Điện Kremlin lần đầu lên tiếng về tuyên bố của ông Trump đối với Canada, Greenland
Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết Nga đang theo dõi sát sao những diễn biến gần đây xung quanh các tuyên bố của Mỹ đối với Canada và Greenland.
Tuy nhiên, ông nhấn mạnh vấn đề này là một phần trong quan hệ song phương giữa các bên.
Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov. Ảnh: Văn phòng Báo chí và Thông tin của Tổng thống Nga/TASS
“Trên thực tế, những tuyên bố này phần lớn là một phần trong quan hệ song phương giữa Mỹ với Đan Mạch và các quốc gia khác”, ông Peskov nói khi trả lời câu hỏi của hãng thông tấn TASS ngày 9/1. “Chúng tôi đang theo dõi chặt chẽ những diễn biến quan trọng này. Tạ ơn Chúa! Mọi chuyện vẫn chỉ dừng lại những tuyên bố”, ông Peskov nói thêm.
Bình luận của người phát ngôn Điện Kremlin được đưa ra sau khi Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump hôm 7/1 tuyên bố rằng ông sẽ áp thuế đối với Đan Mạch, nếu nước này từ chối đề nghị mua Greenland, mà theo ông, có ý nghĩa sống còn với an ninh quốc gia Mỹ. Ông Trump cũng không loại trừ khả năng có hành động quân sự hoặc kinh tế để theo đuổi việc giành quyền kiểm soát Greenland. Tuy nhiên, Đan Mạch đã khẳng định Greenland không phải để bán.
Trước đó, vào năm 2019, trong nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên, ông Trump cũng đề xuất ý tưởng mua Greenland, một hòn đảo tự trị của Đan Mạch. Tuy nhiên, cả chính quyền Greenland và Đan Mạch đều bác bỏ ý tưởng này, cho rằng đó là điều vô lý.
Ngoài ra, Tổng thống đắc cử Mỹ còn tích cực thúc đẩy ý tưởng Canada sáp nhập Mỹ với tư cách là tiểu bang thứ 51 của nước này. Ông Trump chỉ ra rằng động thái này không chỉ đảm bảo sự ổn định kinh tế của Canada, mà còn bảo vệ nước này khỏi các mối đ.e dọ.a từ bên ngoài.
Quang cảnh vịnh Disko ở Ilulissat, thành phố Avannaata thuộc Greenland (Đan Mạch) ngày 15/7/2024. Ảnh: Getty Images/TTXVN
Ngay sau những phát biểu gâ.y số.c của ông Trump về việc mua lại vùng lãnh thổ Greenland của Đan Mạch, nhiều nhà lãnh đạo châu Âu cũng đã đưa ra quan điểm cứng rắn về vấn đề này.
Ủy ban châu Âu (EC) hôm 8/1 ra tuyên bố khẳng định chủ quyền của các quốc gia cần được tôn trọng và đây cũng là giá trị ngoại giao và nguyên tắc cốt lõi mà EC đang hướng tới. Bên cạnh đó, điều khoản về phòng thủ chung theo Hiệp ước Lisbon cũng sẽ được áp dụng đối với Greenland trong trường hợp xảy ra các động thái quân sự. Tuy nhiên, EC bày tỏ mong muốn thúc đẩy mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương mạnh mẽ hơn với chính quyền mới tại Mỹ, hướng tới các mục tiêu chung và lợi ích chiến lược quan trọng.
Cùng ngày, Thủ tướng Đức Olaf Sholz cho biết đã liên lạc với các đối tác trong khu vực về vấn đề Greenland và nhiều nhà lãnh đạo châu Âu đều tỏ ra bối rối trước những tuyên bố của Tổng thống đắc cử Mỹ. Tuy nhiên, nhà lãnh đạo Đức khẳng định việc không xâm phạm biên giới là nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế mà các nước nhỏ hay siêu cường đều phải tuân thủ.
Phát biểu trên kênh phát thanh France Inter, Ngoại trưởng Pháp Jean-Noel Barrot nhấn mạnh Greenland là một phần lãnh thổ của EU và EU sẽ không để bất kỳ quốc gia nào “tấn công biên giới chủ quyền của khối”. Ông cũng tin tưởng Mỹ sẽ không dùng hành động quân sự với Greenland, đồng thời cho rằng thay vì chấp nhận bị đ.e dọ.a hoặc quan ngại quá mức, EU nên tự củng cố sức mạnh quân sự.
Video đang HOT
Về phần mình, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken nhận định ý tưởng của Tổng thống đắc cử Trump về việc kiểm soát Greenland không phải là một kế hoạch khả thi và sẽ không bao giờ xảy ra.
“Rõ ràng là ý tưởng về Greenland không phải là một ý tưởng hay”, ông Blinken phát biểu trong cuộc họp báo chung với Bộ trưởng Pháp Jean-Noel Barrot tại Paris hôm 8/1. “Nhưng điều đó sẽ không xảy ra, vì vậy chúng ta không nên lãng phí thời gian vào việc này”, ông nhấn mạnh.
