Doanh nghiệp công nghệ đóng góp gì cho Hàn Quốc?
Cùng với nền công nghiệp giải trí, ngành công nghiệp công nghệ thông tin cũng đóng góp giá trị khó có thể đong đếm cho Hàn Quốc.
Công nghệ và đổi mới đứng sau tốc độ phát triển thần kỳ của Hàn Quốc
Không thể phủ nhận Hàn Quốc là một trong những nền kinh tế năng động nhất thế giới. Chỉ mất hai thập kỷ, Hàn Quốc đã cách mạng hóa ngành viễn thông và thay đổi cuộc sống của toàn bộ người dân. Trước thập niên 80, khi chính quyền quân sự theo đuổi chiến lược công nghiệp hóa xuất khẩu, ngành dịch vụ nội địa, bao gồm thị trường viễn thông, phần lớn bị bỏ qua. Tuy nhiên, tình thế thay đổi vào đầu những năm 1980 khi công chúng cần cải thiện sinh kế và dịch vụ viễn thông tốt hơn. Chính phủ quyết định tư nhân hóa doanh nghiệp viễn thông.
Đến giữa thập niên 90, chính phủ vạch ra hai kế hoạch lớn để phát triển xã hội thông tin vào năm 1996 và 1999. Cuối năm 2002, hơn 68% dân số kết nối Internet, 68% dùng điện thoại di động, 70% hộ gia đình sở hữu Internet băng rộng. Hàn Quốc nổi bật với một trong những hạ tầng công nghệ thông tin (CNTT) tiến bộ nhất thế giới, trong khi ngành công nghiệp CNTT là động lực chính cho tăng trưởng kinh tế quốc gia.
Về cơ bản, ngành CNTT Hàn Quốc được phân ra làm ba lĩnh vực chính: dịch vụ viễn thông, thiết bị CNTT và phần mềm. Ngành đóng vai trò quan trọng trong tăng trưởng kinh tế quốc gia từ đầu những năm 1990 bất chấp hai đợt suy thoái kinh tế lớn năm 1997 và 2001. Sau khi phục hồi vào năm 2002, ngành CNTT đạt tỉ lệ tăng trưởng thường niên 25,9%, vượt tỉ lệ tăng trưởng GDP. Tỉ trọng đóng góp của ngành công nghệ trong GDP quốc gia năm 2003 là 16%, trong khi xuất khẩu đạt 57,6 tỷ USD, chiếm 37,1% doanh thu xuất khẩu.
Công nghệ và đổi mới là hai yếu tố quan trọng củng cố năng lực xuất khẩu của Hàn Quốc, thúc đẩy phát triển kinh tế đáng kể của đất nước trong những thập kỷ qua. Theo Ngân hàng Thế giới, tốc độ tăng trưởng ấn tượng đến mức quốc gia Đông Á này đã từ một trong những nước nghèo nhất trong những năm 1960 trở thành nền kinh tế lớn thứ 13 thế giới vào năm 2014. Hiện nay, kinh tế Hàn Quốc đứng thứ 4 châu Á và thứ 10 thế giới.
Rajiv Biswas, Chuyên gia kinh tế trưởng khu vực Châu Á – Thái Bình Dương tại Công ty phân tích toàn cầu IHS, cho biết: “Hàn Quốc đã chuyển mình kể từ sau Chiến tranh Triều Tiên từ một xã hội nông nghiệp nghèo nàn sang một nền kinh tế đô thị hóa, công nghệ cao với lực lượng lao động có tay nghề cao”.
Tỉ trọng đầu tư cho nghiên cứu và phát triển (R&D) trong GDP của Hàn Quốc ở mức cao so với các nền kinh tế tiên tiến khác. Theo số liệu của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), Hàn Quốc đã chi 4,29% GDP cho R&D trong năm 2014, tiếp theo là Israel (4,11%) và Nhật Bản (3,58%). Ngoài ra, Chỉ số Đổi mới Bloomberg đã xếp hạng quốc gia này có nền kinh tế đổi mới nhất thế giới 6 năm liên tiếp (2014-2019) và vừa giành lại ngôi đầu vào năm 2021 sau khi năm 2020 bị xếp sau Đức. Chỉ số đ.ánh giá các quốc gia theo sáu hạng mục khác nhau, bao gồm R&D, các công ty công nghệ cao, sản xuất, nhân viên nghiên cứu, bằng sáng chế và giáo dục.
