Độ nguy hiểm của bom chùm mà Mỹ bất chấp để gửi tới Ukraine

Truyền thông quốc tế đồng loạt đưa tin, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã đồng ý gửi bom, đạn chùm tới Ukraine, bỏ qua những lo ngại về khả năng gây sát thương lớn cho dân thường.

Phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Mỹ, Tướng Patrick Ryder, phát biểu trong cuộc họp báo tại Lầu Năm Góc, hôm 6/7. Ảnh: AP

AP, Bloomberg dẫn nguồn thạo tin cho biết, chính quyền Biden sẽ công bố việc cung cấp Đạn dược cải tiến kép (DPICM) trong gói hỗ trợ quân sự mới cho Ukraine vào hôm nay (7/7).

Quyết định của ông Biden được cho sẽ gây tranh cãi bởi hơn 100 quốc gia – bao gồm Pháp, Đức, Anh và nhiều đồng minh NATO khác – là các bên tham gia Công ước về Bom, đạn chùm, một thỏa thuận năm 2010 cấm sử dụng và chuyển giao các loại vũ khí này. Mỹ, Nga và Ukraine đã không ký công ước này, mặc dù trước đây Washington đã lên án các chính quyền khác, bao gồm cả Moscow, vì đã sử dụng chúng.

Bên cạnh những lo ngại đó, bom, đạn chùm được cho thường có tỷ lệ thất bại cao hơn 1%. Theo thống kê chính thức của Mỹ, DPICM có tỷ lệ hỏng khoảng 5%. Trả lời báo giới hôm 6/7, tướng Pat Ryder – phát ngôn viên Lầu Năm Góc – nói rằng Mỹ sẽ gửi cho Ukraine các loại vũ khí mới hơn với “tỷ lệ hỏng thấp hơn” – cụ thể là 2,35% dựa trên các thử nghiệm gần đây. Ông không xác nhận loại vũ khí sẽ được cung cấp cho Ukraine.

Nhà Trắng và Bộ Ngoại giao Mỹ đến nay vẫn chưa đưa ra bình luận, mặc dù các quan chức nước này đã thảo luận kế hoạch trong nhiều tuần qua. Bà Laura Cooper, Trợ lý Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Mỹ về vấn đề Nga, Ukraine và lục địa Á-Âu, đã trả lời trước Quốc hội hồi tháng trước rằng loại đạn dược như vậy sẽ hữu ích để tấn công các “vị trí phòng ngự được bố trí sẵn của Nga”.

Bà Cooper nói trong phiên điều trần trước Quốc hội Mỹ rằng: “Được b.ắn từ máy bay hoặc từ các bệ phóng pháo, tên lửa hoặc rocket trên mặt đất, bom, đạn chùm tỏa ra khi đang bay, phân tán các quả bom nhỏ có thể tấn công nhiều mục tiêu trong phạm vi”.

Cơ sở lý luận của Mỹ về loại vũ khí nguy hiểm đã bị các nhóm nhân quyền lên án rộng rãi, bao gồm Liên minh Bom chùm Hoa Kỳ. Trong một bức thư ngày 14/6, tổ chức này nhấn mạnh vũ khí như vậy gây ra “tổn hại nặng nề cho dân thường, đặc biệt là t.rẻ e.m, kéo dài nhiều năm sau khi xung đột kết thúc”. “Bất kỳ tuyên bố nào về lợi ích chiến thuật tiềm năng của việc chuyển giao và sử dụng bom, đạn chùm cho Ukraine đều đang phớt lờ các mối nguy hiểm đáng kể mà chúng gây ra cho dân thường, cũng như sự đồng thuận quốc tế về việc cấm sử dụng loại vũ khí này” – Liên minh Bom chùm Hoa Kỳ viết.

Nhìn chung, những lời chỉ trích tập trung vào phạm vi phát tán rộng của bom chùm, và thực tế là vật liệu chưa nổ có thể vẫn nguy hiểm trong nhiều thập kỷ sau khi đáp đất. Một số loại bom nhỏ có khả năng tự hủy, nhưng một số loại thì không – được gọi là “bom câm” – gây rủi ro lớn nhất cho dân thường vì chúng có thể phát nổ mà không có cảnh báo trong thời gian dài.

Chính quyền Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã đưa bom chùm vào danh sách vũ khí mong muốn để gửi cho các đối tác phương Tây, nhưng trước đó, các yêu cầu trên đã vấp phải sự phản đối cả trong và ngoài Chính phủ Mỹ.

Tháng 3/2022, Đại sứ Mỹ tại Liên Hợp quốc Linda Thomas-Greenfield cho biết các loại vũ khí như bom chùm và bom chân không “không được phép xuất hiện trên chiến trường”. Chính quyền Biden sau đó đã rút lại những nhận xét đó.

Quyết định về bom, đạn chùm chỉ là ví dụ mới nhất về việc chính quyền Biden đồng ý cung cấp cho Ukraine những vũ khí mà họ từng coi là vượt quá giới hạn vì sợ leo thang xung đột hoặc kích động phản ứng khó lường từ Moscow.

Washington đã cung cấp cho Kiev các hệ thống ngày càng mạnh mẽ, từ tên lửa Stinger vác vai, máy bay không người lái cho đến xe tăng chiến đấu Abrams và hệ thống phòng thủ tên lửa Patriot. Tổng thống Biden cũng đã dọn đường cho các đồng minh cung cấp máy bay chiến đấu F-16 do Mỹ sản xuất cho Ukraine, đồng thời xem xét khả năng cung cấp hệ thống tên lửa ATACMs. Hệ thống này là một “lằn ranh đỏ” với Moscow, bởi nó cho phép Ukraine b.ắn sâu vào lãnh thổ Nga nếu muốn.