Chuyên gia chỉ ra ba yếu tố khiến đảo Greenland đặc biệt hấp dẫn với ông Trump
Ngày 7/1, Tổng thống đắc cử Donald Trump tiếp tục nhắc lại ý muốn mua đảo Greenland của Đan Mạch trong cuộc họp báo ở khu nghỉ dưỡng Mar-a-lago.
Các chuyên gia chỉ ra ba lý do chính khiến ông Trump đặc biệt quan tâm tới hòn đảo này.
Ông Donald Trump. Ảnh: AFP/TTXVN
Theo kênh CNN, tuyên bố của ông Trump diễn ra trong bối cảnh con trai ông là Donald Trump Jr. đã có chuyến thăm Greenland. Ông Trump Jr. nói: "Là một người yêu thích hoạt động ngoài trời, tôi rất hào hứng khi được ghé thăm Greenland trong tuần này".
Tuy nhiên, chuyến đi đã làm dấy lên những suy đoán về kế hoạch cụ thể của cha ông đối với vùng lãnh thổ này của Đan Mạch.
Vào tháng 12/2024, ông Trump đã tái khẳng định mong muốn từ nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên về việc Mỹ sở hữu Greenland, gọi đó là một điều hoàn toàn cần thiết. Khi được hỏi tại một cuộc họp báo ngày 7/1 rằng liệu ông có loại trừ khả năng sử dụng biện pháp quân sự hoặc kinh tế để giành quyền kiểm soát Greenland hay kênh đào Panama hay không, ông Trump đã trả lời: "Không, tôi không thể đảm bảo điều đó, nhưng tôi có thể nói thế này: Chúng ta cần những nơi này vì an ninh kinh tế".
Ông Trump khẳng định sở hữu Greenland là điều rất quan trọng đối với an ninh của Mỹ, nhưng các chuyên gia nhận định ông cũng có thể đang nhắm đến các khía cạnh khác của Greenland.
Vị trí địa chính trị quan trọng
Greenland là hòn đảo lớn nhất thế giới, có trên 56.000 người sinh sống. Từng là một thuộc địa của Đan Mạch và hiện là lãnh thổ tự trị của quốc gia này, Greenland có vị trí địa chính trị đặc biệt, nằm giữa Mỹ và châu Âu. Thủ phủ Nuuk của Greenland gần New York của Mỹ hơn là thủ đô Copenhagen của Đan Mạch.
Theo ông Ulrik Pram Gad, nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Nghiên cứu Quốc tế Đan Mạch, Greenland từ lâu đã được coi là khu vực quan trọng đối với an ninh của Mỹ. Tuyến hàng hải Hành lang Tây Bắc (Northwest Passage) chạy dọc bờ biển Greenland và hòn đảo này nằm trên tuyến đường Greenland - Iceland - Anh, một khu vực hàng hải chiến lược.
Ông Trump không phải là tổng thống Mỹ đầu tiên đề xuất ý tưởng mua Greenland. Năm 1867, khi Tổng thống Andrew Johnson mua Alaska, ông cũng đã cân nhắc mua cả Greenland. Cuối Thế chiến II, chính quyền của Tổng thống Harry Truman đã đề nghị trả Đan Mạch 100 triệu USD để sở hữu hòn đảo này.
Cả hai đề nghị đều không thành hiện thực, nhưng theo một hiệp ước quốc phòng năm 1951, Mỹ đã thiết lập một căn cứ không quân, hiện được gọi là Căn cứ Không gian Pituffik, tại phía Tây Bắc Greenland. Nằm giữa Moskva và New York, đây là tiề.n đồn nằm xa nhất về phía Bắc của lực lượng vũ trang Mỹ và được trang bị hệ thống cảnh báo tên lửa.
Ông Pram Gad bình luận: "Mỹ quyết tâm đảm bảo rằng không có cường quốc thù địch nào kiểm soát Greenland, bởi vì hòn đảo này có thể trở thành bàn đạp để tấ.n côn.g Mỹ".
Giàu tài nguyên khoáng sản
Ông Klaus Dodds, Giáo sư địa chính trị tại Đại học Royal Holloway (Anh), nhận định điều có thể thu hút ông Trump hơn nữa là các mỏ tài nguyên thiên nhiên phong phú của Greenland.
Những tài nguyên này bao gồm dầu mỏ, khí đốt và kim loại đất hiếm vốn rất cần thiết khi sản xuất các loại xe điện và tua bin gió trong quá trình chuyển đổi xanh, cũng như để sản xuất thiết bị quân sự.
Hiện tại, Trung Quốc thống trị sản xuất đất hiếm toàn cầu và trước nhiệm kỳ hai của ông Trump, nước này đã cảnh báo hạn chế xuất khẩu các khoáng sản quan trọng này.