Vai trò khó đong đếm của tập đoàn công nghệ
Video đang HOT
Thành công kinh tế của Hàn Quốc sau Chiến tranh Triều Tiên ban đầu phản ánh chiến lược của chính phủ nhằm thúc đẩy sự phát triển của xuất khẩu sản xuất giá rẻ. Tuy nhiên, chính sự xuất hiện của các tập đoàn Hàn Quốc, được gọi là “chaebol”, đã trở thành yếu tố cần thiết cho sự chuyển đổi kinh tế của đất nước.
Theo website định giá doanh nghiệp CEO Score, năm 2017, doanh số gộp của 10 doanh nghiệp lớn nhất Hàn Quốc là 677,8 tỷ USD, tương đương 44,2% GDP Hàn Quốc. Đặc biệt, tập đoàn Samsung đóng góp 14,6% GDP cả nước, tiếp theo là Hyundai (5,9%), LG (3,8%). Điều đó cho thấy đóng góp to lớn của các tập đoàn gia đình trị (chaebol).
Chaebol ra đời từ những năm 1950, hình thành quan hệ gần gũi với chính phủ và nhận được nhiều ưu đãi như lãi suất thấp, tham gia các hợp đồng nhà nước. Lịch sử hình thành và phát triển của chaebol có thể chia làm 5 giai đoạn, trong đó giai đoạn hiện tại liên quan đến các ngành nghề mới như quản lý chuỗi cung ứng, công nghệ thông tin và toàn cầu hóa. Họ cũng đầu tư mạnh mẽ vào xe hơi, điện tử trong và ngoài nước. Họ tập trung phát triển công nghệ cao, xây dựng thương hiệu và các kênh tiếp thị, một phần qua đầu tư nước ngoài.
Các chaebol Hàn Quốc nắm trong tay hầu hết các ngành công nghiệp quan trọng. Họ là thành phần quan trọng cấu thành tăng trưởng kinh tế Hàn Quốc, và là người hùng của xuất khẩu. Những thương hiệu công nghệ cao như Samsung, Hyundai, LG, SK hay Naver trở thành biểu tượng của Hàn Quốc trên toàn cầu.
Quy mô của các công ty lớn này – chẳng hạn như Samsung và Huyndai – không chỉ tạo điều kiện cho một nguồn tài nguyên khổng lồ, mà còn đưa ngành sản xuất của Hàn Quốc bước sang một giai đoạn tăng trưởng mới nhờ sự dẫn đầu về công nghệ và đổi mới, với danh tiếng về chất lượng cao và sản phẩm tiên tiến hàng đầu.
Chẳng hạn, tỉ trọng xuất khẩu trong GDP tăng từ 4% năm 1961 lên hơn 40% năm 2016, một trong những tỉ trọng cao nhất toàn cầu. Trong cùng kỳ, thu nhập trung bình của người dân Hàn Quốc tăng từ 120 USD/năm lên hơn 27.000 USD/năm. Chaebol cũng là những nhà tuyển dụng lớn nhất nước, chẳng hạn tính đến cuối tháng 9/2020, Samsung tuyển dụng 104.723 nhân viên, Hyundai 68.242 nhân viên, LG 40.500 nhân viên. Khi hàng triệu người thoát nghèo, câu chuyện của chaebol đã gắn liền với câu chuyện về cuộc chuyển mình của Hàn Quốc thời hậu chiến.
Theo nhà phân tích Biswas, một trong những chiến lược của các chaebol để trở thành nhà lãnh đạo công nghệ toàn cầu là đầu tư mạnh mẽ vào R&D và phát triển dấu ấn toàn cầu thông qua việc mua bán và sáp nhập ở Mỹ và châu Âu, nhờ đó, cho phép họ nâng cao năng lực công nghệ của mình.
Chính phủ Hàn Quốc cũng đã đóng một vai trò quan trọng bằng cách tạo ra cơ sở hạ tầng vật chất đẳng cấp thế giới cũng như hệ thống giáo dục chất lượng cao trong nước. Kinh tế Hàn Quốc phát triển ra sao trong trung và dài hạn phụ thuộc vào duy trì vị thế dẫn dầu thế giới về công nghệ và đổi mới để duy trì lợi thế cạnh tranh toàn cầu.
Samsung: Từ 30.000 won đến chaebol số 1 Hàn Quốc
Ít người biết rằng trước khi là tập đoàn công nghệ nổi tiếng nhất Hàn Quốc, xuất phát điểm của Samsung chỉ là một cửa hàng nhỏ, chuyên kinh doanh mỳ ăn liền, cá khô tại thành phố Daegu.
Những chiếc điện thoại chất cao như núi trên sân nhà máy Gumi, mỗi phút lại nhiều hơn. Điện thoại, tivi, máy fax cùng các thiết bị khác vỡ toang khi bị ném xuống sàn, trong khi ông Lee Kun Hee và giám đốc đ.ập nát chúng bằng búa. Sau đó, họ châm một ngọn lửa, quẳng mọi thứ vào trong.
