Đoạn kết của tướng Ratko Mladic

Cựu Tổng tham mưu trưởng quân đội Bosnia gốc Serbia, Ratko Mladic đã bị cảnh sát Serbia bắt hôm 26.5, kết thúc 15 năm lẩn trốn.

Năm 2010, chính quyền Belgrade treo giá 10 triệu euro cho ai cung cấp thông tin giúp bắt giữ tướng Ratko Mladic, khiến ông này trở thành một trong những người bị truy lùng gắt gao nhất thế giới. Sáng 26.5.2011, cựu Tổng tham mưu trưởng quân đội Bosnia đã bị bắt tại làng Lazarevo, cách thủ đô Belgrade của Serbia khoảng 100 km. Tờ Le Figaro dẫn nguồn tin chính phủ cho biết ông Mladic trú tại trang trại của một người bà con. Ông có 2 khẩu súng ngắn trong tay nhưng đã không hề kháng cự khi cảnh sát tiến vào nhà.

Người bị bắt dùng tên Milorad Komadic nhưng những xét nghiệm ADN sau đó chứng tỏ đây chính là tướng Ratko Mladic. Theo Bộ trưởng chuyên trách hợp tác với Tòa án Quốc tế về vấn đề Nam Tư cũ (ICTY) Rasim Ljajic, Mladic “có vẻ già đi nhiều” và “nếu tình cờ đi ngang qua, có thể mọi người sẽ không nhận ra ông ta”.

Ngay sau đó, tướng Mladic đã bị đưa đến trình diện trước một thẩm phán tại Belgrade. Việc thẩm vấn đã được dời lại vì tình trạng sức khỏe của người bị bắt không đảm bảo. Những hình ảnh được phát trên đài truyền hình quốc gia Serbia cho thấy Ratko Mladic đã khập khiễng lê bước tại lối ra vào tòa án. Le Figaro dẫn lời luật sư bào chữa cho biết: “Thẩm phán đã không thu được những thông tin cơ bản nhất từ thân chủ của tôi. Người ta hỏi một đằng, ông ấy trả lời một nẻo. Ông Mladic cần phải được chữa trị tại bệnh viện”. Tuy nhiên, theo phát ngôn viên tòa án, tướng Mladic đã khẳng định hoàn toàn đủ khả năng giao tiếp.

Nếu không gặp trở ngại, việc dẫn độ Ratko Mladic đến The Hague (Hà Lan) để xét xử tại Tòa án Quốc tế về vấn đề Nam Tư cũ (ICTY) có thể sẽ mất ít nhất 1 tuần. Vị tướng từng một thời “thét ra lửa” đang đối mặt với các cáo buộc: diệt chủng, bắt cóc con tin, giết người hàng loạt… Nếu không bác bỏ được những luận cứ của ICTY, Mladic nhiều khả năng bị tuyên án chung thân. Quá trình tố tụng có thể sẽ kéo dài vài tháng, thậm chí vài năm. Cựu lãnh đạo Bosnia cùng thời với Mladic là Radovan Karadzic bị bắt từ tháng 7.2008, nhưng đến cuối tháng 10.2009 mới chính thức bị xét xử tại ICTY và phiên tòa đến nay vẫn chưa kết thúc.

Tướng Ratko Mladic thời còn ở đỉnh cao quyền lực – Ảnh: Reuters

Anh hùng hay ác quỷ?

Ratko Mladic sinh năm 1942 tại Kalinovik, phía đông Bosnia. Theo Le Figaro, người cha bị những người phát xít tại Croatia sát hại khi Mladic mới 2 tuổi. Mladic gia nhập Học viện Quân sự năm 15 tuổi vì gia đình không đủ khả năng để cho ông ta theo ngành y. Như phần lớn người Serbia khác ở Bosnia vào thời điểm đó, Mladic cho rằng dân tộc mình là “nạn nhân của lịch sử”. Ông ta quan niệm chỉ khi chứng minh được sự hùng mạnh của mình thì người Serbia mới không bị chèn ép nữa.

Sau khi được Tổng thống Slobodan Milosevic giao vị trí Tổng tham mưu trưởng quân đội Bosnia gốc Serbia vào đầu thập niên 1990, tướng Mladic đã thiết lập lại kỷ luật và tổ chức lại toàn bộ quân đội. Với sự lãnh đạo của ông ta, lực lượng này tham gia cuộc chiến Bosnia và trong vòng 3 tháng đã xâm chiếm 70% lãnh thổ Bosnia – Herzegovina. Chính từ cuộc chiến kéo dài từ 1992-1995 này, tướng Mladic đã bị ICTY buộc tội diệt chủng vì vụ thảm sát 8.000 người Hồi giáo ở Srebrenica.

Ratko Mladic bác bỏ những cáo buộc của ICTY và cho rằng ông ta chỉ “bảo vệ dân tộc mình”. Sau hòa ước Dayton đánh dấu kết cho cuộc chiến đẫm máu ở Bosnia Herzegovina năm 1995, tướng Mladic dần bị Belgrade “bỏ rơi” và phải sống trong cảnh lẩn trốn từ 15 năm qua.

Đến nay, những người Bosnia gốc Serbia vẫn xem Ratko Mladic như một vị anh hùng. Tổng biên tập tờ Courrier des Balkans cho biết sau khi tướng Mladic bị bắt, một vài nhóm người đã đổ xuống đường phản đối ICTY tại Belgrade. Trong khi đó, lãnh đạo Pháp, Ý và các nước châu Âu khác đánh giá đây là một bước tiến quan trọng giúp Serbia chính thức được xem là ứng viên gia nhập EU. Từ Hội nghị G8 ở Deauville (Pháp), Chủ tịch Ủy ban châu Âu Herman Van Rompuy khẳng định “sẽ làm tất cả để Serbia được công nhận là ứng viên EU vào cuối năm nay”. Trước đây, nhiều nước, đặc biệt là Hà Lan cho rằng Belgrade vẫn còn nhân nhượng với tướng Mladic và khẳng định việc bắt giữ nhân vật này là một điều kiện “cần” để mở cửa vào EU cho Serbia.

Theo Thanh Niên