho các em nhỏ. Người lớn sẽ đút bánh, kẹo cho các em cho đến khi đầy miệng, sau đó vỗ lưng các em và hỏi các em về ước muốn của mình. Người khmer tin rằng, ước muốn của các em nhỏ cũng là động lực của người lớn trong năm tới.

Người làm lễ đút đồ ăn cho trẻ em và hỏi các em về ước muốn của mình

Trong dịp lễ này có 2 sự kiện là thả đèn gió và đua ghe Ngo

Thả đèn gió

Đèn gió được làm từ tre, giấy quyến và dây kẽm. Đáy đèn để trống có lớp gòn bên trong. Lúc thả thì đốt lớp gòn, nhiều người cùng nâng đèn lên cao. Nhiệt độ làm giấy căng phồng, tạo ra lực đẩy để đèn bay lên. Đèn gió bay lên trời mang theo nguyện ước của người Khmer.

Đua ghe Ngo

Đua ghe Ngo là sự kiện được chờ đợi thứ hai của lễ hội Ok Om Bok. Ghe Ngo là tên của một loại thuyền độc mộc. Ghe dài 25 – 30 mét, rộng khoảng 1 – 1,4 mét. Trên ghe đóng nhiều thanh gỗ gác ngang vừa cho hai tay bơi ngồi theo cặp. Mỗi ghe đua có thể chở từ 40 – 60 người chèo. Người lớn tuổi, có chức sắc, được nể trọng sẽ điều khiển nhịp chèo và ngồi ở mũi ghe. Người cầm lái ngồi ở đuôi ghe. Mỗi ghe Ngo tô vẽ những biểu tượng như cọp, rồng, sư tử… Trước khi đua, ghe Ngo luôn được tu bổ, hạ thủy tập dượt, làm lễ cúng bái trước rất kĩ càng. Cúng bái trước là để cầu các vị thần phù hộ cho quá trình diễn ra cuộc đua được thuận lợi, an toàn.

Đến trưa ngày rằm, người dân ra hai bên bờ sông háo hức chờ đợi cuộc đua bắt đầu. Sau hồi còi hiệu lệnh xuất phát, từng đội ghe đua nhau chèo trong tiếng trống, tiếng loa, tiếng reo hò của người cỗ vũ.

Cuộc đua ghe Ngo vì danh dự của mỗi phum sốc Khmer diễn ra sôi nổi

Ghe Ngo là một sản phẩm văn hóa độc đáo của người Khmer Nam Bộ. Ghe cũng là biểu tượng của sự no ấm, sung túc, là đại diện cho mỗi phum sóc, xã, huyện. Do đó, cuộc đua ghe thường diễn ra quyết liệt không chỉ vì giải thưởng, mà còn vì danh dự và vinh quang của phum sóc. Đua ghe Ngo cũng là môn thể thao hấp dẫn và hào hứng.

Nếu du khách du lịch miền Tây Nam Bộ trong dịp này, được hòa mình vào lễ hội Ok Om Bok, sẽ cảm thấy trải nghiệm này vô cùng đáng giá. Không khí rộn ràng, vui nhộn của lễ hỗi sẽ khiến bạn quên hết mọi phiền muộn, hòa mình vào lễ hội mỗi năm chỉ có một lần này.

Lễ hội Ok Om Bok mỗi năm chỉ có một lần, mang ý nghĩa vô cùng sâu sắc trong đời sống tinh thần người Khmer. Thể hiện khát vọng và tâm hồn người Khmer, thể hiện sự biết ơn của người Khmer với đấng bề trên. Việc giữ truyền thống tổ chức lễ hội Ok Om Bok cũng góp phần bảo tồn, phát huy nét đẹp văn hóa giàu tính nhân văn của người Khmer Nam Bộ. Không chỉ vậy, lễ hội còn là một sản phẩm du lịch thu hút du khách đến với vùng đất này.

Theo trí thức trẻ