2.000 nhân viên bắt đầu khóc, song không thể ngăn lại cơn lũ sản phẩm tiếp tục được mang đến. CEO Samsung khi ấy tức giận vì chất lượng sản phẩm tệ hại sản xuất tại nhà máy của mình vào đầu những năm 1990. Trong cơn giận dữ, ông ra lệnh tất cả phải bị phá hủy.
Cứ như thế, khoảng 50 triệu USD đã bị đốt cháy chỉ trong một ngày năm 1995 khi Samsung giương cao biểu ngữ "Chất lượng trên hết" và bắt đầu cuộc hành trình chậm chạp đến ngôi vị thống trị thế giới. Một Samsung Electronics rất khác nổi lên từ tro tàn...
Từ tôm tới bán dẫn
Với hầu hết mọi người, cái tên "Samsung" gắn liền với smartphone, tivi, tủ lạnh, lò vi sóng. Tuy nhiên, ít ai biết rằng trước khi có Samsung Electronics, Samsung chỉ là một công ty thương mại nhỏ, do ông Lee Byung Chull sáng lập năm 1938 tại Daegu với số vốn vỏn vẹn 30.000 won, chuyên chế biến hải sản khô và sản xuất mỳ ăn liền. Việc làm ăn thuận lợi giúp ông Lee mở thêm Samsung Mulsan (nay là Tập đoàn Samsung) năm 1948. Dù vậy, sau thời gian chăm chỉ phát triển Samsung Mulsan, ông Lee buộc phải từ bỏ tài sản của mình tại Seoul khi thành phố bị kẻ thù chiếm đóng.
Ông gần như trắng tay.
Câu chuyện của Samsung lẽ ra kết thúc ở đây, song ông Lee đã đến Busan để bù đắp mất mát và đưa Samsung Mulsan từ cõi c.hết trở về. Nền kinh tế chiến tranh tạo điều kiện cho tập đoàn non trẻ: chỉ trong vài năm, ông Lee có trong tay một vài doanh nghiệp nổi bật.
Từ đó, kỷ nguyên gia đình trị (chaebol) của Samsung bắt đầu. Ông Lee Byung Chull ngồi ở chiếc ghế cao nhất và theo thời gian, chuyển giao lại công việc cho 6 người con gái và 4 người con trai. Không ai xuất chúng hơn cậu con trai út Lee Kun Hee, người chính thức gia nhập tập đoàn năm 1968 sau khi học xong kinh tế học tại Đại học Waseda và lấy bằng MBA tại Đại học George Washington.
Năm 1969 chứng kiến sự ra đời của Samsung Electronics. Sản phẩm đầu tay của họ là những món đồ gia dụng khiêm tốn. Samsung bắt tay với Sanyo để sản xuất tivi đen trắng do họ không có kinh nghiệm, tiếp đó là tủ lạnh, máy điều hòa nhiệt độ, quạt điện.
Ông Lee xác định nhu cầu ngày một lớn đối với điện tử tiêu dùng sẽ có ý nghĩa rất lớn với Samsung. Song có một vấn đề là nhiều linh kiện trong sản phẩm đến từ nước ngoài, đặc biệt là Nhật Bản. Do sức ảnh hưởng của các thương hiệu Nhật như Sony, doanh nghiệp điện tử Hàn Quốc phụ thuộc vào nhập khẩu linh kiện và kiến thức ngoại nhập.
Năm 1974, Samsung mua cổ phần trong công ty bán dẫn Korea Semiconductor để giảm lệ thuộc vào nước ngoài. Không phải ai trong Samsung cũng đồng ý với quyết định này, vì vậy ông Byung Chull giải quyết vấn đề bằng t.iền riêng. Korea Semiconductor đổi tên thành Samsung Semiconductor năm 1978, Samsung cũng sớm tự sản xuất bán dẫn, nước đi đem đến thành công lớn vài thập kỷ sau đó.
Cố Chủ tịch Samsung Lee Kun Hee
Hầu hết những năm 1970, Samsung Electronics sản xuất thiết bị giá rẻ như tivi màu để xuất khẩu. Đến thập niên 80, Samsung Group trở thành một trong các chaebol lớn nhất Hàn Quốc. Dù vậy, khách hàng nước ngoài vẫn "ngó lơ" các sản phẩm điện tử của hãng. Ai lại muốn mua tivi Samsung khi xếp cạnh tivi Sony trên kệ? Điều tệ hơn là những người cho Samsung một cơ hội lại phát hiện sản phẩm quá tệ, song ông Byung Chull không có đủ thời gian để giải quyết việc này.