Giáo sư Dodds nhận định rằng chắc chắn rằng ông Trump và các cố vấn rất lo ngại về những thứ quan trọng mà Trung Quốc kiểm soát chặt chẽ. Do đó, Greenland có thể cung cấp một nguồn tài nguyên phong phú để Mỹ không phải phụ thuộc vào Trung Quốc.
Cơ hội khi băng tan
Băng tan từ dải băng Greenland ngày 15/8/2023. Ảnh: AFP/TTXVN
Băng tan và nhiệt độ Bắc Cực tăng nhanh đang đặt Greenland vào tâm điểm của cuộc khủng hoảng khí hậu, nhưng một số người cũng nhìn thấy cơ hội kinh tế khi biến đổi khí hậu định hình lại hòn đảo này.
Băng tan đã mở ra các tuyến hàng hải, kéo dài thời gian hoạt động trong mùa hè ở Bắc Bán cầu. Hoạt động vận chuyển ở Bắc Cực đã tăng 37% trong thập kỷ qua đến năm 2024, một phần nhờ băng tan.
Ông Dodds nói: "Tôi nghĩ ông Trump theo bản năng hiểu rằng Bắc Cực đang tan chảy và thấy được những cơ hội tiềm năng". Tuy nhiên, ông cảnh báo rằng thực tế, điều kiện ở các tuyến đường này vẫn thường xuyên nguy hiểm và băng tan có thể làm cho việc di chuyển trên các vùng này thậm chí trở nên nguy hiểm hơn.
Khả năng Mỹ mua được Greenland
Chính phủ Đan Mạch và chính quyền Greenland đã kiên quyết phản đối ý định của ông Trump.
Lãnh đạo Greenland, ông Múte Egede, viết trong một bài đăng trên Facebook vào cuối tháng 12/2024: "Chúng tôi không phải thứ để bán và sẽ không bao giờ là thứ để bán. Chúng tôi không được đán.h mất cuộc đấu tranh lâu dài cho tự do".
Ông Kuupik V. Kleist, cựu lãnh đạo Greenland, phát biểu: "Tôi thấy không có điều gì trong tương lai có thể mở đường cho thương vụ mua bán này. Không thể đơn giản mua một quốc gia hoặc một dân tộc".
Tuy nhiên, ông Trump nhắc lại ý định mua Greenland vào một thời điểm thú vị đối với hòn đảo này. Theo ông Dodds, chính quyền Greenland do người Inuit lãnh đạo gần đây đã đẩy mạnh yêu cầu độc lập khỏi Đan Mạch. Trong bài phát biểu năm mới, ông Egede kêu gọi xóa bỏ xiềng xích của thời kỳ thuộc địa. Điều này đang khiến Đan Mạch lo lắng và dường như đang tập trung nhiều hơn vào mối quan hệ với Greenland.
Vào tháng 12/2024, Đan Mạch thông báo tăng mạnh chi tiêu quân sự cho Greenland. Sau đó, vào đầu tháng 1, Hoàng gia Đan Mạch đã ra mắt một phiên bản mới của huy hiệu hoàng gia, nhấn mạnh hơn hình ảnh gấu Bắc Cực - biểu tượng cho Greenland.
Greenland cũng đang tìm cách tăng cường độc lập bằng cách đa dạng hóa nền kinh tế ngoài ngành đán.h bắt cá. Tháng 11/2024, Greenland đã khai trương một sân bay mới tại Nuuk để thực hiện kế hoạch tăng cường du lịch. Tuy nhiên, hòn đảo này vẫn phụ thuộc vào khoản trợ cấp hàng năm khoảng 500 triệu USD từ Đan Mạch, khiến điều này trở thành trở ngại lớn nếu muốn độc lập.
Ông Dodds bình luận: "Điều này đặt ra một câu hỏi rất thú vị. Greenland sẽ làm gì nếu ông Trump đưa ra đề nghị, chẳng hạn, 1 tỷ USD mỗi năm để có một kiểu liên kết khác?"
Một số chính trị gia tại Greenland đã nêu ý tưởng về một liên kết đặc biệt, tương tự như liên kết giữa Mỹ và Quần đảo Marshall, nơi Greenland có chủ quyền nhưng cũng nhận hỗ trợ tài chính từ Mỹ để dành cho Mỹ các thỏa thuận về lợi ích chiến lược.
Hiện tại, vẫn chưa rõ ông Trump sẽ theo đuổi mong muốn sở hữu Greenland đến đâu sau khi nhậm chức.
Ý đồ của ông Trump khi muốn kiểm soát cả kênh đào Panama và đảo Greenland Trong những ngày gần đây, Tổng thống đắc cử Donald Trump liên tục tuyên bố muốn kiểm soát kênh đào Panama và muốn mua hòn đảo Greenland, nhấn mạnh triết lý "Nước Mỹ trên hết" của ông. Tuyên bố của ông Trump Con tàu di chuyển qua Kênh đào Panama ở Panama City, Panama. Ảnh: THX/TTXVN Theo tờ New York Times ngày 23/12,...