Tạm biệt Lee Byung Chull, xin chào Lee Kun Hee
Bầu trời Seoul giăng đầy mây đen vào ngày ông Lee Byung Chull qua đời (20/11/1987) vì căn bệnh ung thư gan. Chỉ hai tuần sau, ông Lee Kun Hee tiếp nhận Tập đoàn Samsung và trở thành Chủ tịch đời thứ hai. Ông không ngần ngại loại bỏ hai người anh trai do không làm tốt nhiệm vụ. "Họ không phù hợp với vị trí lãnh đạo. Cuộc đời một người rất ngắn nhưng một tập đoàn thì không", ông trả lời trên tạp chí Time năm 1976.
Nhiệm kỳ của ông Kun Hee gắn với các khoảnh khắc mang tính quyết định đối với hướng đi của cả tập đoàn. Tầm nhìn của ông Lee chính là Samsung ngồi trên đỉnh ngành công nghiệp thế giới, tầm nhìn đó không có chỗ cho những sản phẩm tệ hại và hoạt động bất cẩn mà ông chứng kiến ngày qua ngày.
Năm 1993, ông tới Đức và triệu tập khoảng 200 lãnh đạo Samsung, làm rõ tầm nhìn trong 3 ngày. "Thay đổi mọi thứ, trừ vợ và con các ông", ông Lee nói. Samsung Electronics đang gặp rắc rối và mọi người trong căn phòng đó cần phải thay đổi nhanh chóng.
Dù vậy, dường như mọi người đã sớm quên thông điệp của Chủ tịch. Năm 1995, ông Lee gửi một số điện thoại Samsung mới nhất làm quà tặng năm mới, để rồi bị bẽ mặt vì nhận được thông báo chúng không hoạt động tốt. Chất lượng tiếp tục trượt dốc, ông quyết định phải vào cuộc. Đó là nguyên nhân dẫn đến vụ tiêu hủy 50 triệu USD sản phẩm cùng năm.
Từ đây, Samsung Electronics nỗ lực gấp đôi vào R&D. Việc bổ nhiệm CEO Yun Jong Yong vào tháng 12/1996 chứng minh hiệu quả. Ông lèo lái Samsung Electronics qua nhiều giai đoạn khó khăn như khủng hoảng tài chính châu Á năm 1997. Ông giúp Samsung Electronics chuyển từ một nhà sản xuất thiết bị thường thường sang hiện đại. Ngoài ra, đầu tư sớm vào bán dẫn cho phép Samsung cạnh tranh theo cách mà các hãng điện tử khác - như Sony - không kịp chuẩn bị.
Samsung Electronics không cố tiên phong trong các lĩnh vực chưa phổ biến. Thay vào đó, họ chọn ra các thị trường có tiềm năng và kiên trì đ.ánh bại đối thủ. Chẳng hạn, Samsung sản xuất màn hình TFT-LCD đầu tiên vào giữa những năm 1990 và bỏ ra số t.iền đáng kể để cải thiện chất lượng sản xuất, độ sắc nét, kích cỡ do nhu cầu màn hình phẳng tăng mạnh từ cuối thập niên 90.
Di động cũng là một cơ hội khổng lồ. Chiến lược dựa trên đầu tư khủng và phát triển nhanh đã giúp Samsung vượt lên đối thủ, tương tự họ đã làm được trên thị trường màn hình. Cách tiếp cận này có thể gọi là "tán xạ". Dù là điện thoại phổ thông hay điện thoại thông minh, Samsung Electronics luôn cho ra đời sản phẩm mới với tốc độ ánh sáng để xem phản ứng của người dùng. Điều đó dẫn tới một số lượng lớn thiết bị có vòng đời cực ngắn, đôi khi chỉ vài tháng, nhưng lại là t.iền đề cho các thành công sau này.
Năng lực sản xuất đáng kinh ngạc, sự tận tâm với tốc độ và hiệu quả, mức độ "điên rồ" của các nhà lãnh đạo và sự sẵn sàng vứt bỏ mọi sản phẩm "khuyết tật", tất cả đã góp phần giúp Samsung thống trị gần như mọi ngành công nghiệp mà họ tham gia.
Foxconn hợp tác Ả Rập Xê Út sản xuất xe điện Ả Rập Xê Út và tập đoàn công nghệ Foxconn của Đài Loan đang đàm phán để thành lập một liên doanh sản xuất xe điện. Theo Bloomberg, quỹ đầu tư công của Ả Rập Xê Út quản lý khoảng 450 tỉ USD tài sản sẽ thành lập một thực thể mới tên là Velocity để trở thành các cổ đông chính trong...
